Tổng Giám đốc VPBankS: Thị trường chứng khoán Việt Nam có thể chính thức được nâng hạng vào tháng 09/2025

Theo chuyên gia, Việt Nam đang đẩy nhanh quá trình hoàn thiện hệ thống chính sách và hệ thống KRX nhằm đạt mục tiêu được nâng hạng trong năm 2025 theo các tiêu chí của FTSE, do đó câu chuyện nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài tại thị trường Việt Nam.

Các vấn đề vướng mắc mà FTSE và MSCI nhắc đến

Theo ông Nguyễn Duy Linh – Tổng Giám đốc Chứng khoán VPBank (VPBankS, ASCS), việc được nâng hạng thị trường chứng khoán hoàn toàn phụ thuộc vào tiến trình Việt Nam giải quyết các vấn đề vướng mắc mà FTSE và MSCI đề cập tới trong việc đánh giá, xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Theo đó, các vấn đề trọng yếu cần được từng bước hoàn thiện bao gồm cơ chế giao dịch, giới hạn sở hữu và bình đẳng với nhà đầu tư nước ngoài, sự phát triển của thị trường ngoại hối.

Trước hết, ông Linh cho rằng, một trong những điều kiện quan trọng nhất mà cả FTSE hay MSCI đều nhắc đến đối với hạn chế của Việt Nam chính là việc quy định phải có tiền trước khi giao dịch (prefunding). Theo đó, quy định của Việt Nam yêu cầu nhà đầu tư chỉ được đặt lệnh khi có đủ tiền trên tài khoản, trong khi theo tiêu chí và thông lệ quốc tế, chỉ cần nhà đầu tư được công nhận là tổ chức tài chính, việc ký quỹ trước khi giao dịch là không cần thiết và họ chỉ yêu cầu có tiền ở thời điểm nhận cổ phiếu (T+2).

Thứ hai là Việt Nam cần đáp ứng liên quan đến yếu tố nhà đầu tư nước ngoài, cụ thể về tỷ lệ sở hữu và mức độ minh bạch, bình đẳng đối với nhà đầu tư ngoại.

Thông tin được ông Linh chia sẻ tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2024 – Vietnam Investment Forum 2024 với chủ đề “Theo dấu Dòng tiền – Tracking the Cash flow”.

Ông Linh cho biết, trên thực tế, những ngành nghề được nhà đầu tư nước ngoài quan tâm thường có room hạn chế, trong khi đó số lượng doanh nghiệp nới room lên 100% không nhiều do bị hạn chế bởi các quy định pháp luật liên quan, và một phần do sự không đồng tình của cổ đông trong việc nới room. Điều này vô hình chung trở thành rào cản để thị trường chứng khoán Việt Nam thỏa mãn tiêu chí nâng hạng thị trường.

Một vấn đề nữa là thủ tục đăng ký cấp mới cho nhà đầu tư nước ngoài còn mất nhiều thời gian, trong khi các quy định, văn bản pháp lý về thị trường chứng khoán và công bố thông tin của doanh nghiệp bằng tiếng Anh còn hạn chế và chưa đạt chuẩn quốc tế IFRS về báo cáo tài chính.

“Hiện tại, chúng ta nhận thấy rằng Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đang rất tích cực trong việc thực hiện cải tổ thị trường, thể hiện thông qua việc đưa hệ thống KRX vào vận hành trong cuối tháng 12/2023 sau một thời gian kiểm thử tại 76 công ty chứng khoán.

UBCKNN cũng đang lên kế hoạch nới lỏng các thủ tục thanh toán trên thị trường chứng khoán cho các nhà đầu tư nước ngoài. Theo đó sẽ cho phép các công ty chứng khoán bảo lãnh cho nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện mua cổ phiếu, động thái được FTSE Russell đánh giá là một bước tiến và có thể giúp loại bỏ rào cản pháp lý đã cản trở quá trình nâng hạng thị trường trong nhiều năm.

Tuy nhiên, việc nâng hạng lên thị trường mới nổi của Việt Nam của MSCI sẽ khó khăn hơn do tổ chức này có những yêu cầu khắt khe hơn so với FTSE, trong đó nổi bật liên quan đến tự do trên thi trường ngoại hối. Đây là yếu tố mà Việt Nam chưa đáp ứng được do VNĐ là đồng tiền chưa tự do chuyển đổi bởi các giao dịch thanh toán và chuyển ngoại tệ đến và đi hay trong nước đều có chiệu sự kiểm soát. Khả năng chuyển đổi VNĐ sang đồng tiền khác cũng không phải dễ mà nhiều khi phải thông qua ngoại tệ thứ ba.

Mặt khác, chính quy định các ngân hàng không được phép cấp tín dụng cho người nước ngoài cũng gây cản trở sự tham gia của dòng vốn ngoại, và đang là yếu tố khiến quá trình xem xét nâng hạng của MSCI với Việt Nam gặp nhiều rào cản hơn, ông Linh nhận định.

Bao nhiêu tiền chảy vào Việt Nam khi thị trường được nâng hạng?

Với việc tích cực triển khai các hoạt động liên quan đến cải tổ thị trường, lãnh đạo VPBankS cho rằng, Việt Nam có thể được thông báo nâng hạng sớm nhất vào tháng 09/2024 theo các tiêu chí của FTSE, trước khi chính thức nâng hạng vào tháng 09/2025.

Đối với MSCI, chuyên gia kỳ vọng Việt Nam có thể được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng trong kỳ đánh giá thường niên vào tháng 06/2025 khi những yếu tố liên quan đến nhà đầu tư nước ngoài dần được giải quyết, và có thể được nâng hạng vào kỳ đánh giá tháng 06/2026.

Khi Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi, VPBankS ước tính khoảng 600 triệu USD có thể chảy vào từ các quỹ thụ động với giả định tỷ trọng của Việt Nam trong chỉ số thị trường mới nổi khoảng 0.7%. Đồng thời, chuyên gia cũng ước tính các quỹ cũng sẽ đầu tư gấp 5 lần khi Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi của FTSE, mang lại cơ hội sinh lời cho các doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE.

“Bên cạnh mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, với tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì khá ổn và lạm phát trong mức kiểm soát, Việt Nam sẽ có thể chứng kiến dòng vốn quay trở lại mạnh mẽ từ nửa cuối năm 2024”, ông Linh dự báo.