Tham gia quỹ hưu trí tự nguyện với tỷ suất lợi nhuận 7% có hấp dẫn?

Quỹ hưu trí tự nguyện (hay quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện) là loại hình đầu tư được tham gia đóng góp bởi người lao động và doanh nghiệp (người sử dụng lao động). Mục đích của chương trình hưu trí là tạo ra công cụ để người lao động đầu tư và tích lũy nhằm có thêm nguồn thu nhập bổ sung khi đến tuổi về hưu, bên cạnh lương hưu chi trả bởi bảo hiểm xã hội.

Tiền đóng góp quỹ hưu trí tự nguyện được quản lý bởi các chuyên gia của công ty quản lý quỹ. Nhóm chuyên gia này sẽ thay người thụ hưởng đầu tư vào các tài sản sinh lời như tiền gửi tại các ngân hàng thương mại, trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, chứng chỉ quỹ đầu tư cổ phiếu và trái phiếu.

Mức thụ hưởng khi về hưu sẽ được chi trả hàng tháng từ tài khoản hưu trí cá nhân như một dạng lương hưu. Việc chi trả kéo dài cho đến khi người lao động nhận lại toàn bộ tổng số tiền đóng góp và lãi đầu tư.

Trong chương trình Bí mật đồng tiền, các chuyên gia từ Công ty Chứng khoán SSI đã làm rõ thêm về lợi ích của loại hình này.

Chương trình đã đặt ra câu hỏi khảo sát liệu người lao động có sẵn sàng trích 10% thu nhập hàng tháng đầu tư vào quỹ hưu trí tự nguyện với kỳ vọng lợi nhuận 7%/năm, kết quả là 35% lựa chọn có và 75% lựa chọn không (tổng 847 lượt bình chọn).

Theo ông Phạm Duy Hưng - Kinh tế trưởng của SSI, đặc điểm quỹ hưu trí tự nguyện là tiết kiệm nhưng có kỷ luật và bắt buộc, người lao động sẽ đều đặn trích thu nhập để gửi vào quỹ. Về mặt lãi suất, mức 7% đang cao hơn so với lãi suất tiết kiệm thông thường hiện nay. Mặt khác, nếu xu hướng giảm lãi suất ở các nước còn tiếp tục thì con số sẽ còn thấp hơn.

Ông Hưng cũng chỉ ra rằng khi xu hướng dân số già đi thì mặt bằng lãi suất sẽ giảm. Lượng người lớn tuổi tăng lên thì phần tiền không lưu thông sẽ lớn hơn vì nhu cầu đầu tư rủi ro cao giảm và nhu cầu tiêu dùng cũng giảm. Khi dân số già, tăng trưởng kinh tế sẽ thấp hơn nên mức lãi suất ngân hàng 7% khó kéo dài.

Cùng góp mặt tại chương trình, ông Hồ Minh Trí - Giám đốc Phát triển Kinh doanh Công ty Quản lý quỹ SSI (SSIAM) nhận xét mức phân bổ cho câu hỏi khảo sát là trong dự đoán. Vậy mức tỷ suất hàng năm 7% của quỹ hưu trí tự nguyện có gì hấp dẫn?

Ông Trí cho biết tỷ suất lợi nhuận 7% đã được SSIAM kiểm thử dữ liệu (backtest) với tỷ lệ phân bổ là 50% vào trái phiếu Chính phủ và 35% vào trái phiếu, tiền gửi ngân hàng và 15% vào cổ phiếu. Lợi nhuận năm trước sẽ tái đầu tư vào năm sau, với lãi kép sau một thời gian dài, con số nhà đầu tư có thể nhận được vào khoảng 7 - 8 triệu đồng/tháng (quy đổi về hiện tại). Cộng với mức lương hưu thì mức thu nhập sẽ đủ để người lao động an hưởng khi về hưu.

Theo quy định, phân bổ của quỹ hưu trí tự nguyện là đầu tư tối thiểu 50% vào trái phiếu Chính phủ, phần còn lại phân bổ vào chứng chỉ quỹ của các quỹ khác (chủ yếu là quỹ trái phiếu, tiền gửi ngân hàng) và một phần nhỏ quỹ cổ phiếu. Phần lớn tài sản đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, quỹ trái phiếu và tiền gửi ngân hàng nên mức độ an toàn cao.

Sản phẩm này có mục tiêu giúp người lao động có thêm khoản lương hưu bổ sung bên cạnh lương hưu do Chính phủ chi trả. Do đó lợi nhuận không thể so sánh với các sản phẩm khác trên thị trường. Quỹ hưu trí tự nguyện cũng mang ý nghĩa gắn kết với người lao động và doanh nghiệp, cho thấy doanh nghiệp là nơi đáng làm việc.

Ông Trí chia sẻ rằng ở châu Âu, Mỹ, Úc, loại hình này đều đã phát triển. Tỷ lệ tổng tài sản của quỹ hưu trí quản lý/GDP ở Mỹ là 170%, ở Úc là 150%, trong khu vực lân cận, Thái Lan đang ở mức 8% GDP, Singapore 40%, Malaysia hơn 60%. Việt Nam chỉ có tỷ lệ dưới 1% do quỹ này chỉ mới được đưa vào hoạt động trong năm nay.

Tại Việt Nam, mô hình này đã được Chính phủ ban hành quy định pháp lý vào năm 2016. Có hai cách thức tham gia đóng góp quỹ hưu trí tự nguyện là cá nhân tự nguyện hoặc cùng doanh nghiệp tham gia đóng góp. Người lao động tham gia quỹ bằng cách mở tài khoản hưu trí cá nhân tại công ty quản lý quỹ và đóng góp số tiền đã đăng ký theo từng kỳ giao dịch. Người lao động tham gia cùng với doanh nghiệp có thể ủy thác cho người sử dụng lao động đóng hoặc trích tiền lương để đóng góp. Số tiền góp dựa trên nhu cầu tích lũy tuổi già của mỗi cá nhân và trên cơ sở tự nguyện.

Ông Hồ Minh Trí cho biết nhằm thúc đẩy loại hình này, ở Việt Nam đã có ưu đãi thuế cho người lao động và khấu trừ thuế cho doanh nghiệp khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, mức này còn thấp nhưng là dấu hiệu tốt để hỗ trợ cho quỹ hưu trí tự nguyện. Vị chuyên gia nhận định giải pháp cần thiết hiện tại là phổ cập thông tin về sản phẩm để cả người lao động và doanh nghiệp đều an tâm tham gia.