Evergrande: Bài toán nan giải cho Chính phủ Trung Quốc

Với núi nợ hơn 300 tỷ USD trong khi tiền mặt chưa tới 15 tỷ USD, Evergrande đang chạy đua với thời gian để ngăn chặn khả năng vỡ nợ. Tuy nhiên, đến nay, Evergrande chưa thể thanh toán lãi vay ngân hàng đến hạn trong ngày 20/09.

Gặp rào cản về tài chính, Bắc Kinh không muốn ra tay giải cứu các công ty. Hơn nữa, trong vài năm qua, các cơ quan điều hành cố gắng tìm cách kìm hãm các tập đoàn tăng trưởng nhờ vay nợ.

Trước đó, Trung Quốc đã ra tay tái cấu trúc Anbang Group Holdings và HNA Group. Quá trình dù diễn ra chậm chạp, nhưng phần lớn khá suôn sẻ và không gây ra sự hỗn loạn. Vậy Trung Quốc có một lần nữa giải cứu Evergrande hay không? Với Evergrande, đây là một bài toán rất nan giải.

Vấn đề lớn nhất của tỷ phú Hứa Gia Ấn là vốn lưu động của Evergrande gắn chặt với hàng tồn kho, mà trong đó chủ yếu là các dự án chưa hoàn thành. Tính tới tháng 6/2021, hàng tồn kho chiếm 60% tổng tài sản. Các bất động sản đang xây dựng tăng lên 1.3 ngàn tỷ Nhân dân tệ (202 tỷ USD), tăng 54% so với 3 năm trước. Điều này giải thích tại sao khi đối mặt với cuộc biểu tình của các chủ nợ giận dữ, Evergrande chỉ có thể trả nợ bằng các căn hộ chưa hoàn tất, mặt tiền cửa hàng và chỗ để xe. Họ không có tiền mặt.

Tài sản của Evergrande chủ yếu chỉ là hàng tồn kho

Nếu Evergrande có thể bán một số dự án này cho một doanh nghiệp Nhà nước dồi dào tiền mặt, cuộc khủng hoảng thanh khoản sẽ được giải quyết ngay lập tức. Bắc Kinh sau đó có khoảng trống để dần dần hạ bớt quy mô của “con quái vật” này.

Tuy vậy, chẳng mấy ai dám bỏ tiền ra mua. Các đề xuất thanh toán nợ gần nhất của Evergrande cũng góp phần lý giải cho vấn đề này: Chất lượng hàng tồn kho thật sự khá thấp. Để trả nợ cho nhà đầu tư, các căn hộ được bán với giá chiết khấu 28% so với giá thị trường và các chỗ để xe được bán với chiết khấu 52%, theo Caixin.

Điều này là vì hầu hết dự án của Evergrande không phải là bất động sản cao cấp. Tính tới năm 2020, 57% các mảnh đất mà Evergrande mua lại nằm ở thành phố cấp 3 và 31% nằm ở thành phố cấp 2, theo Bloomberg Intelligence. Khi giá nhà ở mới tại Trung Quốc nhanh chóng hạ nhiệt và doanh số bán nhà sụt giảm, Evergrande sẽ khó mà bán các dự án này. Tính tới tháng 6/2021, Evergrande phải mất hơn 3.5 năm để bán các dự án chưa hoàn tất. Tương lai của gã khổng lồ này vẫn đang trong thế "ngàn cân treo sợi tóc".

Trong khi đó, Evergrande hiện có nhiều khoản nợ cần phải trả trong thời gian tới. Bên cạnh các khoản vay ngân hàng và trái phiếu, Evergrande còn nợ hàng tỷ USD với các nhà cung cấp cũng như người mua căn hộ. (Trung Quốc có thông lệ người tiêu dùng sẽ thanh toán toàn bộ trước khi nhà được xây)

Chưa dừng lại ở đó, Evergrande còn bán các sản phẩm quản lý tài sản cho các nhân viên, nhà cung ứng và người mua căn hộ trong vài năm qua. Theo tác giả bài viết Shuli Ren, thật khó mà biết được chính xác Evergran sẽ cần phải trả nợ bao nhiêu vì nhiều khoản không thể hiện trong bảng cân đối kế toán. Khoảng 70,000 nhà đầu tư nhỏ lẻ có bỏ tiền vào các sản phẩm quản lý tài san này, theo báo cáo từ REDD.

Vậy nếu Evergrande mang dự án, căn hộ bán trên thị trường, điều gì sẽ xảy ra? Việc phải bán với mức chiết khấu 40% là một ước tính khá thận trọng. Vì vậy, nếu Trung Quốc bán đấu giá các dự án chưa hoàn tất của Evergrande, toàn bộ vốn chủ sở của Tập đoàn sẽ bị thổi bay. Bắc Kinh có thể buộc phải nghĩ ra kế hoạch giải cứu một phần Evergrande để thanh toán nợ cho các doanh nghiệp nhỏ và các chủ nợ.

*Bài viết thể hiện quan điểm của Shuli Ren trên Bloomberg Opinion