Vì sao tỷ giá chịu sức ép lớn?

Lãi suất đô la Mỹ, giá vàng tăng vọt và đẩy mạnh nhập khẩu nguyên liệu thô là những lý do quan trọng đẩy sức ép trên thị trường ngoại hối lên cao trong 3 tháng đầu năm.

Áp lực của tỷ giá ngày càng lớn hơn khi đà tăng chưa dừng lại, đặc biệt là khi tỷ giá niêm yết tại các ngân hàng thương mại đã vượt đỉnh lịch sử.

Trong phiên ngày 4-4, tỷ giá niêm yết tại Vietcombank vào buổi sáng đã tăng lên mức 25.140 đồng/đô la ở chiều bán ra, tăng 170 đồng so với cuối tuần trước. Trước đó, mức đỉnh hồi tháng 10-2022 vào khoảng 24.872 đồng/đô la.

Lý giải đà tăng nóng của đô la trong thời gian gần đây, các chuyên gia cho rằng áp lực từ thị trường quốc tế, bao gồm cả câu chuyện thảo luận liên tục về khả năng giảm lãi suất đồng đô la Mỹ của Fed trong thời gian tới.

“Số liệu về cán cân thương mại hay FDI giải ngân trong tháng 3 tích cực nhưng diễn biến tỷ giá kém tích cực do áp lực trên thị trường quốc tế vẫn rất mạnh”, báo cáo SSI đánh giá.

Thời gian qua, sức ép tỷ giá được các nhà phân tích đánh giá là do chênh lệch lãi suất giữa tiền đồng và đô la trên thị trường liên ngân hàng trong bối cảnh lãi suất tiền đồng giảm sâu. Tuy nhiên, từ đầu tháng 3, nhu cầu đô la trong nước có dấu hiệu tăng để phục vụ cho sản xuất kinh doanh.

Theo PGS. TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Thị trường tài chính, Đại học UEH, dữ liệu cho thấy nhập khẩu nguyên vật liệu đang có xu hướng tăng lên đáng kể. “Đây là tín hiệu tốt vì thường chúng ta phải nhập xong mới xuất khẩu được, nhưng tin xấu là sẽ gây áp lực đến tỷ giá ngân hàng”, ông Huân bình luận.

Trong khi đó, hiện tượng đầu cơ đô la cũng được các chuyên gia đặt vấn đề trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng của hệ thống trong những tháng đầu năm chưa được như kỳ vọng, cùng với đó là sự bùng nổ của thị trường vàng.

Ghi nhận tính đến ngày 4-4, giá vàng thế giới và trong nước vẫn tiếp tục lập những mức kỷ lục mới. Trong một diễn biến khác, Viện kiểm sát nhân dân tối cao mới đây vừa truy tố bị can trong vụ án nhập lậu 6,1 tấn vàng.

Trong đánh giá mới về tình hình vĩ mô Việt Nam quí 1, ông Brian Lee Shun Rong, Kinh tế gia của Tập đoàn MayBank Investment Bank cho rằng, việc bảo vệ tiền đồng đang trở thành ưu tiên ngày càng quan trọng. Theo đó, các biên pháp của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) từ đầu năm đến nay chủ yếu chỉ giới hạn ở việc phát hành tín phiếu kho bạc để hút thanh khoản và tăng lãi suất liên ngân hàng. Đây là giải pháp nhằm thu hẹp khoảng cách với lãi suất đồng đô la.

Từ giữa tháng 3, NHNN đã có động thái mới trên thị trường khi phát hành tín phiếu. Ước tính trong tháng 3, khoảng 164.300 tỉ đồng được NHNN “hút” về trên thị trường liên ngân hàng.

Diễn biến này được các chuyên gia đánh giá là một trong phương án “nhẹ nhàng” nhất để giảm áp lực tỷ giá. Tuy nhiên, cho đến nay hành động này có vẻ như vẫn chưa đủ mạnh để thị trường ngoại hối bớt căng thẳng.

Chia sẻ tại một sự kiện gần đây, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường của Công ty chứng khoán VPBankS, đánh giá tỉ giá tăng nhanh trong những ngày qua nhưng theo giới phân tích, áp lực chỉ là ngắn hạn và sẽ dịu đi vào cuối năm khi FED bắt đầu giảm lãi suất.

Dù vậy, có lẽ cần phải quan sát thêm diễn biến của thị trường quốc tế, nơi có những lo ngại mới khiến giá vàng cứ liên tục phá kỷ lục, giá hàng hóa như dầu vẫn tăng trong bối cảnh địa chính trị vẫn tiếp tục bất ổn và khó dự đoán. Bài phát biểu của Chủ tịch Fed mới đây cũng nói thêm rằng các dữ liệu gần đây về việc làm và lạm phát đều cao hơn dự báo, nghĩa là muốn giảm lãi suất thì vẫn phải cần thêm thời gian. Hiện nay, các nhà đầu tư đang dự đoán đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên sẽ diễn ra vào ngày 24-6.