Lĩnh vực: Chứng khoán

Giải thích thuật ngữ

VN-Index

VN-Index là chỉ số đại diện cho tất cả cổ phiếu được niêm yết và giao dịch trên HoSE. Tất cả các thị trường chứng khoán trên thế giới đều xây dựng hệ thống chỉ số giá cổ phiếu cho riêng mình. Trong bài viết này, hãy cùng 24H Money tìm hiểu chỉ số VN-Index.

Chỉ số VN-Index đại diện cho tất cả cổ phiếu được niêm yết và giao dịch trên HoSE. Chỉ số này được tính theo phương pháp trọng số giá trị thị trường, dựa vào mức độ chi phối của từng cổ phiếu được sử dụng.

Chỉ số VN-Index do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước quản lý và được tính theo phương pháp chỉ số giá bình quân Paascher (Paascher price index) hiện nay. VN-Index có giá trị cơ sở ban đầu là 100 điểm, vào ngày cơ sở là ngày đầu tiên thị trường đi vào hoạt động 28/7/2000.

Công thức tính chỉ số VN-Index dựa trên giá trị vốn hóa của tất cả các cổ phiếu đang niêm yết trên sàn HoSE mà chưa tính đến lượng cổ phiếu tự do lưu hành trên thị trường (free float), cũng như chưa có cơ chế kiểm soát, phân tích sự ảnh hưởng của những nhóm cổ phiếu lớn chiếm tỷ trọng cao trong chỉ số.

Cách tính chỉ số VN-Index:

VN-Index = (Tổng giá trị thị trường của các cổ phiếu niêm yết hiện tại / Tổng giá trị của các cổ phiếu niêm yết cơ sở) x 100

Chỉ số được tính toán và thay đổi trong thời gian diễn ra giao dịch. Trong quá trình đó, sự biến động về giá cổ phiếu sẽ làm thay đổi giá trị chỉ số, đồng thời được so sánh tăng giảm đối với phiên giao dịch trước bằng %.

Ngoài ra, một số nhân tố khác làm thay đổi cơ cấu số cổ phiếu niêm yết là khi thêm, bớt cổ phiếu giao dịch vào cơ cấu tính toán. Điều này sẽ làm phát sinh tính không liên tục của chỉ số, các trọng số và cơ sở để xác định bình quân thị trường số chia đã thay đổi. Do đó, số chia mẫu số trong công thức tính chỉ số trên phải được điều chỉnh nhằm duy trì tính liên tục cần có của chỉ số.

Theo Bộ quy tắc xây dựng và quản lý Bộ chỉ số HoSE-Index phiên bản 3.0 của HoSE cập nhật tháng 11/2020, các chỉ số (bao gồm VN-Index, VN30-Index, VNMidcap, VN100...) sẽ được tính toán dựa trên phương pháp giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float.

Chỉ số = Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại / Hệ số chia

Trong đó:

CMV - Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại được tính theo công thức:

Với mỗi bộ chỉ số, các cấu phần trong công thức sẽ có sự thay đổi hoặc áp dụng những quy tắc tính toán riêng.

Với hệ số chia, trong trường hợp có sự tăng hoặc giảm giá trị vốn hóa thị trường mà nguyên nhân không phải do sự biến động giá thị trường mà do các sự kiện doanh nghiệp hoặc các thay đổi về số lượng cổ phiếu thành phần, số chia cần phải điều chỉnh. Nguyên tắc là làm cho chỉ số trước và sau khi có biến động là bằng nhau.

Trong đó:

>> Xem biểu đồ giá chỉ số VN-Index

Chỉ số VN-Index có thể tiết lộ những thông tin về thị trường chứng khoán, giúp nhà đầu tư có thể nắm bắt được những cột mốc biến động của thị trường để có những quyết định đầu tư phù hợp.

Biểu đồ tâm lý nhà đầu tư (Nguồn: Google)

Như chúng ta đã biết, chỉ số VN-INDEX biến động khi giá của toàn bộ cổ phiếu đang niêm yết trên sàn giao dịch HoSE biến động. Vì thế, tâm lý và niềm tin của số đông nhà đầu tư đang hành động trên thị trường được thể hiện qua biến động giá của mỗi phiên giao dịch chứng khoán.

Khi chỉ số VN-INDEX sụt giảm nghĩa là lúc đó các nhà đầu tư đang có động thái bán cổ phiếu nhiều hơn động thái mua cổ phiếu để rút vốn ra khỏi thị trường và ngược lại.

VN-Index và chỉ số CPI qua 20 năm (Nguồn: Agribank)

Đa số các chỉ số chứng khoán thể hiện được giá trị vốn hóa và giá trị tăng trưởng của nền kinh tế. Khi nền kinh tế suy thoái (hoặc tăng trưởng) thể hiện qua hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp đang niêm yết trên sàn chứng khoán, kéo theo tâm lý của các nhà đầu tư. Doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả sẽ thúc đẩy nền kinh tế kéo theo sự phát triển của thị trường chứng khoán và ngược lại.

Sự suy giảm của chỉ số VN-INDEX còn thể hiện sự dịch chuyển tiêu cực của nền kinh tế. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lưu ý, không phải tất cả sự suy giảm của chỉ số VN-INDEX đều thể hiện đà suy thoái của nền kinh tế. Nhà đầu tư cần có góc nhìn bao quát hơn về trạng thái của nền kinh tế và giá trị của chỉ số VN-Index làm cơ sở đưa ra chiến lược và quyết định đầu tư đúng đắn và hiệu quả.

Hiệu suất hoạt động của thị trường chứng khoán là kết quả của phép chia giữa giá trị vốn hóa của thị trường tại thời điểm hiện tại cho giá trị vốn hóa tại thời điểm phát hành lần đầu (cơ sở gốc). Thông qua đó chúng ta có thể so sánh hiệu suất của thị trường chứng khoán qua các năm phát triển khác nhau.

Nguồn: https://24hmoney.vn/indices/vn-index

Diễn biến giao dịch khối ngoại trên HoSE ngày 05/10/2021 (Nguồn: FireAnt)

Nền kinh tế luôn biến động và dịch chuyển, có cơ cấu các ngành mới phát sinh, dịch chuyển theo biến động của nền kinh tế thế giới khi tăng trưởng, suy thoái hoặc hồi phục sau suy thoái. Ví dụ các ngành công nghiệp thô sơ dịch chuyển về các ngành dịch vụ, công nghiệp, xuất khẩu, hạ tầng xã hội đô thị…

Giai đoạn này thế giới cũng diễn ra các dịch chuyển về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, dẫn đến các hoạt động kinh doanh tại Việt Nam cũng thay đổi hàng loạt các yếu tố về lực lượng lao động, tiền tệ, trạng thái đầu tư và đặc biệt có sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài. Chỉ số VN-INDEX cũng góp phần mô tả sự dịch chuyển, thay đổi cơ cấu này của nền kinh tế trong nước.

Bài viết được đóng góp bởi chuyên gia: Nguyễn Hồng Điệp