Chu kỳ tăng lãi suất có thể kết thúc vì hoạt động cho vay trì trệ

Theo Marcus Ashworth, chuyên gia phân tích của Bloomberg, các ngân hàng trung ương sắp tuyên bố kết thúc chu kỳ tăng lãi suất đã kéo dài cả năm qua. Lý do là các ngân hàng đã kiểm soát được tình hình và đang “nhấn phanh”.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đã đặt nền móng cho việc này tại cuộc họp báo ngày 22/03 của ông. Khi được hỏi về tình trạng tín dụng bị thắt chặt, ông đã trả lời: “Chúng tôi nghĩ rằng điều đó có khả năng đang xảy ra, và nó chứng minh rằng chúng tôi phải cảnh giác trong thời gian tới khi chúng tôi nghĩ về việc tiếp tục tăng lãi suất”.

Ngày qua ngày, chi phí lãi suất cứ lên cao hơn, khiến doanh nghiệp và cá nhân không thể vay vốn thêm nữa, và nhiều người đang tìm cách trả nợ nếu có thể. Mặc dù hệ thống ngân hàng toàn cầu vẫn tràn ngập thanh khoản, và các ngân hàng trung ương đã tự xoay xở để bơm tiền, song tâm lý lo ngại về an ninh tiền gửi ngân hàng cũng như tâm lý không muốn vay nợ đã tạo nên một cuộc khủng hoảng tín dụng.

Các dấu hiệu sẽ sớm bắt đầu xuất hiện.

Tuần tới, Bloomberg sẽ nhận được kết quả của cuộc khảo sát về điều kiện tín dụng của ngân hàng trung ương Anh, và một tháng sau đó là đánh giá chính sách tiền tệ hàng quý của họ.

Bản tóm tắt cuối năm 2022 cho thấy các ngân hàng ở Vương quốc Anh đang giữ tẩm lý cảnh giác nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008. Kết quả khảo sát tháng 01/2023 đối với hoạt động cho vay của ngân hàng, do ngân hàng trung ương châu Âu thực hiện, cho thấy tăng trưởng cho vay bằng đồng EUR chuyển sang âm ở một số quốc gia phía Nam.

Như ông Paul Davies, một chuyên gia phân tích khác của Bloomberg, đã viết hồi tháng 03/2023 sau ba vụ đổ vỡ của một số ngân hàng Mỹ: “Tại một thời điểm nhất định, sự ổn định của ngân hàng chính là chính sách tiền tệ. Việc tăng tốc thắt chặt chính sách tiền tệ giống như súng cao su xuyên qua hệ thống ngân hàng. Nó giống như một sợi dây chun bị kéo dài cho đến khi nó giật lại và kéo đổ tất cả cùng lúc”.

Việc Credit Suisse Group sụp đổ và phải chấp nhận sáp nhập vào UBS Group đã nhấn mạnh rằng các vấn đề trong bảng cân đối kế toán ngân hàng không phải là vấn đề của riêng nước Mỹ.

Tình hình cho vay của khối ngân hàng tại khu vực đồng euro (Đvt: Tỷ EUR)

Daniel Kral, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Oxford Economics, từng cho biết lần cuối cùng dòng chảy tín dụng giảm mạnh như thế này là trong cuộc khủng hoảng của khu vực đồng EUR vào một thập kỷ trước.

Ngay lập tức, ngân hàng trung ương châu Âu đã cảnh báo về rủi ro bất động sản.

Một điều đáng lẽ phải được nhận thức rõ hơn là giá trị tài sản ròng của các quỹ đầu tư bất động sản thương mại đã tăng gấp ba lần trong thập kỷ qua, lên hơn 1,000 tỷ EUR. Phóng viên tín dụng của Bloomberg, Tasos Vossos, chỉ ra rằng phần lớn các trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản được xếp hạng đầu tư đang được giao dịch với lợi suất cao.

Trung bình, lợi suất trái phiếu bằng đồng euro của một doanh nghiệp bất động sản là chưa tới 1.6%, một chỉ số của Bloomberg cho thấy. Nhưng chi phí để thay thế trái phiếu tương đương trong điều kiện thị trường hiện tại là khoảng 5%.

Tăng trưởng cho vay trong khu vực đồng EUR đã giảm xuống 4.3% trong tháng 02/2023, từ mức 4.7% của tháng trước đó. Tăng trưởng cho vay đối với doanh nghiệp đã giảm gần một nửa trong quý 1/2023, từ mức hơn 8%. Con số này gần chuyển sang âm ở Ý. Đây là con số trước khi cuộc khủng hoảng ngân hàng gần đây diễn ra.

Vương quốc Anh cũng đang rơi vào tình cảnh tương tự. Theo các nhà phân tích của Deutsche Bank, tổng cho vay trên tổng GDP đã giảm xuống 0.5% trong tháng 02/2023, mức thấp nhất kể từ năm 2013.

Không chỉ lĩnh vực cho vay thế chấp hộ gia đình mới chịu tác động của lãi suất cao hơn. Hoạt động vay nợ nhìn chung cũng đã chậm lại rõ rệt. Tháng thứ hai liên tiếp, các doanh nghiệp tiếp tục trả nợ.

Bloomberg Economics ước tính chênh lệch tín dụng gần đây tăng tương đương với lãi suất tăng hơn 25 điểm cơ bản một chút, do đó, ngân hàng trung ương Anh được kỳ vọng sẽ giữ nguyên lãi suất trong tháng 05/2023.

Tiếp tục tăng lãi suất khi ngành ngân hàng gặp những trở ngại như hiện nay sẽ là một đánh giá sai lầm nghiêm trọng của các nhà hoạch định chính sách, đặc biệt là khi các dự báo lạm phát chung vào cuối năm nay cho thấy một sự suy giảm đáng kể.