Doanh nghiệp bất động sản đang vay nợ ra sao?

Trong bối cảnh thị trường bất động sản vẫn còn tương đối trầm lắng, dư nợ tài chính của các doanh nghiệp bất động sản trên sàn sau 9 tháng đầu năm lại đang có xu hướng tăng.

Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho biết, tính đến 31/8/2024, dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản đạt 1.27 triệu tỷ đồng, tăng 29.2% so với cùng kỳ năm trước và tăng 1.9% so với 1 tháng trước.

Xét về tỷ trọng, dư nợ tín dụng đối với đầu tư kinh doanh bất động sản khác dẫn đầu với 37%, xếp sau là các dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, phát triển nhà ở với 26%.

Dư nợ tín dụng kinh doanh bất động sản tại thời điểm 31/8/2024

Nguồn: Bộ Xây dựng; Người viết tổng hợp

Về tình hình phát hành trái phiếu đối với lĩnh vực bất động sản, theo dữ liệu Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) tổng hợp từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) thì tính đến ngày 30/9/2024, có 24 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, trị giá hơn 22.3 ngàn tỷ đồng và 1 đợt phát hành ra công chúng, trị giá 1,467 tỷ đồng, trong tháng 9. Các doanh nghiệp đã mua lại hơn 11.7 ngàn tỷ đồng trái phiếu trước hạn, tăng 2% so với cùng kỳ năm 2023.

Bộ Xây dựng nhận định: trái phiếu bất động sản đã phát hành tăng mạnh trong quý 3, nhóm bất động sản tiếp tục đứng thứ hai, chiếm khoảng 19%. Đối với phần còn lại của năm 2024, ước tính sẽ có gần 79.9 ngàn tỷ đồng trái phiếu đáo hạn; trong đó, 44% từ trái phiếu bất động sản với trên 35.1 ngàn tỷ đồng.

HQC dẫn đầu toàn ngành về mức tăng nợ vay

Theo VietstockFinance, dư nợ tài chính của 87 doanh nghiệp bất động sản trên sàn (HOSE, HNX, UPCoM) tại thời điểm 30/9/2024 tăng gần 11% so với đầu năm, lên hơn 262 ngàn tỷ đồng. Chi phí lãi vay 9 tháng đầu năm tăng hơn 30% so với cùng kỳ, lên hơn 10.3 ngàn tỷ đồng.

Doanh nghiệp có mức tăng nợ vay nhiều nhất kể từ đầu năm là Địa Ốc Hoàng Quân (HOSE: HQC) khi dư nợ vào cuối tháng 9 vượt hơn 1.5 ngàn tỷ đồng, trong khi đầu năm chỉ có 62 tỷ đồng. Phần lớn khoản chênh lệch đến từ khoản vay nợ dài hạn 1.39 ngàn tỷ đồng, cuối năm trước không có.

Nợ dài hạn trên gồm khoản vay tại Ngân hàng TMCP Phát triển TPHCM (HDBank) chi nhánh Thủ Đức (377.7 tỷ đồng) và HDBank chi nhánh Cộng Hòa (1,005 tỷ đồng), cùng với đó là gần 7.5 tỷ đồng từ CTCP Xây dựng và Phát triển Đô thị Tây Ninh.

Trong đó, khoản vay từ Công ty Tây Ninh nhằm bổ sung vốn hoạt động kinh doanh của HQC, kỳ hạn 36 tháng, không có lãi suất. Tại HDBank chi nhánh Thủ Đức, HQC có 2 hạn mức vay 311 tỷ đồng (thời hạn 24 tháng) để góp vốn hợp tác kinh doanh với CTCP Đầu tư Xây dựng Phát triển Nhà Bảo Linh và 243 tỷ đồng (thời hạn 48 tháng) bổ sung vốn thực hiện dự án nhà ở xã hội khu công nghiệp Tân Hương (Tiền Giang). Lãi suất 11-12%/năm. Số dư tại thời điểm 30/9/2024 của 2 khoản vay này lần lượt là 285 tỷ đồng và 92.7 tỷ đồng.

Còn tại HDBank chi nhánh Cộng Hòa, HQC cũng có 2 khoản vay có tài sản bảo đảm 920 tỷ đồng (kỳ hạn 48 tháng) nhằm bổ sung vốn thực hiện dự án chung cư nhà ở xã hội Thành phố Vàng (Golden City) và 500 tỷ đồng (kỳ hạn 24 tháng) để góp vốn hợp tác kinh doanh với CTCP Tư vấn - Thương mại - Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân Mê Kông (HQM). Lãi suất từ 10-11.5%/năm, số dư vào cuối tháng 9 lần lượt là gần 665 tỷ đồng và gần 428 tỷ đồng.

Đáng chú ý, vào tháng 3/2024, Hoàng Quân Mê Kông đã hoàn tất huy động lô trái phiếu HQMCH2328001 cũng với giá trị 500 tỷ đồng. Trái phiếu phát hành ngày 27/12/2023, đáo hạn vào 27/12/2028 (kỳ hạn 5 năm), lãi suất phát hành 12%/năm.

Xếp thứ hai về mức tăng dư nợ vay là CTCP Tập đoàn Tư vấn Đầu tư Xây dựng Kiên Giang (HOSE: CKG), hơn 2 ngàn tỷ đồng vào cuối quý 3, gấp 5 lần đầu năm.

20 doanh nghiệp BĐS có dư nợ vay tăng mạnh nhất trong 9 tháng đầu năm 2024 (Đvt: Tỷ đồng)

Nguồn: VietstockFinance

Mặt khác, xét về độ lớn, CTCP Vinhomes (HOSE: VHM) và CTCP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (HOSE: NVL) vẫn là 2 doanh nghiệp dẫn đầu ngành về số dư nợ vay, lần lượt gần 72.2 ngàn tỷ đồng (tăng 27%) và hơn 59.8 ngàn tỷ đồng (tăng 4%).

Trong cơ cấu nợ vay của VHM, dư nợ từ phát hành trái phiếu chiếm gần 27.5 ngàn tỷ đồng (tăng 38%), vay ngân hàng chiếm xấp xỉ 33 ngàn tỷ đồng (tăng 45.7%), còn lại là vay từ đối tác khác.

Tại NVL, dư nợ phát hành trái phiếu gần 38.9 ngàn tỷ đồng (tăng 65%), vay ngân hàng hơn 11.8 ngàn tỷ đồng (tăng 19.7%), còn lại là vay bên thứ ba.

20 doanh nghiệp BĐS có dư nợ vay lớn nhất tại thời điểm 30/9/2024 (Đvt: Tỷ đồng)

Nguồn: VietstockFinance

Số lượng doanh nghiệp giảm nợ chiếm đa số

Dù dư nợ toàn ngành tăng, số doanh nghiệp có nợ vay giảm hoặc “nói không” với nợ vay lại chiếm hơn nửa số doanh nghiệp được thống kê, tương đương 49 đơn vị.

Có 4 doanh nghiệp đã thành công đưa dư nợ vay về 0 sau 9 tháng đầu năm gồm: CTCP Phát triển Đô thị Từ Liêm (HOSE: NTL), CTCP Sonadezi Giang Điền (UPCoM: SZG), CTCP Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí (UPCoM: PXI) và CTCP Xây dựng Số 3 Hải Phòng (UPCoM: HC3). Trong đó, NTL đang tập trung nghiên cứu đầu tư phát triển dự án mới nên doanh thu chủ yếu đến từ lãi tiền gửi ngân hàng.

Có 8 doanh nghiệp vẫn không vay nợ từ đầu năm đến cuối quý 3, gồm: CTCP Phát triển Đô thị Công nghiệp số 2 (HOSE: D2D), CTCP Đầu tư Nhà Đất Việt (UPCoM: PVL), CTCP Đầu tư Khu Công nghiệp Dầu khí Long Sơn (UPCoM: PXL), CTCP Đầu tư Phát triển Sài Gòn Co.op (UPCoM: SID), CTCP Phát triển Nhà Thủ Đức (HOSE: TDH), CTCP Sản xuất Kinh doanh Xuất nhập khẩu Dịch vụ và Đầu tư Tân Bình (HOSE: TIX), CTCP Phát triển Đô thị (UPCoM: UDJ) và CTCP Phát triển Đô thị và Khu công nghiệp Cao su Việt Nam (UPCoM: VRG).

CTCP Đầu tư và Phát triển Bất động sản An Gia (HOSE: AGG) cũng góp mặt trong số doanh nghiệp có nợ vay giảm đáng kể khi xử lý dứt điểm gần 315 tỷ đồng trái phiếu, qua đó nợ vay giảm 29%, về mức hơn 1 ngàn tỷ đồng.

20 doanh nghiệp BĐS có dư nợ vay giảm mạnh nhất trong 9 tháng đầu năm 2024 (Đvt: Tỷ đồng)

Nguồn: VietstockFinance

Như đã đề cập ở trên, chi phí lãi vay trên báo cáo kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm 2024 của 87 doanh nghiệp bất động sản tăng hơn 30% so với cùng kỳ, lên hơn 10.3 ngàn tỷ đồng.

Dẫn đầu là VHM, hơn 4.6 ngàn tỷ đồng, gấp 2.2 lần cùng kỳ. Tuy nhiên, xếp thứ hai không phải NVL mà là Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp - CTCP (HOSE: BCM) với 939 tỷ đồng, tăng 54%. Xếp thứ ba là CTCP Vincom Retail (HOSE: VRE) với 419 tỷ đồng, tăng 63%. Điểm chung của 3 doanh nghiệp này là dù chi phí lãi vay tăng mạnh, tỷ lệ chi phí lãi vay/chi phí tài chính lại giảm, chủ yếu do sự xuất hiện của chi phí tài chính khác.

So với một số khoản mục liên quan, tỷ lệ chi phí lãi vay/chi phí tài chính (CPLV/CPTC) trung bình ngành ở mức 71%, chỉ giảm 1% so với cùng kỳ. Doanh nghiệp có tỷ lệ này cao nhất là DIG với 222%, do trong 9 tháng đầu năm 2024, Công ty được hoàn nhập dự phòng 20 tỷ đồng, dẫn đến tổng chi phí tài chính giảm đáng kể.

Mặt khác, tỷ lệ chi phí lãi vay/doanh thu thuần cũng thay đổi đáng kể khi giảm từ 230% cùng kỳ xuống còn 75%. DRH là doanh nghiệp có chỉ số này cao nhất với 4,528%, do chi gần 98 tỷ đồng để trả lãi vay, nhưng doanh thu thuần chỉ hơn 2 tỷ đồng.

20 doanh nghiệp có chi phí lãi vay lớn nhất 9 tháng đầu năm 2024 (Đvt: Tỷ đồng)

Nguồn: VietstockFinance