Trung Quốc lập quỹ giải cứu các công ty tài chính, ngăn chặn mầm mống khủng hoảng

Trong bối cảnh thị trường bất động sản suy thoái, Chính phủ Trung Quốc đã quyết định lập quỹ cứu trợ dành cho các tổ chức tài chính gặp khó khăn. Động thái này nhằm ngăn chặn nguy cơ xảy ra khủng hoảng tài chính có thể gây ra bởi sự sụp đổ của các công ty bất động sản lớn.

Không giống như các quỹ trước đây được tạo ra để bảo vệ khách hàng, quỹ mới này nhằm ngăn chặn sự sụp đổ đột ngột của các tổ chức tài chính – vốn có thể dẫn tới xáo trộn lớn trên thị trường tài chính. Dự luật quy định về cách thức thu và phân bổ các khoản đóng góp cho quỹ sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nhân dân Trung Quốc xem xét vào ngày thứ Ba (25/06), và dự kiến sẽ được thông qua vào cuối năm nay.

Quỹ sẽ thu tiền chủ yếu từ các công ty trong ngành tài chính, bao gồm các ngân hàng và dịch vụ thanh toán. Một nguồn tin từ Chính phủ cho biết quỹ có thể thu về đến hàng trăm tỷ Nhân dân tệ (100 tỷ nhân dân tệ tương đương 13.8 tỷ USD). Trong trường hợp khẩn cấp, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) sẽ có thể mở rộng quỹ bằng cách cung cấp các khoản vay lãi suất thấp.

Trung Quốc hiện đã có một quỹ bảo hiểm tiền gửi để bảo vệ người gửi tiền, cùng với các quỹ dành cho ngành bảo hiểm và tín thác. Quỹ bảo hiểm tiền gửi nắm giữ 81 tỷ Nhân dân tệ vào cuối năm ngoái.

Quỹ mới thành lập sẽ hỗ trợ các tổ chức tài chính, nhằm ngăn chặn sự bất ổn hệ thống tài chính có thể gây ra bởi sự sụp đổ của một tổ chức đơn lẻ.

Trước đây, các chính quyền địa phương đã dùng vốn huy động từ trái phiếu - vốn được dự định cho các dự án hạ tầng - để bơm vào các ngân hàng nhỏ và vừa. Theo truyền thông Trung Quốc, khoảng 220 tỷ Nhân dân tệ đã được sử dụng cho việc này trong năm 2023.

Tuy nhiên, sự suy thoái của thị trường bất động sản đã làm giảm nguồn thu của họ, và việc phát hành trái phiếu để cứu các ngân hàng sẽ làm trầm trọng thêm khó khăn tài chính của họ. Việc yêu cầu các tổ chức tài chính đóng góp để lập quỹ mới giúp giảm bớt gánh nặng cho tài chính công.

Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình đang lo ngại về sự lan rộng của rủi ro tài chính từ lĩnh vực bất động sản. Sau khi các nhà phát triển lớn như Evergrande và Country Garden không thể thanh toán nợ, các lo ngại về tín dụng đã gia tăng. Cuối tháng 10, Trung Quốc đã tổ chức Hội nghị Công tác Tài chính Trung ương để định hướng giám sát tài chính quốc gia, trong đó có thông báo áp dụng quy định quản lý vĩ mô để kiểm tra tính lành mạnh của các ngân hàng.

Sự suy thoái của thị trường bất động sản cũng khiến tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng tăng cao. Tuy vậy, tỷ lệ nợ xấu tiềm ẩn đã giảm khoảng 3 điểm phần trăm so với năm trước xuống còn 7.3% vào cuối năm 2023, theo nghiên cứu của Shinichi Seki thuộc Viện Nghiên cứu Nhật Bản. Con số này vẫn cao hơn nhiều so với tỷ lệ 1.6% được ghi nhận trong thống kê của Chính phủ, được cho là thấp hơn thực tế do các đánh giá tài sản lỏng lẻo tại các ngân hàng thương mại.

Đặc biệt, tỷ lệ nợ xấu tiềm ẩn cho các khoản vay đối với ngành bất động sản là 19.4%, tăng gấp 6 lần so với cuối năm 2019. Việc xử lý các khoản nợ xấu này đã làm suy yếu tài chính của các ngân hàng. Trong năm 2023, các ngân hàng đã xử lý tổng cộng 3 ngàn tỷ nhân dân tệ nợ xấu, vượt mốc 3 ngàn tỷ Nhân dân tệ trong 4 năm liên tiếp.