Mỹ tăng thuế với loạt hàng hóa từ Trung Quốc, doanh nghiệp Việt chịu tác động thế nào?

Theo ông Barry Weisblatt, Giám đốc phân tích của Chứng khoán VnDirect, việc Mỹ áp thuế nhập khẩu Trung Quốc sẽ khiến sự phân mảnh toàn cầu các công đoạn trong chuỗi cung ứng chuyển hưởng khỏi Trung Quốc gia tăng, từ đó hưởng lợi các quốc gia ASEAN, bao gồm cả Việt Nam...

Như VnEconomy đưa tin, Chính quyền Tổng thống Joe Biden ngày 14/5 tăng mạnh thuế quan đối với một loạt hàng hoá Trung Quốc có tổng kim ngạch nhập khẩu hàng năm vào Mỹ đạt 18 tỷ USD. Trong một tuyên bố, Nhà Trắng nói việc tăng thuế quan này là cần thiết để bảo vệ các ngành công nghiệp của Mỹ khỏi tình trạng cạnh tranh không bình đẳng.

Theo quyết định trên, Mỹ từ năm nay sẽ tăng gấp 4 lần thuế quan đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, từ 25% lên 100%. Thuế nhập khẩu đối với tấm pin năng lượng mặt trời Trung Quốc tăng gấp đôi từ 25% lên 50%. Thuế đối với một số sản phẩm thép và nhôm Trung Quốc sẽ tăng hơn 3 lần từ 7,5% lên 25%.

Theo nhận định của Chứng khoán VnDirect, việc Mỹ áp thuế nhập khẩu Trung Quốc sẽ khiến sự phân mảnh toàn cầu các công đoạn trong chuỗi cung ứng chuyển hưởng khỏi Trung Quốc gia tăng, từ đó hưởng lợi các quốc gia ASEAN, bao gồm cả Việt Nam, quốc gia đứng thứ tư về thặng dư thương mại với Mỹ, sau Trung Quốc, Mexico và EU.

Đối với Việt Nam – một nền kinh tế có độ mở cao, việc Mỹ đánh thuế Trung Quốc sẽ vừa mang lại lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định. Một mặt, Việt Nam có thể tận dụng việc phân mảnh toàn cầu bằng cách đáp ứng nhu cầu từ các đơn đặt hàng nhập khẩu ngày càng tăng từ Mỹ, từ đó thu hút thêm FDI vào các lĩnh vực chiến lược, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn.

"Chúng tôi tin rằng Việt Nam có khả năng gia tăng thị phần trong “miếng bánh” ngành bán dẫn và là ứng cử viên phù hợp cho chiến lược Trung Quốc +1, nhờ sở hữu lực lượng lao động dồi dào, vị trí chiến lược với nhiều khu công nghiệp sẵn có và những doanh nghiệp công nghệ lớn như FPT hoặc CMG", Barry Weisblatt, Giám đốc phân tích VnDirect nhấn mạnh.

Nhìn lại năm 2023, Việt Nam đã củng cố vị thế là nhà cung cấp chip lớn cho Mỹ với kim ngạch xuất khẩu chip đạt 562 triệu USD tăng 75,1% so với cùng kỳ, đứng thứ ba, chỉ sau Malaysia và Đài Loan.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng cần nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn, vì việc tăng nhập khẩu của Trung Quốc vào Việt Nam, cùng với việc xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng lên có thể làm dấy lên nghi ngờ về việc Trung Quốc lợi dụng Việt Nam để né thuế. Việc này có thể khiến Mỹ cân nhắc các biện pháp thuế quan với Việt Nam sau này.

Trong tất cả các mặt hàng Mỹ bổ sung thuế quan đối với Trung Quốc, Việt Nam cần đặc biệt lưu ý mặt hàng Sắt thép các loại, với kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam đạt 5,7 tỷ USD vào năm 2023, chiếm 5,1% tổng kim ngạch nhập khẩu năm 2023 từ Trung Quốc. Đáng chú ý, trong tháng 5, kim ngạch nhập khẩu sắt thép các loại từ Trung Quốc tăng 23,0% so với tháng trước (so với 12,1% trong tháng 4).

Đặc biệt, 2 doanh nghiệp sản xuất HRC tại Việt Nam mới đây đã gửi hồ sơ tới Cục Phòng vệ thương mại Việt Nam yêu cầu khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam khi thép cuộn cán nóng được nhập khẩu ồ ạt vào Việt Nam thời gian gần đây.

Trên thị trường chứng khoán, phản ứng với tin này, cổ phiếu thép đã có hai phiên liên tiếp tăng trưởng tích cực trong đó HSG bật tăng hết biên độ ngay sau khi có tin điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam, HPG trở thành cổ phiếu kéo thị trường trong 2-3 phiên đổ lại.

VnDirect điều chỉnh dự báo tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam lên 11% so với cùng kỳ được thúc đẩy bởi Thương mại toàn cầu phục hồi; Khu vực sản xuất tăng trưởng tích cực hơn và Những lợi ích tiềm tàng từ việc Mỹ áp thuế nhập khẩu lên Trung Quốc.

Bên cạnh đó, cũng đang chờ quyết định của Bộ Thương mại Mỹ về việc công nhận Việt Nam thành “nền kinh tế thị trường” trong cuộc hợp tháng 7 tới. Điều này khá quan trọng đối với hoạt động thương mại, và là chìa khóa giúp hàng hóa Việt Nam được xuất khẩu sang Mỹ dễ dàng hơn nhờ những nới lỏng trong rào cản thương mại song phương.