Nâng hạng thị trường là cần thiết và xứng tầm với quy mô TTCK Việt Nam

Tại Hội thảo "Nâng hạng thị trường chứng khoán và việc minh bạch thông tin của công ty niêm yết" tổ chức sáng 10/10, các chuyên gia cùng thảo luận câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Phần thảo luận mở tại Hội thảo "Nâng hạng thị trường chứng khoán và việc minh bạch thông tin của công ty niêm yết" tổ chức sáng 10/10. Ảnh: Chụp màn hình

Dòng vốn ngoại có thể đổ thêm 5-8 tỷ USD

Thông tin tới hội thảo, ông Đặng Hồng Quang - Trưởng Đại diện văn phòng Hà Nội, VinaCapital cho biết, trong 10 năm qua, quy mô vốn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam trên 3 sàn HOSE, HNX và UPCoM đã tăng gấp 5.6 lần lên mức 246 tỷ USD vào cuối tháng 9/2023. Giá trị giao dịch trung bình mỗi ngày đạt khoảng 1.1 tỷ USD, gấp 17 lần so với 10 năm trước. Số lượng công ty có vốn hóa trên 1 tỷ USD đạt 48 công ty, so với 10 năm trước chỉ có 8 công ty.

Ông Đặng Hồng Quang, Giám đốc kiêm Trưởng đại diện văn phòng Hà Nội của VinaCaptial phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Chụp màn hình

Xét về quy mô về nền kinh tế và TTCK, đại diện VinaCapital nhận định Việt Nam hoàn toàn xứng đáng nằm trong nhóm các TTCK mới nổi. Do đó, việc nâng hạng TTCK Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi là cần thiết và xứng tầm với quy mô của TTCK Việt Nam.

Theo ông Quang, TTCK Việt Nam hiện còn một số tiêu chí chưa đáp ứng được tiêu chuẩn nâng hạng của MSCI và FTSE Russell, trong đó có 2 tiêu chí cơ bản là giới hạn tỷ lệ sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài và vấn đề ký quỹ trước giao dịch (pre-funding).

Đối với pre-funding, ông Quang cho rằng hệ thống giao dịch chứng khoán KRX sắp được đưa vào vận hành là cơ sở về mặt kỹ thuật cho việc không cần yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải có đủ 100% tiền trong tài khoản trước khi mua chứng khoán. “Các công ty chứng khoán có thể phối hợp với các bên liên quan hỗ trợ ứng vốn cho nhà đầu tư nước ngoài để thực hiện giao dịch mà không cần ký quỹ 100%”, đại diện Vina Capital cho hay.

Định vị điểm nghẽn nâng hạng TTCK Việt Nam

Bàn về các điều kiện và giải pháp để TTCK Việt Nam được nâng hạng, Tiến sỹ Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho rằng sức ép cải cách mà thị trường đang phải đối mặt, đặc biệt liên quan đến các quy định liên quan đến tính công khai và minh bạch.

Tiến sỹ Cấn Văn Lực phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Chụp màn hình

TTCK Việt Nam có 2 cấp độ nâng hạng là FTSE và MSCI. Đối với cấp độ FTSE, vị chuyên gia cho biết TTCK Việt Nam đang thiếu 2 chỉ tiêu quan trọng, đó là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch, từ đó dẫn đến thiếu tiêu chí sai sót, rủi ro trong thanh toán. Khảo sát cho thấy trường hợp không ký quỹ, tỷ lệ nhà đầu tư trên thế giới không thanh toán chỉ có 2% mà thôi, tương đương mức tổn thất 3 tỷ USD/năm.

Để giải quyết được điều này, Việt Nam cần dứt khoát nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin giao dịch, tránh xảy ra những lỗi sai sót. Đồng thời, kiểm soát hành vi của nhà đầu tư bằng cách tăng chế tài xử lý, xử phạt 1,000-5,000 USD hoặc tính tiền phạt dựa trên tỷ lệ số tiền.

Ngoài ra, tăng thẩm quyền cho các công ty chứng khoán để thẩm định rủi ro và tự đưa ra quyết định, CTCK được phép quyết định một nhà đầu tư cần ký quỹ hay không. Như vậy cũng cần cơ chế xử lý rủi ro, CTCK được phép tịch thu tài sản, chứng khoán, thanh lý chứng khoán trong trường hợp không thể thanh toán.

Đối với MSCI, TS Cấn Văn Lực nhận định TTCK còn thiếu 9 tiêu chí gồm: Giới hạn sở hữu nước ngoài; "room" khối ngoại còn lại; quyền bình đẳng đầu tư nước ngoài; mức độ tự do hóa thị trường ngoại hối; luồng thông tin; thanh toán bù trừ; khả năng chuyển nhượng không qua sàn; cho vay chứng khoán; và bán khống.