Mảng xây dựng hạ tầng hưởng lợi từ đầu tư công ra sao?

Vốn đầu tư công tiếp tục đóng vai trò quan trọng cho đầu tư phát triển kinh tế và xã hội, trong đó không thể thiếu các doanh nghiệp xây dựng mảng hạ tầng.

Theo Bộ Tài chính, ước thanh toán đến hết ngày 31/01/2024 (thời hạn giải ngân vốn năm 2023) là 662,588 tỷ đồng, đạt gần 83% kế hoạch giải ngân vốn và đạt 93% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (711,559 tỷ đồng).

Tại Phiên họp thứ 9 của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải ngày 16/02, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, năm 2024, cả nước dành 657 ngàn tỷ đồng cho đầu tư công, chủ yếu là đầu tư hạ tầng giao thông và phấn đấu đạt tỷ lệ giải ngân ít nhất 95%.

Khởi sắc theo từng quý

Theo số liệu thống kê từ 72 doanh nghiệp mảng xây dựng hạ tầng trên sàn chứng khoán (HOSE, HNX, UPCoM) đã công bố BCTC quý 4/2023, tổng doanh thu trong kỳ đạt gần 44,771 tỷ đồng, tăng 30% so cùng kỳ năm trước và là mức cao nhất trong 8 quý trở lại đây (từ quý 1/2022).

Dù lợi nhuận không phải là quý cao nhất trong 2 năm qua, nhưng có sự tăng trưởng rõ rệt theo từng quý trong năm 2023. Cụ thể, tổng lợi nhuận ròng toàn ngành gần 1,399 tỷ đồng, tăng 90% so với cùng kỳ và tăng 86% so với quý liền trước, mức cao nhất kể từ quý 3/2022.

Kết quả này cho thấy sự ảnh hưởng của đầu tư công và công tác chạy đua giải ngân những tháng cuối năm đã góp phần không nhỏ cho các doanh nghiệp xây dựng hạ tầng trong quý 4.

Doanh thu và lãi ròng mảng xây dựng hạ tầng từ quý 1/2022 – quý 4/2023. Đvt: Tỷ đồng

Trong 5 năm qua, 2023 là năm có doanh thu cao nhất với hơn 112,580 tỷ đồng, tăng 6% so với năm 2022 và tăng 20% so với năm 2019.

Trái ngược, lợi nhuận ròng năm 2023 lại gần như thấp nhất chỉ đạt 2,766 tỷ đồng, giảm 55% so với năm 2022. Nhìn chung, có thể thấy thời gian qua, “miếng bánh” xây dựng hạ tầng đang được “giành giật” quyết liệt khi nhiều doanh nghiệp xem mảng này là tất yếu. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp chấp nhận cắt giảm lợi nhuận để có được chỗ đứng trong mảng này.

Biên lãi gộp của các doanh nghiệp xây dựng hạ tầng dao động từ 13 – 16% trong vòng 5 năm qua. Năm 2023, biên lãi gộp giảm 2 điểm % so với năm 2022 về 14%.

5 doanh nghiệp có doanh thu trên 5 ngàn tỷ

Thống kê từ VietstockFinance, có 5/72 doanh nghiệp xây dựng hạ tầng có doanh thu trên 5 ngàn tỷ đồng trong năm 2023.

Vị trí đứng đầu là Tổng CTCP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex, VCG) với doanh thu gần 12,705 tỷ đồng, gấp rưỡi năm trước. Phần lớn doanh thu đến từ hoạt động xây lắp gần 8,274 tỷ đồng, chiếm 65% doanh thu và tăng 36%; doanh thu kinh doanh bất động sản gần 2,315 tỷ đồng, gấp gần 11 lần so với năm 2022.

Vinaconex chắc hẳn là doanh nghiệp hưởng lợi lớn nhất khi trúng nhiều dự án đầu tư công có quy mô lớn với tổng giá trị hơn 15,000 tỷ đồng (tính riêng của Vinaconex trong các liên danh).

Trong đó, phải kể đến gói thầu 5.10 thuộc sân bay Long Thành (giai đoạn 1 - giá trị hợp đồng trong liên danh của Vinaconex là gần 4,000 tỷ đồng), Vinaconex cũng là đơn vị tham gia thực hiện gói thầu 4.6 thi công đường cất, hạ cánh của dự án này. Ngoài ra, còn một số dự án đáng chú ý khác như 5 dự án thành phần của cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 1; 3 dự án thành phần của cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2…

Tuy vậy, lãi ròng 2023 của VCG gần 378 tỷ đồng, chỉ bằng một nửa năm trước, thấp nhất kể từ khi niêm yết trên HOSE vào cuối 2020.

Tasco (HUT) xếp ngay sau với doanh thu 10,975 tỷ đồng, gấp hơn 10 lần so với năm 2022; trong khi lãi ròng gần 44 tỷ đồng, giảm 70%.

Doanh thu tăng đột biến là do HUT tăng mạnh số lượng công ty sau khi hoàn thành hợp nhất với Công ty TNHH Tasco Auto (trước đó là CTCP SVC Holdings) trở thành công ty con của Tasco từ ngày 08/09/2023 khiến doanh thu tăng mạnh từ mảng hoạt động kinh doanh xe ô tô.

Kết thúc năm 2023, doanh thu thuần của Tổng Công ty Xây dựng Số 1 - CTCP (CC1) đạt gần 5,620 tỷ đồng, giảm 13%. Hoạt động xây dựng vẫn là doanh thu cốt lõi của CC1 với hơn 3,895 tỷ đồng, chiếm 69%; trong khi lãi ròng 245 tỷ đồng, tăng 13%.

Một số dự án đầu tư công nổi bật CC1 trúng thầu trong năm 2023 như cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang 7,555 tỷ đồng, liên danh gồm Trường Sơn - G36 - CC1 - VNCN E&C - Tân Nam thực hiện gói thầu; cao tốc Chí Thạnh - Vân Phong 4,440 tỷ đồng do Liên danh CTCP Xây dựng Trung Nam 18 E&C – CC1 - Công ty TNHH Xây dựng Tự lập - CTCP Tập đoàn Xây dựng Miền Trung thực hiện; cao tốc Khánh Hòa - Buôn Mê Thuột 1,467 tỷ đồng do CC1- CTCP Xây dựng và Lắp máy Trung Nam thực hiện.

2 doanh nghiệp khác cũng có doanh thu trên 5 ngàn tỷ đồng trong năm 2023 là Tập Đoàn PC1 (PC1) với 7,803 tỷ đồng (giảm 7%) và Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam - CTCP (LLM) gần 5,078 tỷ đồng (tăng 76%).

Kinh doanh trái chiều

Doanh thu lớn nhất nhưng chưa chắc lãi ròng sẽ cao nhất. Điển hình như CTCP Đầu tư Cầu đường CII (LGC) mặc dù chỉ đạt 1,579 tỷ đồng doanh thu trong năm 2023, nhưng lãi ròng tới 691 tỷ đồng, tăng lần lượt 19% và 137% so với năm trước và là doanh nghiệp có lãi ròng cao nhất toàn ngành.

Lãi tăng đột biến trong năm 2023 của LGC đến từ lãi hoạt động tài chính do công ty đánh giá lại giá trị hợp lý khoản đầu tư tại CTCP BOT Trung Lương – Mỹ Thuận khi nắm quyền kiểm soát (hơn 331 tỷ đồng).

Cũng hưởng lợi từ đầu tư công, năm 2023, Đèo Cả (HHV) đạt doanh thu gần 2,687 tỷ đồng, tăng 28% và lãi ròng gần 320 tỷ đồng, tăng 21%. Với kết quả này, HHV vượt 7% kế hoạch lợi nhuận sau thuế cả năm.

Đèo Cả cho biết, công ty được hưởng lợi lớn từ đầu tư công trong năm 2023 khi trúng thầu nhiều dự án lớn như cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn có giá trị xây lắp hơn 14,400 tỷ đồng, cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo chuẩn bị vận hành trong quý 2/2024 và các dự án đường ven biển qua các địa phương cũng giúp doanh thu xây lắp tăng trưởng mạnh.

Trái ngược, Tổng CTCP Xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VVN) là doanh nghiệp lỗ nặng nhất 437 tỷ đồng trong năm 2023, cùng kỳ lỗ 313 tỷ đồng.

Đây cũng là năm thứ 7 liên tiếp VVN lỗ và cũng là năm lỗ kỷ lục từ khi lên UPCoM năm 2017. Qua đó, lỗ lũy kế của VVN lên gần 2,425 tỷ đồng.

2023 cũng là năm đầu tiên CTCP FECON (FCN) thua lỗ từ khi niêm yết (năm 2012) với khoản lỗ 32 tỷ đồng.

Tổng CTCP Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVX) lỗ kỷ lục hơn 118 tỷ đồng kể từ khi lên sàn năm 2020.