Chuyên gia: Thanh lọc nhưng không 'siết' sự phát triển của thị trường chứng khoán

Các động thái của cơ quan quản lý không phải là để thay đổi chính sách mà là để tăng cường quản lý giám sát, tăng cường xử phạt nghiêm minh, đảm bảo sự phát triển của thị trường chứng khoán đi theo đúng lộ trình và mục tiêu đã đề ra, giúp gia tăng niềm tin cho nhà đầu tư và các thành viên trên thị trường.

Sau loạt động thái thanh lọc thị trường từ phía các cơ quan chức năng thị trường liên tục biến động mạnh. Giới chuyên môn đánh giá những biến động này chỉ là ngắn hạn, về dài hạn thị trường vẫn phát triển bền vững và tiệm cận hơn với thông lệ quốc tế. Khối ngoại quay trở lại mua ròng 5.089 tỷ đồng kể từ giữa tháng 3 đến nay.

Nhà đầu tư đánh giá cao động thái xử phạt mạnh tay các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán của cơ quan chức năng, bảo vệ nhà đầu tư giúp cho thị trường ngày càng minh bạch hơn.

Tuy nhiên, trước biến động kéo dài trong thời gian qua, nhà đầu tư có những băn khoăn về chiến lược phát triển thị trường chứng khoán của cơ quan quản lý trong thời gian tới sẽ có sự thay đổi ra sao để từ đó có chiến lược đầu tư phù hợp.

Tại chương trình Talkshow Phố Tài chính, ông Bùi Hoàng Hải, Vụ trưởng Vụ Quản lý chào bán chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) cho biết, nếu theo dõi trên các phương tiện thông tin đại chúng trong thời gian gần đây thì các nhà đầu tư và công chúng đầu tư có cảm giác hành động của cơ quan quản lý khá là dồn dập. Tuy nhiên nếu nhìn vào một cách tổng thể hoạt động quản lý giám sát và xử phạt của UBCK cũng như cơ quan quản lý khác trong những năm vừa qua vẫn được thực hiện đều đặn và liên tục. Ví dụ như từ giai đoạn năm 2015 đến năm 2021, UBCK đã thực hiện khoảng gần 500 cuộc thanh tra và kiểm tra do đó dựa trên cơ sở thanh tra và kiểm tra UBCK đã ban hành các quyết định xử phạt hành chính lên đến hơn 2.500 tổ chức và cá nhân. Ngoài ra UBCK cũng đã phối hợp với các cơ quan điều tra khởi tố một số vụ án liên quan đến vi phạm nghiêm trọng các quy định trên thị trường chứng khoán ví dụ như DVD, CDO hoặc MTM…

Ngoài ra, ngay từ những năm 2019 với sự ra đời của luật chứng khoán đã đưa vào rất nhiều luật và quy định mới, để tăng cường chế tài mới, những biện pháp quản lý giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm trên thị trường chứng khoán. Ví dụ như cho UBCK được thẩm quyền tiếp cận với dòng tiền ngân hàng hay tiếp cận với dữ liệu sao kê điện thoại, tăng mức độ xử phạt từ 1,5 tỷ với mức tổ chức lên 3 tỷ và mức 1 tỷ lên 1,5 tỷ với cá nhân, tăng mức phạt thu lời bất chính lên đến 10 lần, 5 lần đối với khoản thu lời bất chính. Có thể thấy rằng các động thái mới đây của các cơ quan quản lý là một hoạt động thường xuyên và liên tục. Tuy nhiên, không phải muốn khởi tố lúc nào là khởi tố vì từ những dấu hiệu bất thường trên thị trường đến có đủ các căn cứ để khởi tố sẽ mất nhiều thời gian.

Với tư cách là thành viên của thị trường, bà Nguyễn Thị Hoạt, Phó Tổng Giám đốc Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) đánh giá hành động này là cần thiết để giúp cho thị trường phát triển lâu dài. Với thị trường cổ phiếu, hành động này giúp thanh lọc các hành vi về làm giá và để bảo vệ nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ. Còn đối với thị trường trái phiếu thì hành động vừa rồi sẽ giúp cho các tổ chức phát hành trên thị trường hoạt động đúng pháp luật hơn và sẽ thực hiện từ mục đích phát hành sử dụng dòng tiền sau phát hành, công bố thông tin hay là quản lý sau phát hành chuẩn chỉ hơn. Khoảng 2 năm vừa qua thị trường trái phiếu bùng nổ, khi thị trường phát triển lớn về lượng nhưng chất lượng trái phiếu không đồng đều còn nhà đầu tư cá nhân bị chú ý quá nhiều bởi lãi suất. Nếu thị trường phát triển như vừa qua trong khi không có hành động nào thì có thể đến 2 năm sau (điểm rơi của các trái phiếu đến hạn) khi đó có thể có những tổ chức không trả được gốc hoặc lãi và dẫn đến hiệu ứng domino của thị trường. Bà Hoạt đánh giá đây là một tín hiệu tốt để phát triển tích cực đi về chất đi về ổn định, lâu dài và tất cả các thành viên trên thị trường đều có lợi hết.

Sau những động thái xử lý những hành vi vi phạm nêu trên thì cũng có một bộ phận nhà đầu tư lo lắng là liệu chính sách phát triển của thị trường trong giai đoạn tiếp theo có sự thay đổi và làm ảnh hưởng đến sự sôi động của thị trường. Đánh giá về vấn đề này, ông Hải chia sẻ nhiều ý kiến cho rằng thị trường có nhiều yếu tố để lạc quan như GDP của Việt Nam tăng trên 5,03%, CPI ở mức khá thấp trong khi những nước phát triển tỷ lệ lạm phát rất cao. Bên cạnh đó, tốc độ tăng trưởng của công nghiệp, kim ngạch xuất nhập khẩu là các cân đối lớn của nền kinh tế được giữ vững. Đối với thị trường đặc biệt trong 4 tuần gần đây, mặc dù thanh khoản đi xuống thấp hơn so với quý I nhưng so với cả năm 2019 thì vẫn cao gấp 4 lần. Tổng sở hữu của NĐTNN vẫn duy trì ở mức 52 tỷ USD. Nếu so với các nước Đông Nam Á, tỷ lệ NĐTNN trên thị trường chứng khoán Việt Nam ở mức cao với vị trí thứ 2 – 3. Với những yếu tố như vậy, thị trường vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển.

Còn các động thái gần đây của cơ quan quản lý không phải là động thái để thay đổi chính sách mà là tăng cường quản lý giám sát, xử phạt nghiêm minh để đảm bảo sự phát triển của thị trường chứng khoán theo đúng lộ trình, kế hoạch, mục tiêu của Đảng, Nhà nước hay Chính phủ đề ra.

Theo bà Hoạt, có thể nhìn vào một số khía cạnh để xem nhà đầu tư có rời bỏ thị trường hay không. Số liệu đầu tiên đó là số lượng nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán. Đến tháng 4, đà mở tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư vẫn được duy trì. Tổng sau 4 tháng nhà đầu tư đã mở khoảng 800.000 tài khoản chứng khoán. Tổng số tài khoản chứng khoán cả nước đạt gần 4 triệu. Điều thứ hai là nhìn vào giao dịch của thị trường cổ phiếu trong thời gian qua, nhóm cổ phiếu đầu tiên biến động giảm giá thuộc dòng nhỏ lẻ, có tính chất đầu cơ. Nhưng dòng tiền của NĐTNN đang ngày càng quan tâm với thị trường.

Đối với thị trường trái phiếu, bà Hoạt đánh giá tâm lý lo lắng nhưng nếu theo quan sát độ quan tâm không giảm. Khối lượng giao dịch hàng ngày vẫn đang ở mức 400-500 tỷ đồng/ngày, không thay đổi so với tháng 3. Bà Hoạt cho rằng trong ngắn hạn tâm lý có thể lo lắng, nhưng về dài hạn, nhà đầu tư, tổ chức phát hành hay đặc biệt là đơn vị chuyên nghiệp vẫn sẵn sàng tham gia thị trường này.

Về các chính sách để thị trường tăng cả chất và lượng của cơ quản quản lý, ông Hải cho biết mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán đã được Đảng và Nhà nước thể hiện trong nhiều văn bản. Mục tiêu của thị trường vẫn là phát triển cả về quy mô và chất lượng. Điều này sẽ được thể hiện trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, thị trường đạt mức khá lớn, đứng trong top 30 trên thế giới. Tuy nhiên, để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế đất nước, thị trường chứng khoán vẫn cần tiếp tục phát triển cả về chiều rộng và sâu. Hành động gần đây của các cơ quan quản lý là giúp cho thị trường chứng khoán ngày càng phát triển lành mạnh và ổn định.

Giải pháp thứ nhất được ông Hải đưa ra là tiếp tục tăng cường quản lý giám sát, xử phạt nghiêm minh để lấy lại lòng tin cho nhà đầu tư. Thứ hai là cơ quan quản lý vẫn tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp ở mức độ tối đa. Đối với những đơn vị có tiềm năng phát triển, công bố thông tin minh bạch cần được tạo điều kiện tối đa để huy động vốn trên thị trường chứng khoán một cách nhanh chóng và thuận lợi nhất. Chiến lược tiếp theo là vẫn phải tái cấu trúc thị trường chứng khoán, tái cấu trúc lại các sở giao dịch để đảm bảo đúng quy định trong luật Chứng khoán mới ban hành. Cùng với đó là tiếp tục đầu tư để đưa hệ thống giao dịch mới vào vận hành. Thêm vào đó là tăng cường công bố thông tin, đào tạo nhà đầu tư, quản trị công ty trong các doanh nghiệp.