Thanh khoản thị trường mất hút - vì sao?

Thời gian gần đây, đi cùng với sự đỏ lửa nhiều phiên của bảng điểm chứng khoán, thanh khoản thị trường cũng gần như mất hút. Từ 18.000 tỷ đồng/phiên, thanh khoản đã giảm xuống dưới 11.000 tỷ đồng/phiên.

Điều này cho thấy, nhà đầu vẫn đứng ngoài thị trường, tâm lý thận trọng dâng cao.

Kết thúc phiên 17/10, cùng với đà lao dốc của VN-Index, thanh khoản vẫn ở mức thấp với khoảng 16.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, đây vẫn là một con số nỗ lực so với con số 11.000 tỷ đồng của phiên 11/10 dù thị trường phục hồi, giá trị khớp lệnh này giảm đến 20% so với phiên trước đó.

Thực tế, thanh khoản ảm đạm đã kéo dài suốt trong thời gian gần đây. Từ mức bình quân trên 20.000 tỷ đồng, thậm chí có những phiên khớp lệnh chạm ngưỡng tỷ đô, giá trị khớp lệnh trên HoSE đã liên tục tụt dốc xuống dưới mức 11.000 tỷ đồng từ đầu tháng 10 đến nay. Tính chung, thanh khoản 2 tuần đầu tháng 10 giảm 37,3% so với tháng 9 và sụt 31,6% so với mức bình quân ở quý III.

Những bất ổn của bối cảnh kinh tế vĩ mô thế giới, áp lực tỷ giá khiến nhà đầu tư chưa sẵn sàng với việc xuống tiền là 2 nguyên nhân đầu tiên khiến dòng tiền thờ ơ với chứng khoán thời gian qua.

Ngoài ra, theo giới phân tích, nhìn vào sự dịch chuyển dòng tiền, có thể thấy, có việc dòng tiền lớn đang phải co về cơ cấu tài sản và tham gia thị trường tái cấu trúc. Cụ thể, những áp lực về việc đáo hạn trái phiếu DN cuối năm 2023 và 2024 cũng kiến nhiều ông lớn phải rút tiền về để trả nợ trái phiếu đến hạn với khách hàng.

Dù có nhiều chuyển biến tích cực trong năm 2023, song chuyên gia Công ty Chứng khoán DSC cho rằng, áp lực về trái phiếu có thể được đẩy về tương lai. Chủ đề đáng lưu tâm nhất của thị trường tài chính năm 2024 sẽ là chủ đề cơ cấu nợ đến từ nợ trái phiếu, nợ xấu ngân hàng và cả nợ vay margin trên thị trường.

Đối với nợ xấu ngân hàng, khi Thông tư 02/2023/TT-NHNN hết hiệu lực, sẽ là lúc các ngân hàng phải đối mặt với việc trích lập các khoản nợ xấu và cần xử lý ngay từ bây giờ.

Còn đối với dư nợ margin trên thị trường chứng khoán, một phần từ lâu đó là kênh thay thế kênh ngân hàng để các cổ đông lớn vay vốn qua việc thế chấp cổ phiếu. Thực tế cho thấy dư nợ margin/vốn hóa của sàn HoSE đã vượt ngưỡng 3,2% - mức cao nhất lịch sử.

Bên cạnh đó, giai đoạn cuối năm 2023 và bước dần sang năm 2024, hoạt động mua bán sáp nhập tại các DN sôi nổi cho thấy diễn biến trên thị trường cơ cấu tài sản cũng ngày càng diễn ra rõ nét. Do vậy, có thể có một dòng tiền lớn đã được rút ra khỏi kênh chứng khoán để tìm kiếm cơ hội tại các tài sản giá rẻ ngoài sàn chứng khoán. Và mua bán DN thời điểm này được coi là một lựa chọn của nhiều “cá mập” xuống tiền ôm DN giá rẻ.

Nhiều ý kiến cho rằng, không cần quá lo lắng nếu thanh khoản thị trường ngắn hạn vẫn ảm đạm như hiện tại, bởi những động thái của dòng tiền lớn ở các thị trường tài sản sơ cấp sẽ giải quyết được những vấn đề tồn đọng và đưa kinh tế phục hồi bền vững. Tuy nhiên, lựa chọn đầu tư thế nào trong bối cảnh thị trường biến động và thanh khoản vẫn “đi mãi chưa về” hiện nay vẫn là câu hỏi được nhiều nhà đầu tư quan tâm.

Nhiều người chọn nâng tỷ lệ tiền mặt, đứng ngoài thị trường, thay vì xuống tiền trên thị trường chứng khoán. Cũng có người chọn quan sát kỹ để “bắt dao rơi” khi thị trường đến những vùng thanh khoản thấp để tìm kiếm cơ hội.

Quý 3/2023 là mùa báo cáo thu hút nhiều sự quan tâm bởi đây là quý bản lề thị trường có thể đánh giá tốc độ hồi phục của lợi nhuận trong bối cảnh GDP phục hồi yếu. Mặc dù sẽ có sự phân hóa nhưng tốc độ suy giảm của lợi nhuận kỳ vọng sẽ tiếp tục thu hẹp trong quý này.

Trong đó, một số nhóm ngành dần có tín hiệu phục hồi như: phân bón với xu hướng phục hồi của giá ure; nhóm bất động sản khu công nghiệp tín hiệu tích cực từ dòng vốn FDI; nhóm chứng khoán thanh khoản thị trường cải thiện rõ rệt trong quý III/2023.

Đối với nhóm dệt may và thủy sản, lượng đơn đặt hàng trong quý III/2023 sẽ vẫn tương đương mức quý II/2023 và dự kiến sẽ phục hồi trong 3 tháng cuối năm. Đó là các nhóm theo giới chuyên gia thì nhà đầu tư vẫn có thể cân nhắc xuống tiền những tháng cuối năm.