Bài của Xuân Bắc Chứng Sĩ

Đây là tỷ phú Phạm Nhật Vượng kèm phát biểu đáng chú ý hồi tháng 5 vừa qua, chia sẻ lý do tại sao làm Vinfast.

Tất nhiên đổ hơn 8 tỷ đô vào đây mà không có toan tính gì kể cũng lạ, có chăng ở “trong giai đoạn đầu” mà thôi.

Với quy mô doanh thu toàn tập đoàn Vingroup thường chiếm 1%-2% GDP Việt Nam, câu chuyện thành bại khi bước ra thị trường toàn cầu của Vinfast có tác động không nhỏ đến nền kinh tế Việt Nam mình.

Đây cũng chính là câu chuyện mình cùng anh em cùng mình bóc tách kỹ hơn trong video lần này.

Tác động đến cổ phiếu họ nhà VinVHgroup ở cuối video như thường lệ.

Để có cái nhìn toàn cảnh, mình sử dụng lối phân tích SWOT quen thuộc mà Shark Louis hay dùng.

Thị trường xe điện toàn cầu hiện tại lớn cỡ nào đến mức, dù đã đạt thành công nhất định với xe xăng, Vinfast lại quyết định chuyển qua làm xe điện vậy?

$185 tỷ là giá trị thị trường xe điện toàn cầu tính đến 2021 và doanh số bán xe điện tăng rất nhanh, từ mốc hơn 50 ngàn xe năm 2011 lên gần 7 triệu xe, 10 năm sau đó. Trong đó Trung Quốc tiệu thụ mạnh nhất với 3,5 triệu xe - lý do tại sao dành cho video khác - trong khi với Mỹ là 631 ngàn xe, Âu châu có Đức tiêu thụ mạnh nhất, gần 700 ngàn xe.

Tất nhiên so sánh với doanh số bán xe xăng, tầm 70 triệu xe, thì cũng chỉ như “muối bỏ bể” song xu hướng chuyển dịch qua xe điện là không thể đảo ngược do xu hướng xanh hóa nền kinh tế các chính phủ cộng thêm lối tiêu dùng xanh từ chính các chủ xe.

Thành ra ước tính giá trị thị trường này đến 2028 lên đền gần $1.000 tỷ để rồi đến 2040 lượng bán xe điện sẽ vượt mặt xe xăng.

Đấy là còn chưa kể quãng đường di chuyển sau mỗi lần sạc đã cải thiện đáng kể.

Mẫu mã xe điện cũng đa hơn nhiều rồi (!).

Đây là lý do vì sao Tesla đặt mục tiêu bán được đến 20 triệu xe mỗi năm vào cuối thập kỷ này từ mốc 1,3 triệu khiêm tốn hiện tại.

Đó là thị trường toàn cầu, hiện 4 thị trường Vinfast đang nhắm đến - gồm Châu Âu, Mỹ, Canada và Việt Nam - triển vọng ra sao?

Tương tự như trên, 4 thị trường này đều còn dư địa tăng trưởng khổng lồ. Đến 2028 tiêu thụ hơn 10 triệu xe điện, tức tăng gấp 5 lần so với hiện tại. Tính thêm lượng người dùng chuyển từ xe xăng qua, con số đến 34 triệu xe, tăng hơn 15 lần, tương ứng quy mô 1.3 ngàn tỷ.

Trong số 34 triệu xe này, dòng xe SUV, vốn đang là dòng xe chủ lực Vinfast lúc này, có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất 15 triệu lên hơn 21 triệu xe.

Quả thực đây là những thị trường béo bở để khai thác so với thị trường Trung Quốc vốn đã chật chội với nhiều hãng xe nội địa.

Câu chuyện đặt ra lúc này, Vinfast tận dụng được thế mạnh gì để nắm bắt cơ hội?

Hoạt động như một startup thành ra Vinfast vận hành rất tinh gọn. Nhân sự dẫu có cấp cao mà không phù hợp thì cũng bị đào thải như bình thường.

Vận hành tinh gọn

Đáng chú nhất, tiến độ triển khai thần tốc vốn được kế thừa từ tập đoàn mẹ Vingroup.

Hiếm có, chứ chưa nói là duy nhất, có hãng xe nào trên thế giới từ con số 0 mà mất có 18 tháng để cho ra lò mẫu xe đầu tiên. Với từng đó thời gian, Vinfast đã biến một khu đầm lầm tại Cát Hải, Hải Phòng rộng hơn 300 ha thành một nhà máy hiện đại, tự động hóa cao với hơn 1.400 cánh tay Robot nhập khẩu từ Âu châu.

Dự án nhà máy đầu tiên ra nước ngoài trên khu đất 800 ha, được đầu tư $2 tỷ tại bang Bắc Carolina cũng đang gấp rút được triển khai. Nhà máy này giúp nâng tổng quy mô sản xuất Vinfast đến 2026 lên 1,1 triệu xe, trong khi nắm ngoái chỉ có hai hãng xe điện sản xuất được trên 1 triệu chiếc - Tesla và một hãng mới nổi từ Trung Quốc là BYD.

Cần nhớ kỹ nghệ ngành công nghiệp ô tô vốn ở một đẳng cấp rất cao: một chiếc xe cần đến 30 ngàn linh kiện từ hàng trăm nhà cung cấp khác nhau từ khắp các châu lục. Thành ra không dễ để đạt được tiến độ như vậy.

Một điểm nữa đó là sự ủng hộ về mặt chính trị. Để kinh tế nước nhà đạt mục tiêu thu nhập trung bình cao năm 2030 và thu nhập cao 2050, không thể phụ thuộc quá nhiều khu vực FDI được mà cần nhờ đến lực đẩy từ chính kinh tế tư nhân.

Như lời phát biểu thủ tướng nhiệm kỳ trước đã nói lên tất cả.

Ngoài ra, giới chức Hoa Kỳ cũng tỏ rõ thiện chí với hãng xe từ Việt Nam qua phát biểu Tổng thống Joe Biden hay Bộ trưởng Bộ Năng lượng Jennifer Granholm.

Cũng dễ hiểu khi không thấy có chính trị gia Mỹ nào tán dương mấy hãng từ Trung dù họ cũng cố xâm nhập thị trường Mỹ đã lâu.

Thống đốc bang Bắc Carolina Roy Cooper hồi tháng 7 năm ngoái cũng phê chuẩn gói ưu đãi $1.2 tỷ cho nhà máy Vinfast. Đây chính là gói ưu đãi kinh tế lớn nhất trong lịch sử bang này.

Tuổi đời còn ngắn vừa là điểm mạnh lại vừa là điểm yếu của Vinfast. Rõ ràng chuyện thu hồi xe và không ít phản ánh xe bị lỗi từ khách hàng là chuyện bình thường của bất kỳ hãng xe nào dù tuổi đời ra sao. Song phản ánh từ chính nhân viên cũ về độ tin cậy trong những bài kiểm tra độ an toàn xe đang xói mòn niềm tin một bộ phận không nhỏ ngư

Quan trọng hơn, tính tự chủ trong công nghệ pin là yếu tố then chốt trong cuộc chơi này. Bộ Pin được ví như “trái tim” của xe điện, chiếm hơn 50% chi phí sản xuất và hơn 30% giá thành.

Lithium, Nickel, Cobalt hay Mangan ở phần điện cực dương chiếm một nửa chi phí cấu thành nên một cục pin.

Cho nên hãng xe điện nào làm chủ động được sẽ chiếm lợi thế trong cuộc cạnh tranh về chi phí.

Chiến lược “3 chân kiềng” là những gì Vinfast đang làm.

Trong đó, công ty con VinES chủ động nghiên cứu và sản xuất pin song song với việc hợp tác công ty lớn như CATL - tên tuổi đến từ Trung Quốc, hiện đứng đầu thị phần sản xuất Pin toàn cầu, cũng là đối tác của các ông lớn xe điện khác như Tesla.

Các hãng khác đang nhanh chân hơn Vinfast một nước do hai lo ngại (1) gián đoạn chuỗi cung ứng từ thực tế thống trị mảng sản xuất Pin của Trung Quốc (lý do chi phối quyền kiểm soát nhiều mỏ kim loại như Cobalt ở Congo trong vid cũ về bẫy nợ Châu Phi ); (2) nguồn cung kim loại quý như Lithium không đủ cầu.

Quan điểm cho rằng Vinfast nhập khẩu rồi lắp rắp thôi chứ có giỏi giang gì đâu là ĐÚNG song chưa đủ. Vinfast tận dụng công nghệ từ khắp nơi trên thế giới là điều bình thường trong môi trường kinh tế hội nhập ngày nay.

Thí dụ như Nike cũng đâu có có nhà máy trực tiếp sản xuất giày, họ thuê mướn các nước khác có lợi thế nhân công như Việt Nam hay Bangladesh làm đấy chứ. Họ tạo thêm giá trị gia tăng tại những công đoạn ngon ăn hơn như R&D hay marketing.

Thành ra không nhất thiết phải đi phát minh lại cái bánh xe làm chi cho mệt.

Quay trở lại câu chuyện Pin, khoản đầu tư các hãng xe điện lẫn xe xăng khác đang rót vào là không nhỏ. Riêng Tesla dành ra $400 tỷ cho Pin trong khi các khoản đầu tư có $100 tỷ mà thôi.

Nhân nhắc đến vốn đầu tư, đây là thách thức chính cần phải nhận diện rõ ràng.

Cuộc chơi xe điện hay xe xăng vốn luôn là cuộc chơi đốt tiền.

Trung bình 20 năm là con số mà các hãng như Huyndai, Toyota hay Volkswagen phải bỏ ra để thâm nhập và có chỗ đứng tại thị trường Mỹ. Thí dụ Toyota từ Nhật đến Mỹ năm 1957 thì đến 1972 họ mới bán được chiếc xe thứ một triệu.

Một hãng xe khác từ Nhật Suzuki, thậm chí, đã hy sinh luôn (!) sau gần 30 năm chinh chiến tại đây.

Một số Startup xe điện Trung Quốc cũng đang vất vả chen chân vào chốn cờ hoa. Cứ nhìn số lỗ trên mỗi chiếc xe của Nio và Xpeng là thấy rõ rồi.

Với Vinfast, hơn 8 tỷ đô là con số tập đoàn Vingroup tiêu và dự kiến con số này sẽ không ngừng tăng khi so sánh kế hoạch mở rộng.

Riêng Q1/2023 này, Vinfast đã lỗ hơn $500 triệu đưa số lỗ lũy kế lên gần $6 tỷ. Đó là báo cáo kết quả kinh doanh, còn báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho thấy Vinfast hiện sống chủ yếu nhờ nguồn vốn vay trong khi dòng tiền hoạt động kinh doanh âm liên tục.

Một khi nguồn tiền từ “bầu sữa” BĐS Vinhomes gặp vấn đề, vận mệnh Vinfast có lẽ cũng sẽ lâm nguy.

Tia hy vọng lúc này đến từ nguồn vốn đầu tư dồi dào toàn cầu nếu kế hoạch niêm yết ngay Q3 này trên sàn chứng khoán Mỹ diễn ra thuận lợi.

Về góc độ đầu tư, rõ ràng Thành công từ Vinfast sẽ là cú hích lớn cho cổ phiếu họ nhà Vingroup - gồm VIC, VHM và VRE.

Đơn giản, kinh doanh càng thuận lợi kéo theo định giá cổ phiếu càng cao.

Vào 2028, nếu Vinfast chỉ chiếm 10% thị phần thì doanh thu cũng đã trên $100 tỷ so với mốc trên $4 tỷ toàn năm ngoái.

Về góc độ kinh tế vĩ mô, kinh tế nước nhà hưởng lợi lớn nếu kịch bản đẹp trên diễn ra.

Đóng góp Vingroup, lúc này, cho GDP Việt Nam không chỉ dừng lại ở mức 1%-2% khiêm tốn mà là 20% GDP, nếu lấy GDP năm 2022 tầm $366 tỷ và giả định tốc độ tăng trưởng 6%/năm để có được con số GDP năm 2028 gần $500 tỷ.

Điều này cũng giống như VW, Mercedes-Benz và BMW cống hiến cho nền kinh tế Đức. Thêm cả câu chuyện tăng trưởng kinh tế thần kỳ của Hàn và Nhật.

Dẫu vậy dù có thất bại đi chăng nữa, câu chuyện về một hãng xe vô danh đến từ quốc gia nhỏ bé, trước kia đến cái ốc vít cũng không làm được, dấn thân cạnh tranh sòng phẳng trên trường quốc tế, thậm chí một số đối thủ có kinh nghiệm cả trăm năm, đủ để truyền cảm hứng không nhỏ rồi.

Về một tinh thần dám nghĩ lớn, dám làm lớn giúp đất nước ngày một hùng cường.

Xin thân ái chào tạm biệt bạn đọc,

Xuân Bắc Chứng Sĩ

Tư vấn Đầu tư VPS