Vì sao dòng tiền vào cổ phiếu thép 'vội đến lại vội đi'?

Mặc dù xuất hiện nhiều tín hiệu tích cực nhưng không ít chuyên gia lưu ý ngành thép vẫn đang trải qua giai đoạn khó khăn, đặc biệt khi nhu cầu tiêu thụ nội địa còn yếu, sự phục hồi rõ ràng có thể sẽ chỉ xuất hiện trong năm 2025. Đây cũng là lý do khiến dòng tiền “vội đến vội đi” với nhóm cổ phiếu này.

Tính từ đầu tháng 8 đến nay, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng tổng cộng hơn 100 triệu cổ phiếu HPG, tương ứng giá trị gần 2.500 tỷ đồng, con số kỷ lục trong nhiều năm qua đối với riêng HPG. Và, trong một tháng trở lại đây, không có cổ phiếu nào trên sàn bị khối ngoại bán ròng mạnh hơn HPG.

"Cổ phiếu quốc dân" bị khối ngoại “đè” bán

Áp lực từ bán ròng của khối ngoại đẩy cổ phiếu HPG lùi về vùng giá thấp nhất từ đầu năm. So với đỉnh 28 tháng đạt được hồi trung tuần tháng 6, thị giá cổ phiếu này đã giảm gần 15%. Vốn hóa thị trường tương ứng chỉ đạt 161.500 tỷ đồng (~6,5 tỷ USD) khiến Hòa Phát bị rớt khỏi top 10 doanh nghiệp giá trị nhất sàn chứng khoán Việt Nam.

Với số lượng cổ phiếu lưu hành lớn nhất sàn chứng khoán trong nhóm phi tài chính (xấp xỉ 6,4 tỷ đơn vị), tỷ lệ freefloat cao, HPG lâu nay vẫn được xem như "cổ phiếu quốc dân" với giao dịch rất sôi động. Tuy nhiên, trong mắt nhà đầu tư nước ngoài, cổ phiếu đầu ngành thép có vẻ không thật sự hấp dẫn trong thời gian gần đây.

Thực tế, không riêng gì cổ phiếu HPG, mà ngay cả cổ phiếu HSG của Tập đoàn Hoa Sen cũng chung cảnh ngộ chịu áp lực từ bán ròng của khối ngoại. Tính chung tháng 8 vừa qua, Dragon Capital đã bán ròng hơn 11 triệu cổ phiếu HSG, qua đó giảm tỷ lệ sở hữu từ 5,43% xuống còn 4,86% và chính thức không còn là cổ đông lớn của Tập đoàn Hoa Sen.

Còn nếu tính chung từ đầu tháng 2/2024 đến nay, nhóm quỹ này đã bán ròng khoảng 40 triệu cổ phiếu HSG.

Trước đó, sau khi xuất hiện thông tin về việc các thị trường EU hay Ấn Độ khởi xướng vụ việc điều tra chống bán phá giá đối với thép cuộn cán nóng có xuất xứ hoặc xuất khẩu từ Việt Nam, các cổ phiếu nhóm thép đã điều chỉnh khá mạnh: HPG giảm gần 14% trong vòng một quý, HSG giảm 8,5%, NKG giảm 17,4%...

Đây là vùng giá tương đương hoặc thậm chí thấp hơn giai đoạn đầu năm nay. Thời điểm đó, các chuyên gia cho rằng đây là vùng giá tương đối thấp so với giá trị thực của nhóm cổ phiếu thép nói trên. Cùng với đó là kỳ vọng ngành thép có thể đã đi qua giai đoạn khó khăn nhất và vẫn đang trong quá trình phục hồi nhẹ, các dấu hiệu tích cực cũng bắt đầu xuất hiện, đã giúp các nhà đầu tư bao gồm khối ngoại nhận thấy tiềm năng và bắt đầu mua vào giúp nhóm cổ phiếu ngành thép tăng giá khá tích cực.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến vẫn đưa ra lưu ý rằng ngành thép vẫn đang trải qua giai đoạn khó khăn, đặc biệt khi nhu cầu tiêu thụ nội địa còn yếu, sự phục hồi rõ ràng có thể sẽ chỉ xuất hiện trong năm 2025.

Bao giờ hết "băng giá"?

Thực tế, ngành thép thế giới vẫn đang chìm trong “băng giá” và Hòa Phát cùng các nhà sản xuất thép trong nước cũng không tránh khỏi ảnh hưởng. Giá thép thanh tương lai giảm về quanh mức 3.000 CNY/tấn, vùng giá thấp nhất trong vòng 8 năm kể từ 2016. Tương tự, giá HRC cũng rơi xuống vùng đáy 4 năm, dưới 700 USD/tấn.

Giá thép thế giới kết thúc nhịp hồi chóng vánh và tiếp tục giảm mạnh sau khi chỉ số PMI sản xuất chính thức của Trung Quốc bất ngờ giảm xuống 49,1 vào tháng 8, ghi nhận mức giảm mạnh nhất từ đầu năm đến nay. Ngoài ra, chỉ số PMI xây dựng của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) cũng đã giảm xuống 50,6, qua đó ghi nhận mức tăng trưởng hoạt động yếu nhất kể từ khi bắt đầu thu thập dữ liệu vào năm 2020.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp thép trong nước như Hòa Phát đang chờ đợi quyết định của Bộ Công Thương liên quan đến các cuộc điều tra chống bán phá giá để kỳ vọng làm giảm bớt phần nào áp lực lên thị trường nội địa. Trọng tâm của các cuộc điều tra là sản phẩm HRC nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ và tôn mạ kẽm nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc.

Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi, ngành thép Việt Nam đã liên tiếp nhận thông tin không vui khi lần lượt Ủy ban châu Âu (EC) và Tổng vụ Phòng vệ thương mại Ấn Độ (DGTR) thông báo khởi xướng điều tra chống bán phá giá với một số sản phẩm thép cuộn cán nóng có xuất xứ hoặc xuất khẩu từ Việt Nam.

Theo đánh giá mới đây của Chứng khoán KBSV, hoạt động xuất khẩu thép của Trung Quốc sang các thị trường lớn như Mỹ và EU sẽ suy giảm đáng kể trong thời gian tới trong bối cảnh các thị trường này gia tăng áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.

“Biên lãi gộp của Tập đoàn Hoa Sen trong quý IV niên độ tài chính 2024 (tương đương quý III/2024) có thể sẽ giảm xuống do phải trích lập dự phòng hàng tồn kho”, Chứng khoán KBSV nhận định.

Trong khi đó, Chứng khoán Vietcap (VCSC) giảm giá mục tiêu cho cổ phiếu HPG do giảm 5% dự báo lãi ròng giai đoạn 2024-2028 và giảm 21% định giá P/E do giảm 21% dự báo lãi ròng trung bình giai đoạn 2024-2025F. Dù vậy, VCSC vẫn duy trì P/E mục tiêu ở mức 18,0 để phản ánh giai đoạn tăng trưởng mạnh của Hòa Phát trong giai đoạn 2024-2025.

VCSC dự báo lãi ròng giai đoạn 2024-2028 thấp hơn 5% là do giảm 19%/24%/10% dự báo cho các năm 2024/2025/2026 do có quan điểm thận trọng đối với thị trường thép hơn khi nhu cầu của Trung Quốc yếu. Điều này được bù đắp một phần bởi các mức tăng 3%/16% đối với dự báo cho các năm 2027/2028 do bao gồm tác động từ lò cao thứ hai của Dung Quất 2, điều này sẽ thúc đẩy dự báo sản lượng bán HRC năm 2027/2028.