Những cổ phiếu “Thánh Gióng”

Nhìn lại diễn biến thị trường chứng khoán Việt Nam vừa qua, không thiếu những mã cổ phiếu siêu nhỏ đã tăng tốc chóng mặt, giúp cho nhà đầu tư tận hưởng lợi nhuận tính bằng lần.

Các nghiên cứu của giới tài chính đã công nhận yếu tố quy mô (size) của cổ phiếu thường tỷ lệ nghịch với tỷ lệ sinh lợi đầu tư. Điều này là hợp lý vì khi rủi ro cao hơn, chi phí vốn yêu cầu cao hơn, các cổ phiếu vốn hóa nhỏ phải mang lại tỷ suất sinh lợi tốt hơn để hấp dẫn người mua.

Tuy nhiên nhìn lại diễn biến thị trường chứng khoán Việt Nam vừa qua, không thiếu những mã cổ phiếu siêu nhỏ đã tăng tốc chóng mặt, giúp cho nhà đầu tư tận hưởng lợi nhuận tính bằng lần. Dù vậy, một số mã lại thiếu nền tảng kinh doanh chắc chắn hay có tiềm năng triển vọng lớn, đều có thể dẫn đến những hệ lụy không lường cho các nhà đầu tư một khi thị trường đối diện các cú sốc bất ngờ.

Đơn cử như trường hợp của mã cổ phiếu GAB, chỉ trong hơn một năm qua, giá mã này đã tăng từ mức chỉ 10.000 đồng lên gần 200.000 đồng/cổ phiếu. Chỉ số giá trên thu nhập (P/E) đang ở mức kỷ lục: 1.842 lần và nằm trong số các trường hợp “lãi tí hơn, giá khủng long” tiêu biểu trên sàn chứng khoán.

Một trường hợp khác là mã DCS của Tập đoàn Đại Châu. Mã này đang có chỉ số P/E lên tới 313 lần nhờ đà tăng nóng từ mức gần bằng 0 lên 3.300 đồng chỉ trong năm nay. Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp này chưa có gì đặc sắc trong khi quý II năm nay ghi nhận mức lãi sau thuế khiêm tốn là 67 triệu đồng, giảm 60% so với cùng kỳ năm trước do dịch bệnh kéo dài làm ảnh hưởng đến hoạt động của công ty.

Mã CGV cũng là trường hợp bật tăng thần kỳ nhưng thiếu cơ sở ủng hộ. Giá cổ phiếu này đã tăng hơn 500% chỉ trong một năm qua và đưa chỉ số P/E đứng ở mức 614 lần. Trường hợp tương tự cũng được nhìn thấy ở một số mã siêu nhỏ khác, có tính chất đầu cơ rất cao.

Nhưng gây chóng mặt nhất là cổ phiếu TGG của Công ty cổ phần Louis Capital (tiền thân là Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Trường Giang) khi nhảy từ 2.000 đồng vào đầu tháng 3 đến 74.800 đồng vào tháng 9. Cổ phiếu này sau đó lại liên tục sụt giảm và về lại mức 20.000 đồng hiện nay. Để tránh bàn tay thao túng giá của đội lái, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM đã đưa cổ phiếu này từ diện cảnh báo vào diện kiểm soát từ ngày 6/9.

Sự mơ hồ là điểm thu hút chính của các cổ phiếu siêu nhỏ. Chúng là một phân khúc thị trường chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng. Những cổ phiếu này hoặc quá nhỏ, quá mới, hoặc thực sự là quá đầu cơ để nằm trong tầm ngắm của nhiều nhà môi giới chứng khoán hoặc nhà đầu tư tổ chức. Một số nhà đầu tư nhỏ lẻ lựa chọn chúng thường cố gắng xác định những viên ngọc quý chưa được khám phá, ví dụ có tiềm năng tăng thu nhập, với tin tưởng chúng sẽ dần được thị trường chú ý tới. Giá quá rẻ cũng là điều kích thích người mua khi có những nhà đầu tư nghĩ chỉ cần một biến động giá nhỏ cũng có thể thu được tỷ suất lợi nhuận khả quan.

Nhưng rủi ro đi cùng là rất lớn, thậm chí có thể khiến giới đầu tư mất trắng nếu không có biện pháp phòng ngừa. Lý do là vì các cổ phiếu micro-cap thường kém minh bạch về thông tin, chưa tạo ra lợi nhuận, dòng tiền đáng kể hay có hệ thống quản trị tồi.

Trong cuộc khủng hoảng tài chính, các cổ phiếu vốn hóa nhỏ và siêu nhỏ thường bị ảnh hưởng nặng nề do tín dụng giá rẻ trở nên khan hiếm, thanh khoản cạn kiệt và tổn thất tăng lên. Việc kém thanh khoản đồng nghĩa với việc các nhà đầu tư khó thoát khỏi các vị thế trong thời điểm thị trường căng thẳng. Nhìn chung, đầu tư vào cổ phiếu micro-cap có thể là con đường giúp thỏa mãn khát khao tìm kiếm viên kim cương thô tiếp theo. Nhưng thật không may, viên kim cương đó cũng có thể là một viên đá vô giá trị.