Bức tranh sáng - tối lợi nhuận ngân hàng năm 2023

Trước dự báo năm 2023 nền kinh tế sẽ còn khó khăn và thách thức, nhiều ngân hàng đã đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng thận trọng, thậm chí lợi nhuận thấp hơn năm trước, không còn những con số kế hoạch tăng trưởng 50 - 70% như trước đây.

Dè dặt lên kế hoạch

Tính đến hết ngày 17/4/2023, đã có 15 ngân hàng thương mại công bố kế hoạch kinh doanh năm 2023, trong đó 10 ngân hàng đưa ra kế hoạch thận trọng với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trước thuế (LNTT) năm 2023 thấp hơn năm 2022. Theo đó, mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận trước thuế trong năm 2023 của các ngân hàng này từ 10 - 17%, dù năm trước có thể đạt mức 30 - 40%.

Đến nay, Techcombank là ngân hàng duy nhất đặt mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận âm cho năm 2023 (-14% so với cùng kỳ). Theo đánh giá của nhóm nghiên cứu VnDirect, Techcombank phải đối mặt với một loạt khó khăn đến từ tỷ trọng tín dụng cao liên quan tới nhóm ngành bất động sản/trái phiếu doanh nghiệp; CASA (tiền gửi không kỳ hạn) sụt giảm mạnh do khách hàng chuyển sang gửi tiền gửi kỳ hạn dài hưởng lãi suất cao và bị hạ tín nhiệm từ Moody’s.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, vẫn có một số ngân hàng đưa ra các kế hoạch kinh doanh có phần tham vọng, cho thấy sự tự tin của ban lãnh đạo trong bối cảnh tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của ngành được dự báo sẽ chậm lại thời gian tới.

Theo đó, 3 ngân hàng đặt mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2023 từ 10 - 13% là BIDV, VietinBank và VietcomBank, sát với mục tiêu tăng trưởng tín dụng 14% của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Trong khi đó, VPBank đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 33% cho năm 2023, đây cũng là mức tăng trưởng cao nhất hệ thống được công bố cho đến thời điểm hiện tại. Nhóm nghiên cứu của Công ty chứng khoán VnDirect nhận định, thương vụ phát hành riêng lẻ 15% gần đây với SMBC sẽ cải thiện CAR (hệ số an toàn vốn) của VPBank, thúc đẩy tăng tín dụng của ngân hàng này.

Ngoài VPBank, Sacombank cũng kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận cao bất kể những khó khăn hiện tại: lợi nhuận trước thuế đạt 9,5 nghìn tỷ đồng, tăng 50% so với cùng kỳ. Còn VIB đặt mục tiêu tín dụng tăng trưởng 25% trong năm 2023 với chiến lược tập trung vào cho vay bán lẻ. HDBank đặt mức tăng trưởng tín dụng 24% cho năm 2023. Theo các chuyên gia, HDBank vẫn còn dư địa để đạt mức tăng tín dụng cao hơn so với các ngân hàng cùng quy mô nhờ tham gia tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém, CAR (hệ số an toàn vốn) đạt 13,4% tại cuối 2022.

Một điểm đáng chú ý khác trong mùa đại hội cổ đông năm 2023 là kế hoạch tăng vốn hoặc sáp nhập của các ngân hàng. Bất chấp tình hình thị trường khó khăn hiện tại, VietcomBank công bố kế hoạch phát hành riêng lẻ 6,5% vốn điều lệ cho các nhà đầu tư tài chính trong năm 2023 để cải thiện CAR, giúp cải thiện hạn mức tăng trưởng tín dụng. MSB cũng trình đại hội cổ đông năm 2023 kế hoạch sáp nhập với một ngân hàng thương mại khác trong năm nay.

Nhìn chung, hầu hết các ngân hàng thương mại đều đặt mức tăng trưởng tín dụng cao hơn so với hạn mức ban đầu được cấp bởi NHNN. Báo cáo từ các công ty chứng khoán ước tính, các ngân hàng sẽ tăng trưởng lợi nhuận trung bình 10% so với mức tăng trưởng bình quân 35% của năm 2022; lợi nhuận cũng sẽ có sự phân hóa giữa các nhóm có định hướng kinh doanh và chất lượng tài sản khác nhau.

Đánh giá cả năm 2023, nhóm phân tích VNDirect dự báo tăng trưởng lợi nhuận của ngành sẽ giảm, chỉ đạt 10 - 11%, so với mức 32% của năm 2022, do tăng trưởng tín dụng chậm lại, NIM thu hẹp và chi phí tín dụng tăng.

Trong khi đó, SSI Research cho rằng lợi nhuận nhóm ngân hàng có thể đạt 13,7% theo kịch bản cơ sở. Trong kịch bản tiêu cực, ngành này có thể chỉ tăng khoảng 10% trong năm nay, bằng 1/3 giai đoạn 2017 - 2021. Theo SSI, tăng trưởng lợi nhuận tại các ngân hàng quốc doanh (dự báo 18,4%) có thể cao hơn mức tăng trưởng của các ngân hàng thương mại tư nhân (10,8%) do triển vọng NIM tốt hơn cũng như tỷ trọng dư nợ cho vay đối với thị trường trái phiếu và bất động sản ở mức thấp.

Mong chờ chính sách vĩ mô

Nhằm cải thiện tình hình hoạt động và kết quả kinh doanh của hệ thống trong những quý còn lại của năm 2023, các ngân hàng đang mong chờ các chính sách vĩ mô đi vào thực thi.

Hiện nay, Chính phủ đang nỗ lực đưa ra các phương án điều hành đạt được mục tiêu tăng trưởng về kinh tế mà Nghị định 08, Nghị quyết 33 và Nghị định 10 đã ban hành chưa đầy một tháng. Về chính sách tiền tệ, NHNN đã điều chỉnh giảm lãi suất điều hành 2 lần trong 2 tuần nhằm đưa mặt bằng lãi suất xuống thấp hơn.

Theo ngân hàng VPBank, những hỗ trợ về mặt chính sách và định hướng trong thời gian tới là cơ sở để các ngân hàng đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức 33%, một số ngân hàng khác cũng hướng đến tăng trưởng tín dụng ở mức 24% - 25%, vượt xa trung bình ngành (14 - 15%) trong năm 2023.

Ngoài ra, việc các ngân hàng đặt ra những tham vọng trong mục tiêu kinh doanh và có nền tảng chính sách có ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng sinh lời dài hạn của những mã cổ phiếu này.

Số liệu từ NHNN cho thấy, tín dụng tính đến cuối quý 1/2023 tăng 2,06% so với đầu năm. Theo NHNN, tín dụng trong quý 1 không cao như kỳ vọng do doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, kéo theo đó là nhu cầu tín dụng chững lại. Trong quý 2/2023, NHNN đã phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các tổ chức tín dụng và tiếp tục hướng tín dụng vào lĩnh vực sản xuất, ưu tiên tăng trưởng kinh tế.

Từ chỉ tiêu này, các ngân hàng đã đề ra mức tăng trưởng tổng tài sản. Tuy nhiên, nhìn chung kế hoạch tăng trưởng tổng tài sản của các ngân hàng có sự phân hóa. Cụ thể, các ngân hàng đặt kế hoạch tăng trưởng tài sản bình quân từ 5 - 15% như ABB (+10%), NVB (+5%), TPB (+7%), SGB (+6). Trong khi đó, một số ngân hàng đặt mục tiêu tăng trưởng tổng tài sản khá cao như VPB (+39%) VIB (+25%), Eximbank (+13.5%).

Đáng chú ý nhất trong cuộc đua vốn điều lệ, NCB (NVB) dự kiến phát hành tối đa 620 triệu cổ phiếu riêng lẻ (tăng gần gấp đôi vốn điều lệ thông qua phát hành riêng lẻ), tương đương 111% vốn điều lệ, với tổng giá trị phát hành theo mệnh giá là 6.200 tỷ đồng. Giá chào bán không thấp hơn 10.000 đồng/cp. Thời gian dự kiến phát hành và hoàn thành trong năm 2023, 2024, 2025; thời gian cụ thể do HĐQT quyết định. Sau khi hoàn thành đợt chào bán, vốn điều lệ của NCB dự kiến tăng từ 5.601 tỷ đồng lên 11.802 tỷ đồng

Một kế hoạch tăng vốn khác không thể không nhắc đến là Eximbank. Ngân hàng này đã duy trì mức vốn điều lệ 12.355 tỷ đồng suốt từ năm 2011 đến nay. Sau nhiều năm tranh chấp từ các vị trí nhân sự cấp cao và không chia cổ tức, năm nay, khi đội ngũ Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát tạm ổn, Eximbank cho biết cần tăng vốn điều lệ thông qua chia cổ tức bằng cổ phiếu.

Hiện nay, sau khi hoàn tất đợt phát hành cổ phiếu để trả cổ tức từ nguồn lợi nhuận năm 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 thì vốn điều lệ của Eximbank là 14.814 tỷ đồng. Eximbank dự kiến phát hành gần 265,6 triệu cổ phiếu để trả cổ tức, tương ứng tỷ lệ 18%. Vốn điều lệ dự kiến sau khi phát hành sẽ tăng từ 14.814 tỷ đồng lên 17.470 tỷ đồng.