Vì sao các công ty bất động sản Trung Quốc lần lượt rơi vào vòng xoáy nguy hiểm liên quan đến trái phiếu?

Các công ty bất động sản Trung Quốc từ lâu đã phát triển nhanh chóng nhờ việc bán ra trái phiếu niêm yết bằng đồng USD. Tuy nhiên, năm nay lại là câu chuyện khác khi trái phiếu USD của họ đã mất đi khoảng 1/3 giá trị trong bối cảnh lo ngại về cuộc khủng hoảng của China Evergrande.

Những lo lắng về khả năng sụp đổ dây chuyền thậm chí còn khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ phải đặc biệt quan tâm tới rủi ro tiềm tàng từ cuộc khủng hoảng.

1. Các công ty bất động sản Trung Quốc có bao nhiêu trái phiếu bằng USD?

Theo dữ liệu tổng hợp của Bloomberg tính đến ngày 25/10, các công ty có tổng cộng 207 tỷ USD trái phiếu bằng USD, chiếm khoảng một phần tư tổng số trái phiếu từ Trung Quốc. Trong đó, China Evergrande chiếm tỷ trọng lớn nhất với 19,2 tỷ USD.

Hầu hết trái phiếu bằng USD được các công ty bán ra được coi là có lợi suất cao hoặc được xếp hạng là trái phiếu rủi ro cao hay trái phiếu rác, có nghĩa là nó thấp hơn mức đầu tư. Việc xếp hạng như vậy thường phản ánh rủi ro cao hơn về việc người đi vay không thể trả nợ đúng hạn. Tuy nhiên, những trái phiếu như vậy từ lâu đã được các nhà đầu tư toàn cầu quan tâm bởi khao khát nhận được lợi nhuận hấp dẫn.

2. Điều này có sự khác biệt với những nơi khác?

Đúng. Các công ty bất động sản chiếm hơn một nửa chỉ số về trái phiếu USD có lợi suất cao do các công ty Trung Quốc phát hành, theo Bloomberg. Trong khi ở những quốc gia khác, các công ty bất động sản chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Thậm chí ở Mỹ, con số này chỉ là 4%.

3. Lý do dẫn đến tình trạng này?

Lĩnh vực bất động sản Trung Quốc phát triển nhanh chóng khi nền kinh tế của nước này đi theo định hướng thị trường. Một phần là do tầng lớp trung lưu của Trung Quốc tin rằng thị trường nhà đất là nơi cất giữ tài sản an toàn. Điều này khiến giá nhà tăng chóng mặt, nhu cầu tăng cao, thúc đẩy việc đầu cơ.

Ngoài các khoản vay ngân hàng, các công ty bất động sản đã chuyển sang nguồn tiền khổng lồ ở nước ngoài, một phần vì các nhà chức trách đôi khi đã cấm bán trái phiếu trong nước để hạ nhiệt thị trường.

Ngay cả sau khi những hạn chế như vậy được dỡ bỏ vào năm 2014, thời gian chờ đợi phê duyệt lâu đã làm giảm sức hấp dẫn của thị trường trái phiếu USD toàn cầu. Nợ càng thêm chồng chất khi các công ty bất động sản Trung Quốc tiếp tục tái cấp vốn, với doanh thu hàng năm từ việc phát hành trái phiếu đã tăng từ 675 triệu USD vào năm 2009 lên 64,7 tỷ USD vào năm 2020, theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp. Con số này chiếm gần một nửa số trái phiếu của những công ty có khả năng sẽ vỡ nợ trên thế giới.

4. Tại sao điều này là một vấn đề được quan tâm?

Trong nhiều năm, Trung Quốc đã cố gắng gỡ bỏ quả bom nợ đang ngày càng phồng trong bối cảnh lo ngại nó có thể gây ra một cuộc khủng hoảng tài chính lớn. Là một phần của chiến dịch đó, vào năm 2020, Trung Quốc đã thắt chặt các quy định tài chính đối với các công ty bất động sản với mục đích giảm tình trạng vay mượn quá đà.

Tuy nhiên, nhiều công ty không có đủ tiền mặt để trang trải các khoản nợ của họ và phải vật lộn để hoàn trả các trái phiếu hiện có nếu họ không thể vay thêm. Với những rắc rối mới nhất của China Evergrande, chi phí đi vay đã tăng lên mức cao nhất trong một thập kỷ qua để bù đắp cho những rủi ro gia tăng. Điều này làm hạn chế khả năng phát hành trái phiếu mới của các công ty khác. Trong khi đó, các xếp hạng quốc tế lớn đã hạ bậc tín nhiệm của các công ty bất động sản Trung Quốc với tốc độ kỷ lục.

5. Điều này sẽ đi về đâu?

Các quan chức Trung Quốc đã cố gắng đàm phán để cứu vãn thị trường. Phó Thủ tướng và Thống đốc Ngân hàng Trung ương đều nói rằng rủi ro trên thị trường bất động sản có thể kiểm soát được. Nếu các vụ vỡ nợ bắt đầu lan rộng, điều đó có thể gây ra làn sóng “sốc nhiệt” trên các thị trường tài chính khu vực khi các công ty bất động sản Trung Quốc sở hữu rất nhiều chi nhánh khác nhau.

Bất ổn xã hội có thể bùng phát nếu những ngôi nhà mà mọi người bỏ tiền xuống không được xây dựng. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng liên quan đến Evergrande, Fantasia Holdings Group Co. và một số nhà phát triển khác đã khiến việc phát hành trái phiếu bị chậm lại.