VAFI đề nghị thanh tra tình trạng cổ phiếu “rác”

Trong phiên giao dịch 10-1, sàn giao dịch chứng khoán TPHCM (HOSE) nghẽn lệnh khi thanh khoản đang ở ngưỡng 35.000 tỉ đồng. Sự cố này diễn ra trong bối cảnh cuối ngày, cả thị trường bất ngờ với số lượng 135 triệu cổ phiếu FLC của Chủ tịch HĐQT Trịnh Văn Quyết được khớp lệnh, trong đó có gần 75 triệu cổ phiếu “bán chui” và dẫn đến nhiều hậu quả đang phải xử lý.

Sau sự việc ông Trịnh Văn Quyết “bán chui” gần 75 triệu cổ phiếu và bị hủy giao dịch, nhiều cơ quan, hiêp hội như Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính (VAFI) tại các diễn đàn khác nhau đã đề nghị Bộ Tài chính thanh tra tình trạng doanh thu, lợi nhuận giả, vốn điều lệ khống, thanh tra tình trạng thổi giá chứng khoán thu lợi bất chính. Lý do: từ trước tới nay hầu như chưa có nội dung thanh tra toàn diện này tại doanh nghiệp được tiến hành bởi Thanh tra chính phủ, Kiểm toán nhà nước, thanh tra tài chính, thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN). Các cuộc thanh tra doanh nghiệp chủ yếu ở nội dung chấp hành về nghĩa vụ thuế, về tham nhũng tại doanh nghiệp. Đây là khoảng trống trong việc thi hành pháp luật chứng khoán mà bản thân UBCKNN chưa chủ động đề xuất tiến hành.

VAFI đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính cần tập hợp lực lượng tinh nhuệ từ các đơn vị thuộc bộ như Thanh tra tài chính, Cục Tài chính doanh nghiệp, Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán, Vụ Tài chính ngân hàng, Vụ Pháp chế để tiến hành thanh tra các nội dung như trên. Ví dụ, trong tình hình Covid hiện nay, trước mắt có thể làm thí điểm một nhóm nhiều công ty nhưng thuộc một nhóm cổ đông chủ chốt sở hữu, tiến hành thanh tra đồng bộ, trong đó mấu chốt có công ty chứng khoán để làm rõ những vi phạm, với 3 nội dung thanh tra như sau:

1/ Thanh tra loại cổ phiếu “rác” mà các nhà đầu tư giá trị xa lánh, giá trị cổ phiếu dưới mức mệnh giá trong thời gian dài nhưng vẫn huy dộng được “nhà đầu tư chiến lược’’ để mua cổ phiếu mới phát hành bằng mệnh giá, giá phát hành cao hơn giá thị trường từ 40% – 50%.

2/ Thanh tra việc tạo lập vốn điều lệ khống gấp hàng trăm lần giá vốn ban đầu, sau đó cho doanh nghiệp đó niêm yết và chủ doanh nghiệp “bán giấy” thu tiền về. Với loại hình doanh nghiệp này, có bán cổ phiếu với giá 1.000 đồng/cổ phiếu thì họ cũng thu lợi rất nhiều, tuy nhiên không ít nhà đầu tư nhỏ lẻ tưởng lầm rằng giá đó là rất hấp dẫn.

Những dạng doanh nghiệp này thường đối phó để có báo cáo tài chính có vẻ hợp pháp bằng cách gần đến kỳ báo cáo họ tạo lập báo cáo giả để kiểm toán ghi nhận.

3/ Cần thanh tra một công ty chứng khoán làm công cụ làm giá chứng khoán cho những ông chủ của mình. Với những công ty chứng khoán không tin cậy thì hầu như không có nhà đầu tư lớn (không có quan hệ với nhóm lừa đảo), nhà đầu tư giá trị mở tài khoản tại đó, từ đó dễ dàng xác định được danh sách các nhà đầu tư giả được công ty chứng khoán sử dụng để thao túng giá chứng khoán. Tại công ty chứng khoán này cũng xác định danh sách “nhà đầu tư nước ngoài’’ đang mở tại đó xác định xem giả hay thật. Nhà đầu tư nước ngoài giả thường là lao động Việt Nam ở nước ngoài và được mượn danh.

“Cần thiết phải có đợt thanh tra toàn diện như trên để tình trạng thao túng trục lợi cổ phiếu giảm dần, bảo đảm thực thi pháp luật chứng khoán nghiêm minh và tăng cường củng cố niềm tin cho các nhà đầu tư chứng khoán và cộng đồng các công ty niêm yết”, VAFI đề nghị.