Thực trạng doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu quý I/2020: Kẻ duy trì có lãi, người hạch toán lỗ kỷ lục

Trái ngược với dự kiến của các chuyên gia, bức tranh kết quả quý I của các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu đang cho thấy tình cảnh trái ngược nhau khi đặt trong bối cảnh giá dầu giảm kỷ lục.

Hoàn cảnh trái ngược của các doanh nghiệp

Dịch Covid 19 cùng việc thỏa thuận cắt giảm giữa Nga và các quốc gia thuộc khối OPEC không đạt được thỏa thuận trong quý I/2020 đã khiến cho giá dầu sụt giảm mạnh, từ mức 61,18 USD/thùng vào đầu quý xuống còn 20,48 USD/thùng (tương ứng với mức giảm 66%).

Xét trên từng sự kiện, nếu như việc không đạt được thỏa thuận cắt giảm gây tác động lên nguồn cung, thì Covid 19 gây ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động sản xuất - du lịch, qua đó gây suy giảm nhu cầu đối với dầu mỏ. Điều này dẫn đến một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử khi các bể chứa cũng như tàu đã vượt quá công suất, không thể chứa thêm dầu khai thác. Qua đó, tạo nên một sự kiện hy hữu khi giá hợp đồng tương lai dầu trong phiên giao dịch ngày 20/4/2020 xuống mức âm.

Không thoát khỏi dòng chảy sự kiện trên, hai doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu hàng đầu Việt Nam là PLX và OIL đều có mức ghi nhận lỗ kỷ lục trong quý I/2020.

Cụ thể, PLX đã có một kỳ báo cáo ghi nhận mức lỗ kỷ lục của mình với con số -3.107 tỷ đồng. Đóng góp chính cho con số đó là việc bán hàng dưới mức giá vốn, đồng thời trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.

Với OIL, con số có phần "dễ thở" hơn nhưng cũng là mức lỗ lớn nhất ghi nhận trong 1 quý kể từ thời điểm thành lập Công ty. Ảnh hưởng của biến động xăng dầu thế giới trong quý I làm sản lượng kinh doanh xăng dầu nội địa giảm khoảng 11%, sản lượng bán lẻ giảm 6%, lượng trích lập dự phòng tồn kho lớn, khiến cho Công ty công bố báo cáo tài chính quý I với khoản lỗ kỷ lục 423 tỷ đồng.

Trái ngược với tình hình của hai doanh nghiệp trên, một doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu khác (dự kiến niêm yết HOSE trong tháng 6/2020) lại có kết quả kinh doanh trái ngược. Đó là Dầu khí Nam Sông Hậu (PSH), đơn vị dẫn đầu thị phần tại Đồng bằng Sông Cửu Long, đã khiến giới đầu tư bất ngờ với kết quả quý I của mình.

Cụ thể, doanh thu quý I/2020 của PSH ghi nhận ở mức 1.618 tỷ đồng (bằng 78% so với cùng kỳ); lợi nhuận sau thuế ở mức 20,9 tỷ đồng với EPS bằng 713 đồng (lần lượt bằng 79,5% và 62,4% so với cùng kỳ). Đây được coi là kết quả tích cực trong bối cảnh tình hình kinh tế vĩ mô chung tại Việt Nam đang trong giai đoạn khó khăn.

Kỳ vọng sớm trở lai quỹ đạo

Diễn biến giá dầu thế giới có sự hồi phục tích cực, kéo dài từ tháng 4 và tiếp tục xu hướng cho đến thời điểm hiện tại của tháng 5/2020. Tính đến 7h10 (giờ Việt Nam) ngày 18/5, giá dầu thô ngọt nhẹ WTI của Mỹ đạt giá trị giao dịch 30,84 USD/thùng. Trong nước, vào chiều ngày 13/5/2020, Bộ Công thương đã tiến hành điều chỉnh giá bán các mặt hàng xăng dầu với mức tăng từ 83 đồng/lít cho đến 604 đồng/lít tùy sản phẩm.

Diễn biến hồi phục của giá dầu thế giới và trong nước được kỳ vọng sẽ sớm giúp hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu sớm trở lại quỹ đạo.

Với PLX và OIL, hai doanh nghiệp này đã chủ động trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho với giá trị lần lượt là 1.500 tỷ đồng và 275 tỷ đồng trong quý I/2020 (tương đương lần lượt 32% và 76% lợi nhuận sau thuế năm 2019 của mỗi công ty). Với việc giá dầu hồi phục, hai doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ hồi tố khoản trích lập này trong giai đoạn 3 quý cuối năm.

Đối với Dầu khí Nam Sông Hậu (PSH), trong tháng 4/2020, Công ty đã chủ động lên phương án mua tích trữ nguyên liệu đầu vào. Tại thời điểm đó, giá dầu WTI hợp đồng tương lai dao động quanh mức 20 USD/thùng trở xuống (thậm chí xuống mức giá âm trong phiên giao dịch kỷ lục). Động thái này được kỳ vọng sẽ giúp Công ty được hưởng phần chênh lệch khi giá bán lẻ xăng dầu trong nước điều chỉnh tăng theo diễn biến giá dầu thế giới.