Doanh nghiệp nợ thuế nghìn tỷ: Vì sao?

Điểm chung của các doanh nghiệp ở TPHCM nợ thuế từ vài chục đến hơn ngàn tỷ là lãnh đạo vướng lao lý hoặc tình hình kinh doanh bất động sản lao dốc do thị trường ảm đạm.

Lãnh đạo bị khởi tố, bắt tạm giam

Cục Thuế TPHCM vừa công bố danh sách doanh nghiệp nợ thuế đợt 2 năm 2023. Theo đó, tính đến ngày 31/10, có 198 doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM nợ thuế với tổng số tiền 8.080 tỷ đồng. Đứng đầu trong danh sách nợ thuế của TPHCM là Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil (Xuyên Việt Oil) với 1.529 tỷ đồng.

Hồi giữa tháng 8, Bộ Công thương có quyết định về việc thu hồi Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu đối với Xuyên Việt Oil. Đơn vị này được yêu cầu chuyển nộp ngay toàn bộ số tiền Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại doanh nghiệp vào ngân sách nhà nước và gửi bản sao chứng từ chuyển nộp tiền về Cục Quản lý Giá (Bộ Tài chính) và Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương). Đồng thời, phải gửi bản chính giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu về Bộ Công thương.

Quyết định thu hồi này được thực hiện sau khi Bộ Công thương lập đoàn kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh xăng dầu năm 2023 của 4 thương nhân đầu mối xăng dầu, trong đó có Xuyên Việt Oil. Với công ty này, đoàn thanh tra của Bộ Công Thương kết luận Xuyên Việt Oil chưa đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu (có tối thiểu 40 tổng đại lý, đại lý hoặc thương nhân nhượng quyền bán lẻ xăng dầu).

Đến đầu tháng 9, Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Xuyên Việt Oil và một số cơ quan, tổ chức liên quan. Cơ quan an ninh điều tra cũng ra quyết định khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam bà Mai Thị Hồng Hạnh - Giám đốc Xuyên Việt Oil và bà Nguyễn Thị Như Phương - Phó giám đốc Xuyên Việt Oil.

Trước khi bị Cục thuế TPHCM bêu tên nợ thuế gần 608 tỷ đồng, Công ty CP Phát triển và Kinh doanh nhà (HDTC) đã có thông báo về việc cơ cấu lại bộ máy tổ chức nhân sự. Theo đó, HDTC sẽ tạm dừng hoạt động vì nguồn tài chính đang vô cùng khó khăn, không có nguồn thu để trả lương cho cán bộ, nhân viên. Để phù hợp với tình hình hoạt động của công ty, HDTC thống nhất sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, chỉ giữ lại những nhân sự chủ chốt để củng cố công ty trong giai đoạn trước mắt. Vì vậy, toàn thể cán bộ, nhân viên đang làm việc tại HDTC và chi nhánh công ty phải tạm thời nghỉ không hưởng lương để chờ việc, kể từ ngày 26/11 cho đến khi công ty có thông báo mới.

Đến cuối tháng 10, Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM xác định, ông Huỳnh Thế Năng (64 tuổi, cựu Tổng giám đốc Tổng công Vinafood 2) và ông Đinh Trường Chinh (49 tuổi, cựu Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Quảng cáo Xây dựng Địa ốc Việt Hân - cổ đông của HDTC) đã có hành vi vi phạm pháp luật trong việc quản lý, sử dụng khu đất khu đất số 33 Nguyễn Du và 34 - 36 - 42 Chu Mạnh Trinh (phường Bến Nghé, quận 1) gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho Nhà nước.

Cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và áp dụng các biện pháp ngăn chặn đối với 2 cá nhân trên về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.

Làm ăn khó khăn

Đáng chú ý, khoảng 70% doanh nghiệp bị Cục thuế TPHCM công bố nợ thuế là công ty bất động sản. Trong đó, Công ty CP Đầu tư Golden Hill nợ thuế 1.289 tỷ đồng. Golden Hill là chủ đầu tư dự án 87 Cống Quỳnh, quận 1, TPHCM có tổng diện tích 8.320 m2, gồm 1 trung tâm thương mại cao 8 tầng Alpha Mall và 2 tháp Alpha Hill cao 40 tầng với 1.074 căn hộ.

Thống kê tiếp danh sách nợ thuế được Cục Thuế TPHCM công bố lần này cho thấy ngoài 7 doanh nghiệp có mức nợ thuế từ 200 tỷ đến 800 tỷ đồng thì mức nợ từ 50 tỷ đồng đến dưới 100 tỷ đồng có 10 doanh nghiệp, hầu hết là những doanh nghiệp bất động sản; nợ từ 20 tỷ đồng đến dưới 50 tỷ đồng có 38 doanh nghiệp; nợ từ 10 tỷ đồng đến dưới 20 tỷ đồng có 46 doanh nghiệp… Còn lại là nhóm doanh nghiệp nợ thuế từ 200 triệu đồng đến dưới 10 tỷ đồng.

Đáng chú ý, từ ngày 15 - 19/4/2021, Golden Hill đã phát hành thành công 5.760 tỷ đồng trái phiếu, kỳ hạn 3 năm. Tài sản bảo đảm cho lô trái phiếu này gồm cổ phần của các cổ đông tại Golden Hill, tài sản liên quan đến dự án 87 Cống Quỳnh, tài sản bổ sung hoặc thay thế khác (nếu cần thiết) thuộc sở hữu của Golden Hill và bên thứ ba.

Công ty CP Đầu tư Golden Hill thành lập ngày 17/1/2017 tại số 8 Nguyễn Huệ, phường Bến Nghé, quận 1, TPHCM. Tại thời điểm 31/12/2022, vốn chủ sở hữu của công ty đạt 2.703 tỷ đồng nhưng tổng tài sản lên tới 13.923 tỷ đồng. Nhờ phát sinh gần 28 tỷ đồng doanh thu hoạt động tài chính nên Golden Hill ghi nhận 6,5 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế trong năm ngoái. Tuy nhiên, trước đó công ty có hành trình dài thua lỗ nên đến ngày 31/12/2022, Golden Hill gánh lỗ lũy kế 95 tỷ đồng.

Điểm chung của các doanh nghiệp nợ thuế là tình hình kinh doanh lao dốc do thị trường ảm đạm. Nhiều doanh nghiệp bất động sản khác bị nợ thuế như Công ty CP Tư vấn Đầu tư Xây dựng Thương mại Sản xuất Nhựt Thành nợ gần 208 tỷ đồng, Công ty CP Đầu tư Xây dựng Địa ốc Trường Thịnh Phát nợ gần 84 tỷ đồng, Công ty TNHH Địa ốc Đất Lành nợ gần 79 tỷ đồng, Công ty CP Đầu tư Danh Khôi Holdings nợ gần 76 tỷ đồng, Công ty CP Xây dựng Công trình và Đầu tư Địa ốc Hồng Quang nợ hơn 51 tỷ đồng, Công ty CP Dịch vụ Bất động sản Danh Khôi Việt nợ thuế gần 48 tỷ đồng…

Thống kê tiếp danh sách nợ thuế được Cục Thuế TPHCM công bố lần này cho thấy ngoài 7 doanh nghiệp có mức nợ thuế từ 200 tỷ đến 800 tỷ đồng thì mức nợ từ 50 tỷ đồng đến dưới 100 tỷ đồng có 10 doanh nghiệp, hầu hết là những doanh nghiệp bất động sản; nợ từ 20 tỷ đồng đến dưới 50 tỷ đồng có 38 doanh nghiệp; nợ từ 10 tỷ đồng đến dưới 20 tỷ đồng có 46 doanh nghiệp… Còn lại là nhóm doanh nghiệp nợ thuế từ 200 triệu đồng đến dưới 10 tỷ đồng.

Đáng chú ý, tổng số tiền thuế nợ trong 3 quý năm 2023 trên toàn địa bàn TPHCM tăng 4.536 tỷ đồng lên 49.993 tỷ đồng. Trong đó, nhóm doanh nghiệp có nợ lớn về các khoản thu từ đất là 12.667 tỷ đồng, nhóm doanh nghiệp bất động sản có nợ lớn về thuế thu nhập doanh nghiệp là 4.212 tỷ đồng. Tiền thuế nợ tính đến thời điểm 30/9 sau khi loại trừ các trường hợp tăng đột biến là 33.114 tỷ đồng.