"Quán quân" phát hành trái phiếu tiếp tục gọi tên bất động sản

Đây là tháng thứ 2 liên tiếp bất động sản giữ vị trí "quán quân" phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), chiếm 38% tổng giá trị phát hành.

Theo thống kê của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), tháng 11 có 40 đợt phát hành riêng lẻ trong nước và 1 đợt phát hành ra công chúng với tổng giá trị 20.366 tỷ đồng. Như vậy, TPDN phát hành tháng 11 giảm đến 48% so với tháng 10.

Trong tháng 11, bất động sản dẫn đầu về giá trị phát hành với gần 8.500 tỷ đồng, tương đương 42%. Khoảng 59% trong số đó không có tài sản bảo đảm hoặc được bảo đảm bằng cổ phiếu. Trong nhóm bất động sản, đợt phát hành có giá trị lớn nhất đến từ CTCP Vinhomes (2.090 tỷ đồng) với trái phiếu phát hành ra công chúng có kỳ hạn 5 năm, lãi suất 9,2% cho 4 kỳ đầu tiên và thả nổi ở các kỳ sau với lãi suất tham chiếu là lãi suất tiết kiệm VND 12T của nhóm "Big 4" (Vietcobank, Agribank, VietinBank, BIDV).

Ngân hàng xếp thứ hai với tổng giá trị phát hành 7.950 tỷ đồng, tương đương 39%. Ngân hàng TMCP Đông Nam Á dẫn đầu với 5 đợt phát hành trái phiếu có tổng giá trị 2.000 tỷ đồng, lãi suất 3,7%/năm, kỳ hạn 3 năm. Ngân hàng TMCP Tiên Phong cũng có giá trị phát hành tương tự với 2 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ trị giá 2.000 tỷ đồng, lãi suất 3,2%/năm, kỳ hạn 3 năm để phát triển hoạt động tín dụng.

Về lãi suất phát hành có sự chênh lệch lớn, trong khi ngân hàng trả dưới 4% thì các doanh nghiệp bất động sản chấp nhận trả trên 10%, cá biệt Công ty cổ phần Đầu tư An Khải Hưng trả đến 12,5% một năm.

Thị trường TPDN tháng 11 có dấu hiệu giảm sau khi nhiều bộ, ngành có hành động kiểm tra việc phát hành, sử dụng vốn thu được từ trái phiếu doanh nghiệp.

Lũy kế 11 tháng, thị trường TPDN ghi nhận 826 đợt phát hành với tổng giá trị khoảng 495.000 tỷ đồng. trong đó có 803 đợt phát hành riêng lẻ với tổng giá trị 468.850 tỷ đồng, chiếm 95% tổng giá trị phát hành; 23 đợt phát hành ra công chúng giá trị 26.340 tỷ và 4 đợt phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế tổng giá trị 1.425 tỷ USD.

Nhóm bất động sản hiện đang dẫn đầu với tổng giá trị phát hành hơn 187.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 38%. Trong đó có khoảng 30% giá trị trái phiếu phát hành không có tài sản bảo đảm hoặc bảo đảm bằng cổ phiếu (tỉ lệ này có xu hướng tăng lên so với tháng trước).

Trong 11 tháng đầu năm có 4 đợt phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế đều của các doanh nghiệp bất động sản gồm: Tập đoàn Vingroup (500 triệu USD), trái phiếu xanh của CTCP BĐS BIM (200 triệu USD) và trái phiếu chuyển đổi của Novaland (300 triệu USD) trái phiếu bền vững của Vinpearl (425 triệu USD).

Nhóm ngân hàng đứng thứ hai với 169.000 tỷ đồng và hầu hết có kỳ hạn ngắn 2-4 năm. Các nhóm ngành khác có giá trị phát hành cao là chứng khoán, dịch vụ tiêu dùng, xây dựng, năng lượng, nông nghiệp.

Như vậy, so với cùng kỳ 2020, có thể thấy tuy số đợt phát hành chỉ bằng hơn 70% cùng kỳ song khối lượng phát hành TPDN thành công của các doanh nghiệp trong 11 tháng năm 2021 đã tăng tới hơn 57%.

Ngoài ra, theo VBMA, trong năm 2021 còn có 3 doanh nghiệp khác đã phê duyệt, thông qua phương án phát hành trái phiếu.

Cụ thể, CTCP Phát triển Bất động sản Phát Đạt đã phê duyệt phương án phát hành 475 tỷ đồng trái phiếu không chuyển đổi, có tài sản đảm bảo với lãi suất 12%/năm, kỳ hạn 2 năm; CTCP Dịch Vụ Ô Tô Hàng Xanh đã phê duyệt phương án phát hành riêng lẻ 180 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi với kỳ hạn 1,5 năm, lãi suất 3%/năm; CTCP SAM Holdings đã thông qua Phương án phát hành 250 tỷ đồng trái phiếu không chuyển đổi, có tài sản bảo đảm, kỳ hạn 12 tháng, lãi suất cố định 10.5%.

Thời gian gần đây, thị trường TPDN có dấu hiệu tăng trưởng nóng, xuất hiện một số hiện tượng huy động vốn trái phiếu chưa tuân thủ quy định của pháp luật.

Ngày 3/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký công điện về quản lý, thanh tra, kiểm tra phát hành TPDN. Thủ tướng yêu cầu khẩn trương thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật về phát hành và sử dụng vốn thu được từ phát hành trái phiếu, nhất là phát hành trái phiếu riêng lẻ của các doanh nghiệp bất động sản, của tổ chức tín dụng có liên quan đến doanh nghiệp bất động sản, các doanh nghiệp có khối lượng phát hành lớn, lãi suất cao, các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh thua lỗ, các doanh nghiệp phát hành không có tài sản bảo đảm…

Bên cạnh đó, cần khẩn trương rà soát các quy định pháp luật liên quan đến thị trường TPDN và phát hành TPDN để kịp thời sửa đổi, bổ sung nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, giám sát thị trường TPDN, bảo đảm thị trường phát triển lành mạnh, minh bạch, an toàn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng yêu cầu các đơn vị liên quan đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát việc phát hành TPDN để đảm bảo thị trường TPDN trở thành một kênh huy động vốn quan trọng, hiệu quả và hạn chế tối đa rủi ro cho nhà đầu tư.

Hiện Bộ Tài chính đang lấy ý kiến các chuyên gia tư vấn, các thành viên thị trường và lấy ý kiến rộng rãi công chúng trên website Chính phủ và website Bộ Tài chính từ ngày 09/12/2021 để xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP về phát hành TPDN riêng lẻ.

Gần đây, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã xử phạt CTCP Tập đoàn Apec Group 600 triệu đồng do vi phạm hành chính theo quy định tại điểm c khoản 5 Điều 10 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ do đã chào bán chứng khoán ra công chúng nhưng không nộp hồ sơ đăng ký với UBCKNN.

Trước đó, ngày 30/11, UBCKNN cũng đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính 600 triệu đồng đối với CTCP Tập đoàn VsetGroup với vi phạm tương tự.