VNDirect: Người bán TPDN sẵn sàng chấp nhận mức chiết khấu 14 - 17%

Báo cáo Thị trường trái phiếu quý 1/2023 của Công ty Chứng khoán VNDirect phơi bày bức tranh trầm lắng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) năm 2022 và tiếp tục xu hướng này trong năm 2023.

Người bán sẵn sàng chấp nhận mức chiết khấu 14 - 17%

Theo VNDirect, thị trường TPDN đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn vốn dài hạn vào nền kinh tế. Mặc dù vậy, với sự bùng nổ phát hành trái phiếu trong giai đoạn 2019 - 2021, tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đáo hạn năm 2023 ước tính khoảng 272,853 tỷ đồng (tăng 76.6% với năm trước).

Trong bối cảnh chính sách tiền tệ thắt chặt, chi phí tài chính gia tăng và thắt chặt phát hành trái phiếu, một số tổ chức phát hành có ít cơ hội tiếp cận nguồn vốn nhằm tái cơ cấu tài chính và đáp ứng nghĩa vụ nợ ngắn hạn. Rủi ro về khả năng thanh toán tập trung ở một số lĩnh vực có tỷ lệ đòn bẩy cao và hay biến động theo chu kỳ như lĩnh vực bất động sản.

Những lo ngại về năng lực thanh toán ngày càng tăng khi một số vụ bắt giữ liên quan đến các vi phạm trong phát hành TPDN và sử dụng vốn không đúng mục đích của một số nhà phát triển bất động sản (BĐS) lớn như Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát. Niềm tin của nhà đầu tư cá nhân vào TPDN đã suy giảm xuống mức rất thấp, thể hiện thông qua việc nhiều nhà đầu tư đã vội vàng bán trái phiếu của bất kỳ tổ chức phát hành nào bằng mọi giá để thu tiền về tiền mặt.

Lưu ý rằng nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 1/3 khối lượng giao dịch TPDN. Theo nghiên cứu thị trường của VNDirect, hiện một số TPDN riêng lẻ được giao dịch với mức 4 - 5% thấp hơn mệnh giá, với mức lợi suất khoảng 10 - 12%/năm, có nghĩa là người bán sẵn sàng chấp nhận với mức chiết khấu 14 - 17%.

Áp lực đáo hạn trái phiếu tăng lại từ quý 2 và quý 3/2023

Theo VNDirect, ước tính tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn trong quý 1/2023 ở mức 30,655 tỷ đồng, giảm 40.3% so với quý 4/2022, nhưng tăng 246.7% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, áp lực đáo hạn sẽ tăng trưởng mạnh trong quý 2 và quý 3 của năm 2023 với giá trị lần lượt là 93,139 tỷ đồng (tăng 203.8% so với quý trước; tăng 169% so với cùng kỳ năm trước) và 89,488 tỷ đồng (tăng 49.9% so với cùng kỳ).

Sau đó, đến quý 4/2023, giá trị đáo hạn hạ nhiệt so với quý trước về mức 59,571 tỷ đồng, ứng với mức giảm 33.4%, nhưng cao hơn 16% so với cùng kỳ.

Tính cả năm 2023, VNDirect ước tính giá trị đáo hạn TPDN sẽ đạt khoảng 272,853 tỷ đồng, tăng 76.6% so với cùng kỳ. Tỷ lệ TPDN đáo hạn của ngành BĐS, tài chính – ngân hàng và các ngành khác lần lượt là 37.6%, 37% và 25.5%.

VNDirect cũng lưu ý các thống kê chỉ bao gồm các đợt phát hành TPDN riêng lẻ từ năm 2019 tới nay và đã bao gồm các doanh nghiệp phát hành đã thực hiện mua lại trái phiếu trước thời gian đáo hạn.

Ước tính khối lượng TPDN riêng lẻ đáo hạn trong năm 2023

Trong năm 2023, Nghị định 65 sửa đổi là một trong những vấn đề khác về hành lang pháp lý sẽ có tầm ảnh hưởng quan trọng đến thị trường TPDN.

Những thay đổi quan trọng trong dự thảo sửa đổi Nghị định 65/2022/NĐ-CP

Cuối cùng, VNDirect đánh giá rằng cần thêm thời gian để các thành viên tham gia thị trường (nhà phát hành, tổ chức bảo lãnh/tư vấn và nhà đầu tư) thích ứng với các quy định mới. Trong bối cảnh chi phí tài chính gia tăng, lực cầu nội địa yếu đi, thị trường BĐS trầm lắng, các doanh nghiệp đang có xu hướng hoãn, hoặc hủy kế hoạch mở rộng kinh doanh, dẫn đến giảm nhu cầu vốn.

Do đó, thị trường TPDN sẽ tiếp tục trầm lắng trong nửa đầu năm 2023. Khối lượng phát hành sẽ phục hồi đáng kể trong nửa cuối năm 2023 từ mức nền thấp của 2022, nhờ lợi nhuận của doanh nghiệp khởi sắc hơn, lãi suất ổn định và cơ chế thị trường tốt hơn.