Quý “bước hụt” của các ông lớn hóa chất

Hưởng lợi từ cơn sốt hàng hóa kéo dài suốt 2 năm, nhóm doanh nghiệp phân bón, hóa chất đã có những thành tựu rực rỡ, thậm chí lập được những kỷ lục chưa từng có. Nhưng sang quý 1/2023, câu chuyện đã không còn suôn sẻ như vậy.

Theo thống kê từ VietstockFinance, trong số 20 doanh nghiệp ngành hóa chất công bố kết quả kinh doanh quý 1/2023, phần lớn có lãi ròng sụt giảm, thậm chí thua lỗ (8 doanh nghiệp). Chỉ 4 doanh nghiệp báo lãi tăng và 1 doanh nghiệp chuyển lỗ thành lãi.

Đa phần doanh nghiệp nhóm hóa chất có quý 1 khá chua chát

Nhìn chung, những ông lớn từng đạt kết quả ấn tượng trong năm trước đều ghi nhận sụt giảm trong quý này.

Hóa chất Đức Giang (DGC) là một ví dụ. Là doanh nghiệp dẫn đầu về lợi nhuận ròng trong quý, nhưng đây cũng là kỳ kinh doanh kết thúc chuỗi lãi ròng trên ngàn tỷ đồng của ông lớn ngành hóa chất. Theo đó, DGC ghi nhận doanh thu giảm 32%, còn 2.48 ngàn tỷ đồng; lãi ròng trong kỳ chỉ đạt 787 tỷ đồng, giảm 41% so với cùng kỳ.

Câu chuyện tương tự cũng xảy ra với Đạm Cà Mau (DCM) và Đạm Phú Mỹ (Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí, DPM). Sau 5 quý liên tiếp lãi trên ngàn tỷ, 2 ông lớn phân bón có một kỳ kinh doanh ảm đạm trong quý 1/2023, với mức lãi ròng giảm lần lượt 85% (còn 229 tỷ đồng) và 88% (còn 260 tỷ đồng).

Nhóm Vinachem (Tập đoàn Hóa chất Việt Nam) cũng không nằm ngoài xu thế. DDV (DAP - Vinachem) gần mất sạch khoản lợi nhuận hơn 136 tỷ đồng ghi nhận vào quý 1 năm trước, với khoản lãi ròng chỉ hơn 144 triệu đồng vào quý 1 năm nay. CSV (Hóa chất cơ bản miền Nam) cũng ghi nhận lãi ròng sụt giảm 25% so với cùng kỳ, chỉ đạt gần 71 tỷ đồng.

2 doanh nghiệp lớn nhất của nhóm này là Đạm Hà Bắc (DHB) và Phân bón Hóa chất Bình Điền (BFC) thậm chí còn phải báo lỗ. DHB từng lãi tới hơn 869 tỷ đồng tại quý 1/2022, nay lỗ gần 130 tỷ đồng. BFC quý trước lãi 66.4 tỷ đồng, nay cũng thua lỗ gần 22 tỷ đồng.

Kết quả chua chát của các ông lớn đa phần vì cùng nguyên nhân: giá các sản phẩm giảm mạnh so với cùng kỳ, chủ yếu do sức mua thị trường lao dốc. Như DGC phân trần, doanh thu thua sút cùng kỳ tới 31.6% do giá bán và sản lượng một số mặt hàng chính giảm mạnh: phốt pho vàng (doanh thu giảm 51.6%), WPA (doanh thu giảm 20.1%) và phân bón các loại (doanh thu giảm 16.1% dù sản lượng tăng 5%).

Đạm Cà Mau cũng cho lý do tương tự, do giá phân bón giảm mạnh khiến doanh thu sụt giảm. Đạm Hà Bắc cũng không khác biệt, với lý do giá Urê và NH₃ giảm mạnh theo giá thế giới.

Trên thực tế, kết quả kinh doanh sụt giảm tại quý đầu năm nay là điều đã được dự báo trước. Như với DGC, đơn vị này đã đặt mục tiêu doanh thu năm 2023 giảm 24%, còn 10,875 tỷ đồng; lãi sau thuế thậm chí chưa bằng 1/2 năm trước, chỉ 3 ngàn tỷ đồng. Biên lợi nhuận của ông lớn hóa chất thực chất cũng đã giảm dần từ sau quý 2/2022, đồng thời giá các mặt hàng phân bón, phốt pho vàng (sản phẩm chính của Công ty) được dự báo biến động theo xu hướng giảm trong năm nay. Bản thân Chủ tịch Đào Hữu Huyền tại ĐHĐCĐ thường niên 2023 cũng nhận định Công ty đã qua đỉnh lợi nhuận, thậm chí dự báo năm 2023 có thể rơi vào mức đáy.

Ngược dòng xu thế nhờ đâu?

Việc ngược dòng của các doanh nghiệp chủ yếu do các nguyên nhân đặc thù

SFG (Phân bón Miền Nam) là cái tên duy nhất thuộc nhóm Vinachem báo lãi tăng trưởng trong quý. Cụ thể, dù doanh thu sụt giảm 45% (còn hơn 311 tỷ đồng), lãi ròng quý 1 vẫn tăng 20%, đạt gần 34 tỷ đồng.

Tuy nhiên, mức tăng này không từ hoạt động kinh doanh chính khi Công ty lỗ gộp gần 2.3 tỷ đồng (cùng kỳ lãi 61.2 tỷ đồng), mà nhờ khoản lợi nhuận được chia bởi các công ty liên kết, giúp doanh thu tài chính gấp gần 16.7 lần so với cùng kỳ, đạt 58.2 tỷ đồng.

LAS (Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao) lãi ròng tăng 8%, đạt 33.2 tỷ đồng. Nhưng cũng giống như SFG, Công ty báo lãi gộp sụt giảm so với cùng kỳ. Nguyên nhân tăng lãi do khoản chi phí quản lý doanh nghiệp giảm mạnh tới 32%, còn 41.27 tỷ đồng.

QBS (Xuất nhập khẩu Quảng Bình) là cái tên duy nhất chuyển lỗ thành lãi trong kỳ. Doanh nghiệp thậm chí báo lãi gộp tăng trưởng 50%, đạt gần 382 triệu đồng. Tuy vậy, nguyên nhân giúp QBS chuyển lỗ thành lãi đến từ khoản thu nhập khác gần 29 tỷ đồng (cùng kỳ không ghi nhận), nhờ việc hoàn thành nghĩa vụ thanh toán khoản nợ với CTCP Đầu tư và Tư vấn AZ (đơn vị mua lại khoản vay của QBS từ Agribank). Số tiền lãi được giảm trừ là 29.08 tỷ đồng.