Năm 2023, dự báo M&A ngành ngân hàng sẽ “nổi sóng“

Hoạt động M&A trong lĩnh vực tài chính ngân hàng đang sôi động hơn với nhiều thương vụ trị giá tỷ USD. Điều đó cũng cho thấy các ngân hàng đang bước vào nâng cao năng lực tài chính trong năm 2023.

Ồ ạt thương vụ trị giá tỷ USD

Việc mua bán sáp nhập (M&A) của ngành ngân hàng Việt Nam ghi nhận sôi động trở lại khi một số ngân hàng đã công bố những thương vụ bán vốn, bán công ty con cho các đối tác nước ngoài với giá trị lên đến hàng tỷ đô.

Điển hình cuối tháng 3 vừa qua, VPBank công bố thỏa thuận bán 15% cổ phần, thông qua hình thức phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư chiến lược Nhật Bản - Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC). VPBank cho biết thương vụ này thu về 35.900 tỷ đồng (khoảng 1,5 tỷ USD), nâng tổng vốn chủ sở hữu của nhà băng từ 103.500 tỷ đồng lên gần 140.000 tỷ đồng, đưa ngân hàng trở thành ngân hàng có vốn chủ sở hữu lớn thứ hai tại Việt Nam.

Các chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán VCBS nhận định, việc VPBank tham gia nhận chuyển giao một ngân hàng yếu kém sẽ giúp ngân hàng này được cấp hạn mức tín dụng cao hơn so với mức trung bình của ngành trong năm nay.

Ngày 8/4 vừa qua, Petrolimex đã hoàn thành việc thoái 40% vốn tại PGBank. Đồng thời, ngân hàng này cũng đón 4 nhà đầu tư mới, trong đó, có 3 cổ đông tổ chức và 1 cá nhân. Việc thoái vốn của Petrolimex giúp PGBank có cơ hội tìm kiếm nhóm cổ đông chiến lược mới có tiềm lực để tăng vốn sau 12 năm đứng im. Hiện PGBank là ngân hàng có vốn điều lệ và tổng tài sản thấp nhất hệ thống.

Tại ĐHĐCĐ thường niên của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) hôm 11/4, ông Đỗ Quang Hiển, Chủ tịch HĐQT ngân hàng đã lần đầu thông tin về giá trị của thương vụ bán SHB Finance cho đối tác nước ngoài.

Theo ông Hiển, SHB và đối tác Krungsri đang hoàn tất các thủ tục hành chính cuối cùng trong thương vụ bán SHB Finance hồi 2021. Dự kiến trong tháng 4 này, 2 bên sẽ hoàn thành các thủ tục và sang tháng 5, đối tác sẽ trả 50% giá trị thương vụ, phần còn lại sẽ thanh toán vào 3 năm sau.

Ngoài ra, một số ngân hàng như: Vietcombank, HDBank, MB đang có kế hoạch nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém. Theo thông tin ban đầu được hé lộ, MB sẽ nhận chuyển giao bắt buộc OceanBank, HDBank nhận chuyển giao bắt buộc DongABank và Vietcombank nhận chuyển giao bắt buộc Ngân hàng Xây dựng (CB).

Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng trong nước đang tích cực tìm đối tác ngoại trong bối cảnh có 4 ngân hàng sẽ nhận chuyển giao bắt buộc đối với 4 ngân hàng yếu kém. Trong đó, có 2 ngân hàng nhận chuyển giao đề xuất được nâng tỉ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại ngân hàng lên 49%. Khối phân tích Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho biết khi gánh một ngân hàng yếu kém thì ít nhiều cũng sẽ bị ảnh hưởng đến tỉ lệ an toàn vốn của ngân hàng mẹ. Vì vậy, ngân hàng mẹ chắc chắn sẽ phải tìm những nhà đầu tư nước ngoài lớn.

Thời cơ để cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém

Từ đầu năm nay, Thống đốc Ngân hàng nhà nước (NHNN) đã có Chỉ thị 01 chỉ đạo một số nhiệm vụ trọng tâm của ngành ngân hàng trong năm 2023. Một trong những nhiệm vụ quan trọng là xử lý ngân hàng yếu kém thuộc diện tái cơ cấu hiện nay (DongABank, CBBank, OceanBank và GPBank). Ngoài ra, từ giữa tháng 10/2022, NHNN đã đưa Ngân hàng Sài Gòn (SCB) vào diện kiểm soát đặc biệt. Như vậy, số lượng các ngân hàng yếu kém cần phải tập trung xử lý đã có sự gia tăng đáng kể.

Để tăng sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư tham gia vào các thương vụ M&A trong lĩnh vực ngân hàng, mới đây NHNN ban hành Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 01/2014/NĐ-CP ngày 3/1/2014 của Chính phủ về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng Việt Nam. Dự thảo này đang được NHNN đưa ra lấy ý kiến, các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng yếu kém (ngoại trừ nhóm nhân hàng "Big 4") sẽ được nới room vốn ngoại lên mức tối đa 49%.

Như vậy, NHNN khuyến khích, cho phép các ngân hàng lớn mua lại hay sáp nhập các ngân hàng nhỏ, ngân hàng yếu kém để hỗ trợ các ngân hàng này cũng như để tránh những tín hiệu xấu trong hệ thống ngân hàng.

Thực tế còn cho thấy M&A là con đường tăng vốn ngắn nhất với nhiều ngân hàng hiện nay. Công ty Chứng khoán Mirae Asset nhận định, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của ngành ngân hàng được dự báo sẽ chậm lại trong năm 2023 so với mức nền cao năm 2022 trước áp lực đối với biên lãi ròng (NIM) và chất lượng tài sản trong trung hạn.

Chia sẻ với báo chí, TS. Nguyễn Công Ái, Phó Tổng Giám đốc, Bộ phận Tư vấn thương vụ, Công ty kiểm toán và tư vấn KPMG Việt Nam cho rằng, nền kinh tế Việt Nam đứng trước nhiều lo ngại về sự bất ổn của kinh tế toàn cầu, song thị trường M&A trong năm 2023 vẫn chứa đựng nhiều cơ hội toả sáng.

"Trong năm tới đây, ngành tài chính - ngân hàng sẽ trở thành lĩnh vực nhận được nhiều sự chú ý từ các nhà đầu tư lớn và có cơ hội chốt "deal" trong năm 2023 và những năm tiếp theo", TS. Nguyễn Công Ái dự báo.

Ngoài ra, một số lĩnh vực khác cũng được chuyên gia nhắc tới như bất động sản, logistics, bán lẻ, sản xuất các sản phẩm tiêu dùng nhanh,… sẽ tiếp tục mang lại nhiều tiềm năng thu hút nguồn vốn ưu tiên từ các quốc gia đến từ châu Á, trong đó có các nước ASEAN như Singapore, Indonesia, Thái Lan, Malaysia./.