Thị trường trái phiếu lên cơn sốt, Trung Quốc liền ra can thiệp mạnh tay

Chính quyền Trung Quốc đang dùng tới những biện pháp cực đoan để thắt chặt kiểm soát thị trường trái phiếu Chính phủ lớn thứ ba thế giới.

Trong một động thái hết sức bất thường trong ngày 09/08, các cơ quan quản lý đã yêu cầu các ngân hàng nông thôn ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc không thanh toán các giao dịch mua trái phiếu Chính phủ gần đây, về cơ bản là yêu cầu họ từ bỏ nghĩa vụ thị trường.

Đây là biện pháp mới nhất trong chuỗi can thiệp nhằm hạ nhiệt cơn sốt trái phiếu đang đẩy lợi suất xuống mức thấp kỷ lục. Lợi suất giảm cũng khơi dậy lo ngại rằng các ngân hàng đã trở nên quá dễ bị tổn thương trước rủi ro lãi suất.

Những nỗ lực này dường như đang phát huy tác dụng. Lợi suất trái phiếu chuẩn kỳ hạn 10 năm của Trung Quốc đã tăng từ mức thấp kỷ lục 2.12% đầu tháng lên khoảng 2.22%.

Tuy nhiên, rủi ro là sự can thiệp của chính quyền Trung Quốc có thể tách thị trường ra khỏi nền tảng kinh tế của nó và làm suy yếu niềm tin dài hạn của nhà đầu tư. Những nỗ lực của Chính phủ nhằm can thiệp vào giao dịch cổ phiếu và tiền tệ trong những năm gần đây - với những hậu quả đôi khi hỗn loạn - đã khiến các nhà quản lý quỹ quốc tế e dè.

Một dấu hiệu cho thấy giới đầu tư vẫn bi quan sâu sắc đối với tài sản của quốc gia này: Các nhà đầu tư nước ngoài đã rút một lượng tiền kỷ lục khỏi Trung Quốc trong quý 2.

"PBoC đã liên tục cảnh báo thị trường về rủi ro lãi suất kể từ tháng 4 nhưng lãi suất vẫn tiếp tục giảm”, Becky Liu, Trưởng bộ phận chiến lược vĩ mô Trung Quốc tại Standard Chartered Plc, cho biết. "Lần này, họ muốn gửi một thông điệp đủ mạnh tới thị trường để giảm các vị thế đầu cơ trong tương lai”.

"Tất cả những điều này làm giảm tính minh bạch của thị trường, điều mà các nhà đầu tư thu nhập cố định toàn cầu trân trọng, và có thể ngăn cản họ cam kết đầu tư vào trái phiếu Trung Quốc khi có nhiều lựa chọn cạnh tranh khác trên thế giới. Đợt tăng giá trái phiếu có thể đã kết thúc trong thời điểm hiện tại, nhưng hậu quả có thể mất nhiều tháng để dọn dẹp", Mark Cranfield, Chiến lược gia vĩ mô tại Bloomberg, cho hay.

Bắc Kinh đang đối mặt với tình thế khó xử: vừa phải hỗ trợ nền kinh tế trì trệ bằng cách giữ chi phí vay thấp, vừa phải đảm bảo tiền không quá rẻ đến mức tạo ra bong bóng trái phiếu đe dọa ổn định tài chính. Bài học từ sự sụp đổ của Silicon Valley Bank vẫn còn âm ỉ, khiến các cơ quan chức năng phải tìm cách hạn chế rủi ro tại các tổ chức tài chính.

Trong số các biện pháp gần đây, ít nhất 4 công ty môi giới Trung Quốc đã bắt đầu cắt giảm giao dịch trái phiếu Chính phủ từ tuần trước. Một nguồn tin thân cận cho biết thay đổi này tuân theo hướng dẫn từ các cơ quan chức năng.

Các cơ quan quản lý cũng yêu cầu một số ngân hàng quốc doanh lớn ghi lại chi tiết về người mua trái phiếu Chính phủ. Tại Thượng Hải, PBoC đã triệu tập một số tổ chức tài chính để thảo luận về rủi ro thị trường trái phiếu, dựa trên nguồn tin thân cận.

"Những lo ngại của PBoC về rủi ro tài chính là hợp lý. Liệu các động thái của nó có đủ để nâng lợi suất dài hạn hay không thì vẫn còn chưa rõ", nhà kinh tế Xiangrong Yu của Citigroup trong báo cáo công bố vào ngày 12/08. "Ngay cả can thiệp trực tiếp cũng sẽ chỉ là tạm thời, nhưng lợi suất trái phiếu cuối cùng được quyết định bởi các yếu tố cơ bản của nền kinh tế”.

Trái phiếu Chính phủ Trung Quốc đã tăng vọt trong năm nay do triển vọng kinh tế ảm đạm và kỳ vọng cắt giảm lãi suất. Sự thiếu vắng các lựa chọn thay thế hấp dẫn như bất động sản và cổ phiếu, cùng với việc chuyển từ tiết kiệm sang đầu tư tài chính đã thúc đẩy nhu cầu mua trái phiếu.

Đối với Pictet Asset Management, trái phiếu nội địa của Trung Quốc nên là một phần trong danh mục đầu tư đa dạng của nhà đầu tư toàn cầu, nhờ vào sự thiếu tương quan của chúng với các thị trường khác và nền tảng kinh tế của quốc gia này. Họ không lo lắng về khả năng can thiệp từ PBoC, lưu ý rằng mua và bán trái phiếu là các biện pháp chính sách bình thường trong sách lược của ngân hàng trung ương.

"Trong bối cảnh thiếu vắng các cơ hội đầu tư, trái phiếu Chính phủ Trung Quốc có thể trở nên hấp dẫn đối với nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là vào thời điểm thị trường chứng khoán của quốc gia này vẫn đang chịu áp lực và nền kinh tế phục hồi chậm chạp", Cary Yeung và Sabrina Jacobs của Pictet cho biết trong ngày 12/08. "Chúng tôi không nghĩ đây là nguyên nhân gây lo ngại".