Đề xuất mới về đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp

Năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ lên đến 329.500 tỷ đồng, là năm cao điểm nhất trong 3 năm gần đây nên rất cần thiết tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính kiến nghị cho phép gia hạn Điều 3 Nghị định 08/2023/NĐ-CP thêm 12 tháng đến hết ngày 31/12/2024, thay vì đến hết ngày 31/12 để từng bước xây dựng hoàn thiện thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế.

Tháo gỡ khó khăn

Theo HoREA, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP đến nay mới chỉ thực hiện hơn 6 tháng nhưng đã đạt được một số kết quả rất thiết thực, tháo gỡ phần nào khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Qua đó góp phần hỗ trợ cho nền kinh tế và thị trường bất động sản vượt qua khó khăn và đang trong quá trình dần phục hồi trở lại.

Ngày 19/7/2023, Bộ Tài chính đã quyết định khai trương hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ thuộc Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tạo sân chơi để giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ minh bạch, an toàn, lành mạnh đã tiếp sức và tăng niềm tin cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và các nhà đầu tư trái phiếu, nhất là nhà đầu tư trái phiếu là cá nhân.

Nhờ vậy, bức tranh thị trường trái phiếu doanh nghiệp 9 tháng đầu năm 2023 đã có những thay đổi lớn. Theo đó, giá trị trái phiếu mua lại trước hạn tăng gần 40% so với cùng kỳ 2022, bên cạnh đó là sự dịch chuyển thị phần cùng tỷ lệ trái phiếu có tài sản bảo đảm và lãi suất tăng so với năm ngoái.

Theo báo cáo tổng quan về tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ do HNX công bố, tính đến ngày 8/9, có hơn 122.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp được phát hành riêng lẻ. Nhiều nhất diễn ra vào tháng 8, với gần 53.200 tỷ đồng.

Trong đó, trái phiếu của các doanh nghiệp đại chúng được phát hành nhiều nhất, với hơn 55.000 tỷ đồng. Giá trị trái phiếu của doanh nghiệp chưa đại chúng đạt gần 25.500 tỷ đồng. Trong khi các công ty trách nhiệm hữu hạn là gần 42 nghìn tỷ đồng.

Tuy nhiên, giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong năm 2023 giảm 60% so với cùng kỳ. Giá trị phát hành của nhóm doanh nghiệp đại chúng và chưa đại chúng đồng loạt giảm mạnh. Chỉ nhóm công ty trách nhiệm hữu hạn là tăng mạnh tới 70%.

Đua nhau mua lại trước hạn

Cũng giống như năm 2022, trong 9 tháng đầu năm 2023, nhóm các tổ chức tín dụng và bất động sản chiếm phần lớn giá trị huy động từ trái phiếu, đạt lần lượt 48.700 tỷ đồng và 57.000 tỷ đồng, tương ứng giảm 62% và 37%.

Về tài sản đảm bảo, tỷ lệ trái phiếu doanh nghiệp có bảo đảm trên tổng giá trị phát hành chiếm gần 54%, tính đến thời điểm ngày 8/9. Cùng kỳ năm trước, tỷ lệ này chỉ đạt gần 46,7%. Lãi suất bình quân của các đợt phát hành năm nay cũng tăng thêm, đạt 8,17%/năm.

Ngân hàng vẫn là đối tượng nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp lớn nhất trên thị trường sơ cấp. Tuy nhiên trong kỳ năm nay, tỷ lệ của ngân hàng lên tới 61% (cùng kỳ chỉ 48%). Nhóm công ty chứng khoán sụt giảm từ 23% còn 12%.

Đáng chú ý, giá trị trái phiếu doanh nghiệp mua lại trước hạn năm nay tăng khá mạnh so với cùng kỳ. Trong đó, các công ty cổ phần đại chúng mua lại gần 99.000 tỷ đồng tăng gần 61% so với cùng kỳ. Nhóm doanh nghiệp chưa đại chúng mua lại hơn 54.000 tỷ đồng, tăng 16%. Nhóm công ty trách nhiệm hữu hạn mua 12.300 tỷ đồng, tăng 13%.

Từ những phân tích trên, HoREA cho rằng, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP đã có bước chạy đà rất tốt trong 6 tháng qua và bước đầu đã phát huy tác dụng, tháo gỡ phần nào khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp và chắc chắn sẽ tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong quý IV/2023 - giai đoạn cao điểm đáo hạn trái phiếu của cả năm 2023 với tổng giá trị lên đến 65.500 tỷ đồng.

Nên kéo dài đến 2024

Sang năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ lên đến 329.500 tỷ đồng, là năm cao điểm nhất trong 3 năm gần đây nên rất cần thiết tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP trong năm 2024.

Để từng bước xây dựng hoàn thiện thị trường trái phiếu doanh nghiệp dần tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế như việc xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân hoặc phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu thì cần phải có thời gian và thông qua một quá trình chuyển đổi phù hợp.

Tuy nhiên, Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP quy định ngưng hiệu lực thi hành đối với các quy định sau đây của Nghị định số 65/2022/NĐ-CP, gồm quy định về việc xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân; quy định về thời gian phân phối trái phiếu của từng đợt phát hành; quy định về kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu chỉ có hiệu lực đến hết ngày 31/12 nên rất cần thiết gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để bảo đảm sự phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.

HoREA đề nghị Bộ Tài chính và Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận cho gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP thêm 12 tháng, đến hết ngày 31/12/2024.