MBKE: Suy thoái có thể xảy ra nếu lãi suất quá cao, nút thắt trái phiếu 16,1 tỷ USD bị tắc

Công ty TNHH Chứng khoán Maybank (MBKE) cảnh báo nguy cơ suy thoái có thể xảy ra nếu nút thắt trái phiếu không được tháo gỡ và lãi suất tiếp tục bị neo cao.

Áp lực đáo hạn 16,1 tỷ USD trái phiếu doanh nghiệp

Theo báo cáo chiến lược thị trường và tiêu điểm kinh tế vĩ mô mà MBKE vừa công bố, việc tháo gỡ quả bom trái phiếu sẽ có tác động rất lớn tới diễn biến tình hình kinh tế vĩ mô năm nay.

Các chuyên gia phân tích MBKE cho rằng, sự cố Novaland không thanh toán được trái phiếu đến hạn có thể tiếp tục leo thang. Theo đó, không chỉ Novaland có khả năng vỡ nợt rái phiếu mà vi phạm chéo có thể xảy ra.

Để đối phó với nút thắt bất động sản hiện nay, Nghị quyết của Chính phủ dường như tập trung nhiều hơn vào mục tiêu dài hạn là thúc đẩy nhà ở xã hội với gói tài trợ đề xuất là 110.000 tỷ đồng đồng thời xem xét cơ cấu /gia hạn khoản vay cho một số nhà phát triển cụ thể. Trong khi đó, trái phiếu doanh nghiệp mới là vấn đề khó khăn nhất hiện nay.

"Các quy định và giám sát được nới lỏng quá mức trong quá khứ đã khuyến khích phát hành trái phiếu để tài trợ cho các hoạt động đầu cơ đất đai và tài sản rủi ro, tạo ra một quả bom tiềm ẩn cho thị trường trái phiếu, như sự tham gia của các nhà đầu tư nhỏ lẻ cao bất thường (và không lành mạnh) (64%)", MBKE cho hay.

Trong khi thị trường trái phiếu là nguồn vốn quan trọng nhất cho các nhà phát triển bất động sản trong nước, việc Chính phủ kiểm soát thị trường trái phiếu, bao gồm cả Nghị định 65/2022/NĐ-CP, đã tạo ra tình trạng khủng hoảng thanh khoản cho thị trường bất động sản trong bối cảnh nhu cầu yếu.

Các chuyên gia MBKE cho rằng, việc tái cấp vốn cho 8,4 tỷ USD và 7,7 tỷ USD trái phiếu đáo hạn vào năm 2023 và 2024 (tổng cộng 16,1 tỷ USD trong 2 năm nay) sẽ là một thách thức lớn đối với thị trường bất động sản.

Theo đó, nếu nút thắt chính sách này không được giải quyết kịp thời, Việt Nam nên chấp nhận một "kịch bản xấu", tức là một cuộc suy thoái mang tính cơ cấu trong đó lãi suất vay quá cao (lợi suất trái phiếu trên 15%; lãi suất cho vay trên 12,5%) để có thể chi trả dịch vụ giá trị gia tăng.

Không loại trừ lãi suất điều hành có thể tăng

MBKE cho rằng, hiện lãi suất vẫn ở mức không lành mạnh sau các đợt tăng lãi suất chính sách mạnh mẽ 200 điểm cơ bản từ tháng 9 - 10/2022. Với việc Fed tiếp tục tăng lãi suất, nhu cầu bổ sung dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước và áp lực lạm phát cao hơn trong năm nay, khối phân tích không loại trừ khả năng lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước tăng thêm 50 điểm cơ bản nữa.

Theo ước tính của MBKE này, lãi suất thế chấp hiện tại đang tăng áp lực lên thanh toán thế chấp của các hộ gia đình và sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu về thế chấp, nhà ở và tiêu dùng.

Trong báo cáo, MBKE cũng ước tính sơ bộ mức tăng trưởng lợi nhuận hàng năm của nhóm ngành phi ngân hàng sẽ giảm xuống còn 3% trong năm 2023 (so với dự báo trước đó là 19%), trong khi các ngân hàng vẫn có thể tạo ra mức tăng trưởng lợi nhuận 12% so với cùng kỳ năm ngoái (so với dự báo trước đó là tăng trưởng 15%). Khối phân tích cho rằng dự báo tăng trưởng EPS năm 2023 cho toàn thị trường sẽ giảm xuống 7% (từ 20%). Như vậy, VN-Index đang giao dịch ở mức 10 lần P/E năm 2023.

Trong ngắn hạn, nhóm chuyên gia phân tích cho rằng sự không chắc chắn về lãi suất, việc hạn chế phát hành trái phiếu doanh nghiệp và tăng trưởng lợi nhuận giảm sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến tâm lý thị trường. Điều này có thể cản trợ VN- Index đảo ngược mức giảm xếp hạng mà chúng ta đang thấy hiện nay, giữ thanh khoản ở mức thấp khoảng 450 triệu - 500 triệu USD mỗi phiên (tương đường một nửa so với mức đỉnh cuối năm 2021) và giữ VN-Index ở mức khoảng 1.000 điểm trong những tháng tới.

“Theo quan điểm của chúng tôi, thị trường Việt Nam đã chuyển từ suy thoái do sự kiện Tân Hoàng Minh sang suy thoái theo chu kỳ (do lãi suất tăng từ tháng 9/2022) và có khả năng sang suy thoái cơ cấu (nếu sự cố thị trường trái phiếu chưa nhận được sự quan tâm đúng mức và điều chỉnh chỉnh kịp thời của Chính phủ và các cơ quan hữu quan)”, MBKE nhận định.