Ngấm đòn dịch bệnh, doanh nghiệp chăn nuôi heo ngóng chờ quý 2?

Dịch tả lợn châu Phi xuất hiện tại Việt Nam bùng phát trong năm 2022 kéo dài tới nay là một trong những nguyên nhân chính khiến ngành chăn nuôi heo quý 1 trở nên điêu đứng. Tuy nhiên, diễn biến giá heo hơi có lẽ khiến nhóm ngành này có thêm hy vọng trong các quý tiếp theo.

Theo báo cáo ngành từ VCBS, sản lượng thịt nhập khẩu vào Việt Nam trong quý 1/2023 đã giảm 37% so với cùng kỳ. Trong đó, tiêu thụ thịt heo đã giảm mạnh 21%-51% trong 3 tháng đầu năm 2023 so với các tháng trước đó.

Tính đến thời điểm cuối tháng 3/2023, tổng đàn heo cả nước đạt 24.66 triệu con, tăng 6.2% so với cùng kỳ 2022, nhưng ghi nhận giảm 6% so với mức đầu năm. Lo ngại trước sự trở lại của dịch tả lợn châu Phi, cùng với tiêu thụ thịt heo giảm trong bối cảnh lạm phát trong quý 1 đạt mức cao là nguyên nhân khiến người nông dân hầu như không tái đàn.

Việc giá lương thực và chi phí tăng cao kéo dài từ năm 2022, cộng thêm giá thịt heo có xu hướng giảm mạnh dẫn đến tỷ lệ nguồn cung heo từ các hộ nông dân giảm mạnh, chỉ còn chiếm 38% trong tổng nguồn cung cả nước.

Giá heo hơi trong 3 tháng đầu năm chỉ trung bình hơn 52,700 đồng/kg. Mức giá này đã khiến các doanh nghiệp trong ngành trải qua một kỳ kinh doanh hết sức ảm đạm. Dữ liệu từ VietstockFinance cho thấy, trong 8 doanh nghiệp thuộc nhóm chăn nuôi và sản xuất thực phẩm liên quan đến heo, chỉ 3 doanh nghiệp báo lãi tăng trưởng. Nhóm còn lại đa phần báo lãi giảm mạnh, với 2 doanh nghiệp thua lỗ đến hàng trăm tỷ đồng.

Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành chăn nuôi heo trong quý 1/2023

Bị dịch bệnh cuốn trôi

Tập đoàn Dabaco (DBC) đã trải qua một quý kinh doanh thực sự đáng buồn với khoản lỗ kỷ lục 321 tỷ đồng (cùng kỳ lãi 9 tỷ đồng). DBC cũng là doanh nghiệp chăn nuôi lỗ nặng nhất trong quý vừa qua.

Theo giải trình từ Dabaco, ngành nông nghiệp nói chung, ngành chăn nuôi nói riêng gặp rất nhiều khó khăn do dịch bệnh trên đàn gia súc gia cầm diễn biến phức tạp, đặc biệt dịch tả lợn châu Phi liên tục tái phát tại nhiều địa phương trong cả nước làm cho chi phí chăn nuôi tăng cao, trong khi sức mua giảm. Đồng thời, giá bán các sản phẩm chăn nuôi trên thị trường ở mức thấp suốt thời gian dài, dẫn tới kết quả chăn nuôi của các công ty con giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước.

Masan Meatlife (MML) – công ty con của Tập đoàn Masan (MSN) cũng lỗ nặng trong quý 1/2023, với khoản lỗ ròng 121 tỷ đồng (cùng kỳ lãi hơn 274 tỷ đồng). Nguyên nhân chính là khoản doanh thu hoạt động tài chính ghi nhận một lần từ phí ký kết hợp đồng mua hàng của Doanh nghiệp giảm tới 96%, chỉ còn gần 16 tỷ đồng.

Tương tự là HPG. Trong quý 1/2023, mảng nông nghiệp của HPG tiếp tục ghi nhận thua lỗ 136.6 tỷ đồng sau thuế (cùng kỳ lỗ 55.7 tỷ đồng), dù có doanh thu gấp 3 lần cùng kỳ, lên tới hơn 4.9 ngàn tỷ đồng.

Dù không thua lỗ, nhưng Nông nghiệp BAF cũng trải qua một kỳ kinh doanh ảm đạm với khoản lợi nhuận chỉ hơn 3.9 tỷ đồng, giảm 95.5% so với thực hiện cùng kỳ. BAF giải thích, nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp “heo ăn chay” trở nên lao đao là vì hiệu ứng thị trường từ dịch bệnh heo châu Phi, khiến giá heo và nhu cầu thịt heo giảm mạnh.

HAG và doanh nhân Đoàn Nguyên Đức (“bầu Đức”) tưởng như có thể ngược dòng xu thế khi lãi hơn 291 tỷ đồng, cũng là mức “đậm” nhất nhóm doanh nghiệp này. Tuy nhiên, khi mổ xẻ sâu hơn về kết quả, câu chuyện của HAG thực chất cũng không khác biệt, bởi nguyên nhân giúp Doanh nghiệp báo lãi là nhờ mảng trái cây và dịch vụ hàng hóa – cụ thể là nhờ chuối. Mảng “heo ăn chuối” thì giảm… sập sàn, rơi 97% lãi gộp (còn 2 tỷ đồng) dù báo doanh thu gấp 2.9 lần cùng kỳ (đạt 563 tỷ đồng).

Ngóng chờ quý 2?

Sau kết quả kinh doanh ảm đạm trong quý đầu năm, các ông lớn trong ngành đã có những nhận định khác nhau về diễn biến của ngành heo.

Tại ĐHĐCĐ thường niên 2023 của Dabaco, Chủ tịch Nguyễn Như So cho rằng, kinh tế xã hội và hoạt động sản xuất kinh doanh quý 2 nói chung vẫn còn nhiều khó khăn, tuy nhiên, sẽ từng bước phục hồi kể từ quý 3/2023.

Trong khi đó, Chủ tịch BAF Trương Sỹ Bá lại tỏ ra lạc quan hơn. Về diễn biến chung của ngành, ông cho rằng, khi các hộ kinh doanh nhỏ lẻ bị thu hẹp, cơ hội tăng trưởng cho nhóm heo công nghiệp sẽ màu mỡ hơn. Bản thân BAF cũng có lợi thế khi đã kiểm soát rất tốt đàn heo trong bối cảnh dịch bệnh, “ở mức tốt nhất thị trường” theo lời ông Sỹ Bá, qua đó sẵn sàng đón sóng sụt giảm từ các hộ nhỏ lẻ.

Một đại diện khác từ BAF cũng tỏ ra tự tin về kết quả các quý sắp tới, với dự báo giá heo hơi đang trên đà phục hồi và sẽ tăng mạnh vào cuối năm, đủ để bù đắp tổn thất quý 1.

Chủ tịch HAG thì không đưa ra nhận định đáng kể. Bầu Đức chỉ nói rằng kịch bản sẽ là đưa mảng heo trở nên có lợi nhuận. Tuy nhiên, đó là trong trường hợp giá heo được 55,000 đồng/kg. “Nếu giá heo xuống, HAG sẽ chỉ còn chuối thôi”, trích lời bầu Đức trong cuộc họp thường niên diễn ra trong ngày 28/04/2023.

Trên thực tế, câu chuyện giá heo dường như đang diễn ra theo mong đợi của bầu Đức. Trong tháng 05, giá heo hơi cả nước đã tăng lên đáng kể, tính đến thời điểm ngày 22/05 đều ghi nhận từ 57,800 đến trên 60,000 đồng/kg.

VCBS cho rằng giá thịt heo được kỳ vọng sẽ tăng trở lại vào khoảng tháng 8/2023 khi nguồn cung đang sụt giảm và sức mua tăng trở lại. Như vậy có lẽ cũng đủ để các doanh nghiệp trong nhóm kỳ vọng nhiều vào các kỳ kinh doanh sắp tới.