Giải mã hiện tượng tăng bằng lần của loạt doanh nghiệp thủy điện: Không chỉ vì mưa nhiều

Diễn biến thủy văn thuận lợi tiếp diễn từ năm 2021 đến nay cùng với lượng tiêu thụ điện tăng nhờ mở cửa lại nền kinh tế đã giúp các doanh nghiệp thủy điện báo lãi 'tăng bằng lần' so với cùng kỳ. Nhưng vẫn còn những lý do khác.

Tại quý II/2022, các doanh nghiệp thủy điện duy trì đà tăng trưởng khi điều kiện thủy văn tốt kéo dài hơn dự kiến. Cụ thể, các doanh nghiệp thủy điện trên thị trường chứng khoán đều ghi nhận lợi nhuận sau thuế tăng trưởng mạnh từ 50%, thậm chí lên hơn 400% so với cùng kỳ.

Doanh nghiệp thủy điện báo lãi đậm

CTCP Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh (VSH) cho biết tình hình thủy văn khu vực miền Trung thuận lợi, đồng thời có sự bổ sung sản lượng điện từ Nhà máy Thượng Kon Tum, dẫn tới tổng sản lượng điện thương phẩm trong 2 quý đầu năm 2022 tăng mạnh, đạt 518,5 triệu kWh. Kết quả, Công ty ghi nhận doanh thu đạt hơn 661 tỷ đồng, tăng 33% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận sau thuế tăng 90%, đạt 257 tỷ đồng.

CTCP Thuỷ điện Nậm Mu (HNX: HJS) đạt 58 tỷ đồng cho doanh thu thuần (tăng 18%) và 25,3 (tăng 32%) tỷ đồng cho lợi nhuận sau thuế.

CTCP Thuỷ điện - Điện lực 3 (HOSE: DRL) có doanh thu thuần đạt 29,4 tỷ (tăng 46%) và lợi nhuận sau thuế đạt 17 tỷ (tăng 40%). Lợi nhuận tăng trong quý do lượng nước đổ về nhiều, sản lượng điện thương phẩm tăng nên kết quả kinh doanh tăng. Tuy nhiên năm 2022, công ty hết thời gian hết ưu đãi về thuế TNDN nên chi phí có tăng lên hơn 19% so với cùng kỳ.

CTCP Thuỷ điện miền Trung (HOSE: CHP) thông báo rằng: trong quý II, điều kiện thuỷ văn thuận lợi, lưu lượng nước lớn về hồ thuỷ điện nhiều nên công ty đã tận dụng được tối đa nguồn nước để phát điện nên tổng doanh thu trong quý tăng tới 91%, đạt mức 286,6 tỷ đồng và tổng lợi nhuận sau thuế đạt 145,5 tỷ đồng (tương ứng tăng tới 446% so với cùng kỳ)

CTCP Thuỷ điện Sông Ba (SBA) cũng cho biết do diễn biến thời tiết thuận lợi, lưu lượng nước về hồ của Công ty rất lớn. Sản lượng điện phát tăng 111,9% so với cùng kỳ năm trước nên đạt doanh thu thuần là 95,2 tỷ đồng (tăng 102%). Tuy giá vốn tăng 9,05 tỷ đồng (chủ yếu do chi phí khấu hao do sản lượng điện phát tăng) nhưng lợi nhuận sau thuế vẫn tăng mạnh, đạt 46 tỷ (tăng tới 378%)

CTCP Thuỷ điện Gia Lai (GEC) đạt 80,2 tỷ đồng cho doanh thu thuần (tăng 21%) và lợi nhuận sau thuế đạt 34,5 tỷ đồng (tương ứng tăng 38%)

Doanh nghiệp thủy điện "lãi tăng bằng lần": Không chỉ vì mưa nhiều

Giải trình của các doanh nghiệp thủy điện cho thấy, phần lớn các doanh nghiệp đạt được lợi nhuận tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian qua phần lớn đều đến từ yếu tố thuỷ văn, nhờ lượng nước mưa lớn đổ về hồ công ty.

Ngoài yếu tố thủy văn, nền kinh tế trong nước dần phục hồi cũng giúp lượng tiêu thụ điện tăng. Theo số liệu của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tiêu thụ điện toàn quốc trong 6 tháng đầu năm 2022 hơn 104 tỷ kWh.

Bên cạnh đó, lãi trong kỳ tăng đột biến có phần đóng góp của lãi hoạt động tài chính tăng, chi phí tài chính giảm (chủ yếu đến từ nợ gốc giảm). Đơn cử, trường hợp Thủy điện Gia Lai (GHC), Sông Ba (SBA), Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH)... ghi nhận lãi hoạt động tài chính tăng nhờ lãi tiền gửi tiết kiệm tăng, cho vay và thu nhập lãi trả chậm trong 6 tháng đầu năm tăng. Dữ liệu báo cáo tài chính các công ty thủy điện cho thấy, dự trữ tiền (tiền và các khoản tương đương tiền, tiền gửi kỳ hạn, trái phiếu) đến ngày 30/06/2022 đã tăng 40% thậm chí hơn 100%, điển hình gấp 4 lần so với hồi đầu năm.

Nợ gốc vay giảm. GHC, SBA, CHP.... ghi nhận nợ vay giảm đáng kể, đặc biệt vay nợ của SBA giảm đến 34% đối với vay ngắn hạn và giảm 10% đối với vay dài hạn.

Triển vọng tăng trưởng của các doanh nghiệp thuỷ điện

Agriseco đánh giá, toàn ngành điện sẽ đạt được tăng trưởng tốt trong năm nay dựa trên mức nền tăng trưởng thấp của năm 2021 và theo đà hồi phục của nền kinh tế. Theo thống kê, trong điều kiện bình thường không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, phụ tải điện có hệ số tăng trưởng thường trên 1,5 đến 1,8 lần tăng trưởng GDP. Theo đó, nhóm thủy điện sẽ được hưởng lợi trong phần còn lại của năm 2022 nhờ vào 2 yếu tố.

Một, sản lượng huy động từ nguồn điện tái tạo mới (điện mặt trời và điện gió) biến động mạnh trong ngày và giữa các ngày trong tháng, đồng thời duy trì ở mức thấp trong các tháng đầu năm. Trong khi điện mặt trời đã cho thấy thời gian phát điện hiệu quả chỉ khoảng 4 - 5 giờ/ ngày, điện gió vẫn cần theo dõi khả năng phát điện theo mùa gió để đánh giá hiệu quả. Như vậy, có thể cho rằng thủy điện vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng là nguồn năng lượng nền tảng trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia bởi tính ổn định cao.

Hai, rủi ro thiếu hụt than và giá nguyên liệu đầu vào tăng cao ảnh hưởng đến nhóm nhiệt điện. Rủi ro thiếu than trong các tháng tới đã khiến các nhà máy phải chủ động tìm kiếm nguồn than nhập khẩu để bổ sung sản lượng thiếu hụt. Tuy nhiên, do giá than bị giới hạn bởi EVN, các doanh nghiệp sẽ gặp không ít khó khăn trong việc thỏa thuận giá với nhà cung cấp nước ngoài để đảm bảo biên lợi nhuận cho các nhà máy.

Tuy nhên, theo Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia dự báo, hiện tượng La Nina duy trì đến tháng 5/2022 với xác suất khoảng 65 - 70%, sau đó sẽ chuyển dần sang trạng thái trung tính từ khoảng nửa cuối năm 2022. Đây có thể là yếu tố ảnh hưởng không tích cực cho kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp thủy điện trong nửa cuối năm nay.