Nghị định 08 không phải ‘đũa thần’, áp lực đáo hạn trái phiếu còn lớn

Chuyên gia cho rằng, những tác động từ Nghị định 08 chưa thể "vực dậy" thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trong lúc niềm tin của nhà đầu tư suy giảm. Để thị trường có thể phục hồi, sẽ cần thêm nhiều giải pháp đồng bộ khác. Trong nửa năm tới, áp lực trái phiếu đáo hạn sẽ tăng mạnh.

Ông Nguyễn Bá Khương - Chuyên viên phân tích, Chứng khoán VNDirect - nhận định, nhìn chung, Nghị định 08 sẽ tạo ra hành lang pháp lý cần thiết xử lý một vài điểm nghẽn hiện nay trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, để thị trường có thể phục hồi, sẽ cần thêm nhiều giải pháp đồng bộ khác, quyết liệt hơn từ doanh nghiệp để củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp bất động sản cũng phải nỗ lực tái cơ cấu, tái cấu trúc sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thực của thị trường, đồng thời có biện pháp xử lý hàng tồn kho nhằm thu tiền về để giải quyết những khó khăn hiện tại về dòng tiền. Ngoài ra, theo ông Khương cơ quan quản lý cần có phương án đẩy nhanh giải quyết các thủ tục pháp lý cho các dự án bất động sản.

Tương tự như bài học từ việc xử lý khủng hoảng trái phiếu doanh nghiệp tại các nước khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc, việc hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn tín dụng, để giải quyết vấn đề thanh khoản ngắn hạn là rất quan trọng. Ông Khương cho rằng, thị trường sẽ chờ đợi những tín hiệu tích cực hơn từ các nhóm giải pháp này.

Áp lực trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn hạ nhiệt trong quý I, song theo ông Khương, thách thức sẽ rơi vào quý 2,3 năm nay. Theo ước tính của VNDirect, giá trị đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp năm nay vào khoảng 252 nghìn tỷ đồng (tăng 64% so với cùng kỳ).

Trong đó, áp lực đáo hạn sẽ tăng mạnh trong quý 2,3 với giá trị lần lượt khoảng 76,5 nghìn tỷ đồng (tăng 120% so với cùng kỳ ) và 83 nghìn tỷ đồng (tăng 39% so với cùng kỳ). Sau giai đoạn thách thức này, lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ giảm về mức 61 nghìn tỷ đồng trong quý 4.

Xét theo ngành nghề, nhóm bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất với 43% tổng giá trị đáo hạn trái phiếu riêng lẻ trong năm 2023, tương đương 107,7 nghìn tỷ đồng (tăng 76,2% so với cùng kỳ). Theo sau là nhóm tài chính – ngân hàng với 31% tỷ trọng giá trị đáo hạn, tương đương 77,6 nghìn tỷ đồng (tăng 24% so với cùng kỳ). Các ngành khác chiếm khoảng 26% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong 2023, với khoản 66,5 nghìn tỷ đồng (tăng 126% so với cùng kỳ).

Trong bối cảnh thị trường bất động sản trầm lắng, nhiều doanh nghiệp gặp khó về dòng tiền và hạn chế khả năng tiếp cận nguồn vốn, danh sách các doanh nghiệp chậm thanh toán các nghĩa vụ nợ đang dần tăng lên. Đến ngày 5/3/2023, có khoảng 46 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp theo thông báo của HNX.

VNDirect ước tính, tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của các DN này vào khoảng 121,1 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 12% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường. Khoảng gần 38,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp trong danh sách sẽ đáo hạn trong năm 2023, chiếm khoảng 15% tổng giá trị đáo hạn toàn thị trường cả năm.

Bình luận về những điểm mới tại Nghị định 08, một chuyên gia trong lĩnh vực pháp lý cho rằng, quy định giúp luật hóa rõ ràng quyền cho doanh nghiệp là tốt, nhưng chưa đem lại nhiều ý nghĩa. Như việc cho phép đàm phán thay đổi kỳ hạn trái phiếu tối đa 2 năm có thể làm hạn chế quyền dân sự của các chủ thể.

“Căn cứ pháp luật dân sự hiện hành, con nợ và chủ nợ trong mọi trường hợp có thể thương lượng riêng rẽ về việc gia hạn thời hạn thanh toán, có thể nhiều hơn 2 năm. Quy định bổ sung trái chủ nào không chấp thuận thì phải được doanh nghiệp thanh toán đầy đủ gốc, lãi trái phiếu trước sẽ làm cho quy định này trở thành bất khả thi trong thực tế. Lý do rất đơn giản, sẽ không trái chủ nào dại đồng ý cho gia hạn và để người khác được thanh toán trước mình”, chuyên gia phân tích.