Một năm thăng hoa của thị trường chứng khoán

Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, hầu hết các ngành kinh tế chìm vào khó khăn thì chứng khoán trở thành kênh được giới đầu tư lựa chọn “rót” tiền vào.

Nhờ vậy, thị trường chứng khoán đã có một năm “thăng hoa”, lập những kỷ lục chưa từng có trong lịch sử về điểm số, thanh khoản, số tài khoản mở mới... Thậm chí việc khối ngoại bán ròng lớn nhất lịch sử cũng không cản nổi bước tiến của thị trường.

Lọt top thị trường sinh lời cao nhất thế giới

VN-Index đạt mức cao nhất 1.500,8 điểm trong lịch sử giao dịch vào phiên ngày 25/11, tăng gần 36% so với cuối năm 2020. Thanh khoản thường xuyên ở mức 1 tỷ USD, đặc biệt lập kỷ lục trong phiên ngày 23/12 với gần 53 nghìn tỷ đồng, tương ứng gần 2,3 tỷ USD.

Ông Nguyễn Quang Thương, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường - Ủy ban chứng khoán Nhà nước cho biết, trước diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, với những chính sách quyết liệt, kịp thời, Việt Nam vẫn kiên cường thực hiện mục tiêu kép vừa chống dịch vừa đẩy mạnh sản xuất kinh doanh. Do đó, thị trường chứng khoán Việt Nam đã nhanh chóng tăng trưởng trở lại, được đánh giá là một trong những thị trường có sức chống chịu với đại dịch COVID-19 và phục hồi tốt nhất trên thế giới.

Theo số liệu từ Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, trong 11 tháng của năm, nhà đầu tư trong nước mở mới hơn 1,3 triệu tài khoản chứng khoán, lớn hơn tổng số tài khoản mở mới trong 4 năm trước đó cộng lại. Nhà đầu tư trong nước chính là nhân tố quyết định việc xác lập các kỷ lục lịch sử của thị trường chứng khoán năm 2021. Sự hưng phấn của thị trường với các giao dịch tăng vọt khiến liên tục xảy ra hiện tượng nghẽn lệnh.

Tuy nhiên, khi hệ thống giao dịch mới của Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh (HOSE) chính thức được đưa vào vận hành kể từ đầu tháng 7/2021 đã giúp giải tỏa nút thắt về thanh khoản trong giai đoạn trước đó, khiến cho thanh khoản trung bình mỗi phiên trên sàn HOSE gia tăng đều đặn cả về giá trị và khối lượng giao dịch.

Theo Công ty cổ phần Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) năm 2021, VN-Index đã thành công vượt mốc 1.200 điểm và chinh phục ngưỡng 1.500 điểm, dù nền kinh tế trải qua 2 đợt bùng phát dịch liên tiếp từ đầu năm.

Đáng chú ý, sau các đợt giảm điểm khi dịch COVID-19 bùng phát trong nước, thị trường thường bật tăng mạnh mẽ. Cụ thể, sau đợt dịch lần thứ 3 hồi cuối tháng 1, thị trường đã tăng gần 11% trong tháng tiếp theo và kéo dài đà tăng trong 5 tháng sau đó, giúp VN-Index chinh phục mốc 1.400 điểm. Sau khi thị trường giảm điểm mạnh vào tháng 7 lúc đợt dịch lần thứ 4 vượt quá khả năng kiểm soát, thị trường đã nhanh chóng tăng điểm trở lại trong tháng 8 và kéo dài đà tăng cho đến hiện tại, giúp VN-Index chinh phục ngưỡng 1.500 điểm trong tháng 11.

Các nhóm ngành ngân hàng, bất động sản, nguyên vật liệu, xây dựng cơ bản, dịch vụ tài chính là những ngành dẫn dắt thị trường trong năm 2021, với tỷ lệ đóng góp vào mức tăng của VN-Index lần lượt là 31%, 23%, 15%, 10% và 8%.

Công ty cổ phần Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) thống kê đến cuối tháng 11/2021, VN-Index tăng gần 34% so với năm 2020, nằm trong top thị trường mang lại suất sinh lời cao nhất trên thế giới, theo sau là thị trường các nước Mỹ với chỉ số S&P 500 tăng 24%, Ấn Độ với chỉ số Sensex tăng 19,5%, chỉ số TWSE của Đài Loan (Trung Quốc) tăng 18,3%.

Tính từ đầu năm đến hết phiên ngày 17/12, khối ngoại đã bán ròng trên 61,6 nghìn tỷ đồng (khoảng 2,7 tỷ USD) trên toàn thị trường. Đây là con số kỷ lục về lượng bán ròng của nhà đầu tư ngoại từ trước đến nay, gấp hơn 4 lần lượng bán ròng của khối ngoại trong cả năm 2020. Năm 2021, xu hướng rút ròng của khối ngoại diễn ra khắp các thị trường khu vực châu Á, ngoại trừ Ấn Độ và Indonesia.

Dù vậy, nhà đầu tư cá nhân trong nước mua ròng hơn 84 nghìn tỷ đồng trong 11 tháng, là động lực chính giúp tăng thanh khoản thị trường và VN-Index liên tục lập đỉnh mới trong năm 2021.

Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm thấp, nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư đã chuyển hướng sang kênh đầu tư chứng khoán, với số lượng tài khoản mở mới của cá nhân trong nước duy trì trên mức 100 nghìn tài khoản/tháng.

Kịch bản thị trường năm 2022

Các chuyên gia từ VCBS đã đưa ra các dự báo dựa trên kịch bản năm 2022 nền kinh tế Việt Nam sẽ dần lấy lại đà tăng trưởng kinh tế như giai đoạn trước dịch, nhưng đi cùng với mức lạm phát cao. Lãi suất có thể tăng nhẹ nhưng nhìn chung vẫn giữ ở mức thấp nhờ thanh khoản dồi dào của hệ thống ngân hàng. Trong bối cảnh như vậy, thị trường chứng khoán nhìn chung sẽ là một kênh đầu tư hấp dẫn, nhất là với các nhà đầu tư cá nhân.

Dù VCBS vẫn đặt kỳ vọng dòng vốn từ các nhà đầu tư nội có sự tăng trưởng nhất định trong năm 2022, nhưng phần nào đó sẽ bớt hào hứng hơn so với năm 2021, bởi mặt bằng giá cổ phiếu ở giai đoạn hiện tại nhìn chung đã được đẩy lên mức cao hơn khá nhiều so với thời điểm đầu năm 2021. Bên cạnh đó, sự phục hồi chung của nền kinh tế cũng mở ra thêm những lựa chọn đầu tư khác cho nguồn vốn nhàn rỗi.

Hệ thống giao dịch mới của HOSE được chính thức đưa vào vận hành kể từ tháng 7/2021 đã giúp dỡ bỏ “điểm nghẽn” về thanh khoản khớp lệnh. Tuy nhiên, điều này cũng có nghĩa là thanh khoản trên thị trường khó có thể ghi nhận một mức tăng “bùng nổ” như trong giai đoạn nửa cuối năm 2021.

VCBS kỳ vọng rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ đối diện với mức độ biến động cao trong năm 2022, với nhiều con sóng tăng ngắn xen kẽ bởi các cú sốc giảm giá, dù xu hướng chung vẫn là đi lên.

Theo VCBS, sự phân hóa giữa các cổ phiếu - vốn đã bắt đầu trong quý IV/2021, có thể sẽ tiếp tục gia tăng. Do đó, các cơ hội đầu tư trong năm 2022 sẽ cần nhiều sự chọn lọc hơn và đi sâu hơn vào từng công ty niêm yết, dựa trên kết quả kinh doanh cũng như triển vọng tăng trưởng trong bối cảnh “bình thường mới” của từng doanh nghiệp cụ thể.

Theo chuyên gia phân tích Nguyễn Thị Hòa từ Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS), xét về triển vọng dài hạn, sự gia nhập của nhà đầu tư trong nước ngày càng tăng là báo hiệu tốt cho sự phát triển liên tục của thị trường. Dù năm 2021, khối ngoại bán ròng mạnh, nhưng trong dài hạn khối ngoại sẽ không thể bỏ qua sự hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Bên cạnh đó, làn sóng thoái vốn của doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp niêm yết mới sẽ bắt đầu trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang tích cực như hiện nay, mang lại cơ hội mới cho nhà đầu tư.

Nền tảng giao dịch mới của HOSE sẽ được áp dụng vào quý II/2022, cho phép phát triển các sản phẩm khác và thu hút thêm dòng tiền vào thị trường chứng khoán.

Bà Trần Khánh Hiền, Giám đốc Khối phân tích của Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect cho rằng, đà tăng của thị trường có thể kéo dài nhờ việc nền kinh tế lấy lại đà tăng trưởng và sự tham gia ngày càng nhiều của dòng vốn cá nhân trong nước. Mặt khác, việc nâng hạng lên thị trường mới nổi MSCI (công ty nghiên cứu đầu tư cung cấp các chỉ số chứng khoán) của Việt Nam sớm hơn dự kiến cũng giúp thị trường có dư địa tăng giá.

Dù vậy theo bà Trần Khánh Hiền, rủi ro chính đối với thị trường trong năm 2022 vẫn là lạm phát cao hơn dự kiến có thể dẫn đến việc các chính sách tiền tệ thắt chặt được triển khai.