VCB - Pháo đài an toàn hay cỗ máy tăng trưởng chững lại?
VCB luôn được giao dịch ở mức định giá P/B cao nhất ngành, phản ánh kỳ vọng của thị trường vào chất lượng tài sản vượt trội và vị thế độc tôn. Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa mức định giá cao này và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cốt lõi hiện tại đang tạo ra rủi ro.
I. Tổng quan cổ phiếu VCB
VCB xây dựng một hệ sinh thái tài chính toàn diện là một trong những trụ cột phát triển của Vietcombank. Hệ sinh thái này, bao gồm VCBS (chứng khoán), VCBF (quản lý quỹ) và đối tác bancassurance FWD, được kỳ vọng sẽ tạo ra nguồn thu nhập ngoài lãi bền vững và gia tăng giá trị cho khách hàng. Tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2025, các thành viên của hệ sinh thái này lại đang đối mặt với nhiều thách thức.
1. Công ty chứng khoán Vietcombank (VCBS):
Dù lợi nhuận sụt giảm, VCBS vẫn là một mắt xích không thể thiếu trong hệ sinh thái, đóng vai trò cung cấp các sản phẩm đầu tư và dịch vụ ngân hàng đầu tư, tạo điều kiện cho việc bán chéo sản phẩm với ngân hàng mẹ.
2. Công ty quản lý quỹ Vietcombank (VCBF):
3. Hợp tác Bancassurance với FWD:
Từng được xem là "thương vụ thế kỷ" với hợp đồng độc quyền 15 năm và khoản phí trả trước lên tới 400 triệu USD , mảng bancassurance hiện đang là tâm điểm của sự suy giảm. Sự sụt giảm tới 43% của thu nhập từ dịch vụ trong 6 tháng đầu năm có nguyên nhân rất lớn từ mảng kinh doanh này.
So sánh các chỉ số Tài chính của VCB và các bank cùng ngành (Update Q2/2025)
II. Tình hình tài chính VCB
Bóc Tách Lợi Nhuận 6T/2025
Lợi nhuận trước thuế tăng 5.1%, nhưng động lực tăng trưởng không đến từ hoạt động cốt lõi. "Át chủ bài" thực sự là việc cắt giảm mạnh chi phí dự phòng. Sự đối lập rõ ràng giữa lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh (giảm 2%) và lợi nhuận trước thuế (tăng 5.1%) cho thấy động lực tăng trưởng lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm không đến từ các hoạt động kinh doanh cốt lõi như tín dụng hay dịch vụ. Thay vào đó, Vietcombank đã sử dụng "bộ đệm" dự phòng khổng lồ mà ngân hàng đã tích lũy trong nhiều năm để điều tiết và ghi nhận lợi nhuận. Đây là một chiến lược quản trị lợi nhuận thông minh, thể hiện sự linh hoạt và một nền tảng tài chính cực kỳ vững chắc. Tuy nhiên, đây không phải là một nguồn tăng trưởng bền vững. Nó có thể che giấu đi những thách thức thực sự trong việc tạo ra thu nhập từ NIM và phí dịch vụ. Đối với nhà đầu tư, điều này hàm ý rằng sự tăng trưởng lợi nhuận trong các quý tới sẽ phụ thuộc rất nhiều vào khả năng phục hồi của các mảng kinh doanh cốt lõi, thay vì chỉ dựa vào việc giảm trích lập dự phòng.
Thu nhập Lãi thuần (NII) chịu áp lực
Là nguồn thu chính nhưng NII 6T/2025 giảm nhẹ 0.5% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chính là do VCB tiên phong giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ kinh tế, khiến Biên lãi ròng (NIM) bị thu hẹp dù tín dụng vẫn tăng trưởng.
Thu nhập Dịch vụ (NFI) sụt giảm mạnh
Đây là điểm đáng lo ngại nhất. Lãi thuần từ dịch vụ 6T/2025 giảm nghiêm trọng tới 43% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ mảng bancassurance bị ảnh hưởng kép bởi quy định pháp lý mới và niềm tin thị trường sụt giảm.
Chi phí Dự phòng là "át chủ bài"
Đây là yếu tố quyết định giúp VCB duy trì đà tăng trưởng lợi nhuận. Chi phí dự phòng rủi ro 6T/2025 giảm mạnh 48% so với cùng kỳ. VCB đã sử dụng "bộ đệm" dự phòng khổng lồ để điều tiết lợi nhuận, nhưng đây không phải là nguồn tăng trưởng bền vững.
Dự phóng Kết quả Kinh doanh Quý 3 và cả năm 2025
Dựa trên kết quả 6 tháng đầu năm và các yếu tố vĩ mô, chúng tôi đưa ra dự phóng cho các quý tiếp theo:
III. Tiềm năng tăng trưởng cổ phiếu VCB
1. Tăng vốn VCB
Bên cạnh các hoạt động kinh doanh thường nhật, VCB đang sở hữu những câu chuyện và động lực tăng trưởng mang tính chiến lược, có thể định hình lại vị thế và giá trị của ngân hàng trong dài hạn.
Đây là động lực quan trọng nhất và được thị trường chờ đợi nhất của VCB trong giai đoạn 2025-2026.
2. Lợi thế từ Tệp khách hàng FDI và các Dự án Trọng điểm Quốc gia
Tuy nhiên, lợi thế này cũng đi kèm với rủi ro. Sự phụ thuộc vào tệp khách hàng này khiến VCB trở nên nhạy cảm hơn với các biến động của kinh tế toàn cầu và các rủi ro địa chính trị. Điển hình là những lo ngại về chính sách thuế quan của Mỹ đối với các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam (như dệt may, thủy sản), có thể tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của các khách hàng doanh nghiệp lớn của VCB, từ đó ảnh hưởng đến cả chất lượng tín dụng và thu nhập từ dịch vụ tài trợ thương mại.
3. Tiềm năng phục hồi của hệ sinh thái VCB
Mặc dù đang đối mặt với nhiều khó khăn trong ngắn hạn, hệ sinh thái của VCB vẫn ẩn chứa tiềm năng phục hồi và tăng trưởng trong dài hạn.
IV. Định giá cổ phiếu VCB - Khuyến nghị cụ thể VCB là mua hay bán hay nắm giữ
Về VCB thì em thấy luôn được thị trường định giá ở mức cao hơn đáng kể so với các ngân hàng khác trong ngành, phản ánh kỳ vọng vào chất lượng tài sản vượt trội, vị thế đầu ngành và sự ổn định trong hoạt động.
Trong nhiều năm, chỉ số Giá trên giá trị sổ sách (P/B) của VCB luôn ở mức cao nhất ngành. Tại thời điểm tháng 6/2025, P/B của VCB được ghi nhận ở mức 2.28x. Mức định giá này không chỉ phản ánh các yếu tố nội tại mà còn bao hàm cả phần "premium" (phí bảo hiểm) mà thị trường sẵn sàng trả cho một cổ phiếu đầu ngành, an toàn và có tính dẫn dắt.
1. Định giá theo Phương pháp Thu nhập Thặng dư (Residual Income - RI)
Phương pháp này em Lâm đặc biệt phù hợp để định giá các DN trong lĩnh vực tài chính như ngân hàng, vốn có dòng tiền ổn định và giá trị sổ sách phản ánh tương đối sát giá trị kinh tế. Mô hình này sẽ định giá dựa trên giả định rằng giá trị của một công ty bằng tổng của giá trị sổ sách hiện tại và giá trị hiện tại của tất cả các khoản thu nhập thặng dư trong tương lai.
Dựa trên các giả định trên, phương pháp RI cho ra mức giá trị nội tại của cổ phiếu VCB là khoảng 74,200 VNĐ/cổ phiếu.
2. Định giá theo Phương pháp P/B và ROE
Phương pháp này xác định một mức P/B hợp lý cho cổ phiếu dựa trên mối quan hệ giữa tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) và chi phí vốn chủ sở hữu (ke)
Các giả định chính để tính cho VCB như sau
- ROE dự phóng trung bình cho giai đoạn 2025-2026: 20.5% (có tính đến áp lực pha loãng từ việc tăng vốn).
- Tốc độ tăng trưởng bền vững (g): 3.5%.
- Chi phí vốn chủ sở hữu (ke): 12.5%.
Công thức: P/B=(ROE−g)/(ke−g)
Mô hình cho ra mức P/B hợp lý là 2.0x. Với giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu (BVPS) dự phóng cuối năm 2025 là khoảng 36,000 VNĐ, mức giá mục tiêu theo phương pháp này là 72,000 VNĐ/cổ phiếu.
Làm tròn giá mục tiêu, chúng tôi xác định vùng giá hợp lý cho cổ phiếu VCB trong 12 tháng tới là 73,500 VNĐ/cổ phiếu.
Giá mục tiêu được tổng hợp từ các phương pháp Định giá Thu nhập Thặng dư (RI) và P/B-ROE. Mức định giá hiện tại đã phản ánh phần lớn kỳ vọng, do đó tiềm năng tăng giá trong ngắn hạn là hạn chế.
V. Rủi ro khi đầu tư cổ phiếu VCB
Các rủi ro trọng yếu khi đầu tư vào VCB bao gồm: (1) Áp lực kéo dài lên Biên lãi ròng (NIM) do phải thực thi các chính sách hỗ trợ kinh tế; (2) Sự phục hồi chậm hơn dự kiến của thu nhập từ hoạt động dịch vụ, đặc biệt là kênh bancassurance đang chịu tác động kép từ pháp lý và thị trường; (3) Rủi ro pha loãng cổ phiếu và áp lực lên ROE từ đợt phát hành riêng lẻ 6.5% vốn sắp tới; và (4) Rủi ro điều chỉnh định giá khi thị trường nhận thấy sự thiếu tương xứng giữa mức giá cao và tăng trưởng thực tế.
1. Rủi ro kinh doanh đặc thù ▼
Lợi nhuận phụ thuộc vào việc giảm chi phí dự phòng thay vì tăng trưởng cốt lõi. Sự phục hồi chậm của mảng dịch vụ (đặc biệt là bancassurance) sẽ tiếp tục gây áp lực lên cơ cấu thu nhập.
2. Rủi ro định giá và pha loãng ▼
Mức P/B cao nhất ngành là rủi ro cố hữu, dễ bị điều chỉnh khi thị trường xấu. Kế hoạch phát hành riêng lẻ 6.5% cổ phiếu, dù cần thiết cho sự phát triển dài hạn, sẽ gây ra hiệu ứng pha loãng cho các cổ đông hiện hữu trong ngắn hạn. Quan trọng hơn, nó sẽ tạo áp lực làm giảm tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), một chỉ số quan trọng trong việc định giá cổ phiếu ngân hàng. Nếu VCB không thể sử dụng hiệu quả nguồn vốn mới, áp lực lên giá cổ phiếu sẽ còn lớn hơn.
3. Rủi ro vĩ mô và ngành ▼
Sự phục hồi kinh tế chậm hơn dự kiến có thể làm giảm nhu cầu tín dụng. Rủi ro từ chính sách thương mại quốc tế ảnh hưởng đến tệp khách hàng FDI và xuất khẩu. Mặc dù lãi suất đang ổn định ở mức thấp, bất kỳ sự thay đổi đột ngột nào trong chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước cũng có thể gây áp lực trở lại lên biên lãi ròng (NIM) của toàn ngành, và VCB không phải là ngoại lệ.
LIÊN HỆ EM LÂM ĐỂ ĐƯỢC HỖ TRỢ TẠI VPBANK SECURITIES
Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo thông tin và chia sẻ góc nhìn cá nhân, không phải là khuyến nghị mua/bán cổ phiếu. Mỗi quyết định đầu tư cần được cân nhắc kỹ lưỡng và dựa trên sự phân tích của riêng bạn. Chúc cả nhà đầu tư thành công!
Theo dõi người đăng bài
Bạn muốn trở thành VIP/PRO trên 24HMONEY?
Bấm vào đây để liên hệ 24HMoney ngay

Bàn tán về thị trường