Thấy gì từ việc quỹ ETF iShares giải thể, rút khỏi chứng khoán Việt Nam?

BlackRock giải thể quỹ ETF iShares là sự kiện đơn lẻ liên quan đến chiến lược đầu tư của Tập đoàn, tuy nhiên nhìn rộng hơn thị trường chứng khoán Việt Nam cần sớm cải thiện các tiêu chí còn vướng mắc theo nhận định của FTSE, MSCI để thu hút vốn ngoại...

Như VnEconomy đưa tin, ngày 7/6 vừa qua, Tập đoàn quản lý tài sản Blackrock đã ra thông báo cập nhật về quỹ ETF iShares Frontier and Select EM sẽ ngừng giao dịch và không còn chấp nhận các lệnh tạo và mua lại chứng chỉ quỹ sau khi thị trường đóng cửa ngày 31/03/2025, lộ trình này có thể thay đổi.

Quỹ ETF này có cổ phiếu Việt Nam chiếm tỷ trọng cao nhất (28%) trên tổng quy mô tài sản 425 triệu USD tương đương hơn 10.800 tỷ đồng. Kể từ thời điểm ra thông báo đến nay, quỹ đã thực hiện đợt thanh lý cổ phiếu mạnh mẽ và đang tiếp tục xu hướng bán dần các tài sản trong danh mục.

Theo đánh giá BSC Research, hoạt động giải thể quỹ ETF này sẽ không ảnh hưởng quá lớn đến thị trường chứng khoán Việt Nam và đây cũng là thời điểm để các quỹ đầu tư và cơ quan quản lý đánh giá và xác định lại các mục tiêu với tầm nhìn dài hạn hơn cho thị trường.

Về lý do ETF iShares chấm dứt hoạt động, theo thông báo ngày 7/6, BlackRock thông báo giải thể 15 quỹ tương hỗ và ETFs có trụ sở tại Hoa Kỳ (trong đó có ETF iShares) để đáp ứng mục tiêu đầu tư của họ sau khi đánh giá về môi trường hoạt động, pháp lý cũng như trên cơ sở nhu cầu của các nhà đầu tư mà quỹ đang quản lý.

Tuy nhiên, sự giải thể này có thể xuất phát từ một số nguyên nhân sau: Định hướng thay đổi và tập trung để hiệu quả hơn. BlackRock là tập đoàn quản lý tài sản hàng đầu trên thế giới, tại Hoa Kỳ BlackRock cung cấp hơn 600 quỹ tương hỗ và ETF để các nhà đầu tư lựa chọn với các thị trường khác nhau.

Bên cạnh các yếu tố về môi trường đầu tư, nhu cầu của các khách hàng ngày càng thay đổi và hiệu suất các kênh tài sản khác đang thực sự ấn tượng – điển hình là việc ra đời ETF Bitcoin sau thời gian dài chờ đợi – đã tạo cơ sở để BlackRock đánh giá lại và giải thể các quỹ kém hiệu quả.

iShares đầu tư dàn trải với tham vọng đa mục tiêu: Nhìn lại quá trình hoạt động, khi giữ bộ chỉ số cũ đã có những thời điểm quy mô hoạt động của quỹ lên đến 800 triệu USD (2014 và 2018) tuy nhiên sau đó quy mô liên tục suy giảm ngoại trừ giai đoạn tháng 11/2022.

Kể từ thời điểm chuyển đổi bộ chỉ số mới, danh mục của ETF iShares trở nên dàn trải hơn khi hướng đến một số cổ phiếu thuộc thị trường mới nổi thay vì tập trung hoàn toàn các cổ phiếu thuộc thị trường cận biên như trước đây mặc dù ý tưởng của việc chuyển đổi này là để tăng tính hấp dẫn, thu hút thêm các nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ.

Việc đa dạng hóa quá mức khiến danh mục đầu tư của quỹ quá dàn trải và không nêu bật được mục tiêu đầu tư mà quỹ hướng đến.

Hiệu suất không hiệu quả: Theo dữ liệu của Bloomberg, hiệu suất hoạt động của ETF iShares thực sự không hiệu quả khi so sánh với ETF tham chiếu chỉ số S&P500 cũng như chỉ số VN30 quốc gia có tỷ trọng cổ phiếu lớn nhất trong rổ chỉ số. Điều này là tác nhân chính khiến quỹ không huy động thêm vốn khi nhà đầu tư tại Hoa Kỳ có thêm các lựa chọn đầu tư hiệu quả hơn.

Ngược lại, nhìn sang ETF Fubon (Đài Loan) – ETF có quy mô lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam và tham chiếu theo bộ chỉ số FTSE Vietnam 30 Index do FTSE cung cấp - đã và đang làm được rất tốt trong quá trình huy động thêm vốn đối với các nhà đầu tư trong nước mặc dù thị trường chứng khoán Đài Loan đang ở giai đoạn tăng trưởng rất ấn tượng.

Cũng không đáng lo ngại về hoạt động thanh lý quỹ, theo BSC Research. ETF iShares hiện có quy mô tài sản tại Việt Nam không đáng kể, đặc biệt kể từ ngày 07/06 đến hết ngày 18/06/2024 quỹ này đã giảm tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam mạnh từ 28% xuống còn 13,77% tương đương giá trị còn lại khoảng 50,22 triệu USD tương đương 1.256 tỷ đồng – áp lực bán mạnh nhất diễn ra trong 2 ngày 10-11/06/2024 sau đó tốc độ thanh lý tài sản đang có phần chững lại và giữ ở mức 13,77%, dựa trên số liệu mới nhất mà quỹ công bố.

Áp lực bán ròng từ ETF iShares sẽ giảm bớt trong thời gian tới và sẽ không ảnh hưởng nhiều đến tâm lý nhà đầu tư trên thị trường, thay vào đó, nhà đầu tư cần lưu ý hơn đến diễn biến các quỹ chủ động, ETF quy mô lớn trên thị trường như Fubon, Diamond…

"BlackRock giải thể quỹ ETF iShares là sự kiện đơn lẻ liên quan đến chiến lược đầu tư của Tập đoàn, tuy nhiên nhìn rộng hơn thị trường chứng khoán Việt Nam cần sớm cải thiện các tiêu chí còn vướng mắc theo nhận định của FTSE, MSCI để hoàn thành mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi mà Chính phủ đã đề ra vào năm 2025. Đây sẽ là bước ngoặt quan trọng để thị trường chứng khoán Việt Nam thu hút được những nhà đầu tư nước ngoài, dòng vốn mới cũng như mở ra các cơ hội mới cho doanh nghiệp trong nước", BSC nhấn mạnh.