Sau vụ Tân Hoàng Minh, doanh nghiệp mua lại 3,7 tỷ USD trái phiếu

Tính đến cuối tháng 7, khối lượng trái phiếu được các doanh nghiệp mua lại trước hạn đã là 86.556 tỷ đồng, tương đương gần 3,7 tỷ USD quy đổi theo tỷ giá hiện tại, tăng 21,4% so với cùng kỳ năm 2021.

Trong thời gian qua, thị trường trái phiểu doanh nghiệp (TPDN) luôn nhận được sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư, và trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng của doanh nghiệp. Trước dấu hiệu tăng trưởng “nóng” tiềm ẩn nhiều rủi ro, cơ quan quản lý đã liên tục phát ra những cảnh báo đối với nhà đầu tư, đặc biệt đối với những nhà đầu tư cá nhân. Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính) đã có cuộc trao đổi với báo giới xung quanh nội dung này.

Xét về tình hình phát hành những tháng gần đây, ông Dương cho biết thêm trong quý I, doanh nghiệp bất động sản và xây dựng là nhóm phát hành trái phiếu riêng lẻ lớn nhất chiếm lần lượt 50,98% và 18,87% toàn thị trường. Đến quý II, các tổ chức tín dụng đã đẩy mạnh phát hành và chiếm 64,73% tổng khối lượng phát hành, các doanh nghiệp bất động sản chiếm 15,49% và nhóm xây dựng chiếm 0,44%.

Đặc biệt, sau những động thái chấn chỉnh nghiêm của cơ quan quản lý, thị trường này đã ghi nhận hiện tượng các doanh nghiệp mua lại trái phiếu trước hạn với khối lượng lớn.

Tính đến cuối tháng 7, khối lượng trái phiếu được các doanh nghiệp mua lại trước hạn đã là 86.556 tỷ đồng, tương đương gần 3,7 tỷ USD quy đổi theo tỷ giá hiện tại, tăng 21,4% so với cùng kỳ năm 2021. Như vậy, tính riêng tháng 7, đã có xấp xỉ 1,04 tỷ USD trái phiếu được mua lại trước hạn (số mua lại riêng quý II là 2,1 tỷ USD).

Ngoài ra, sau khi giảm mạnh trong tháng 4 thì khối lượng trái phiếu phát hành đã tăng trở lại. Tuy nhiên, mức tăng chủ yếu vẫn ở nhóm tổ chức tín dụng, trong khi nhóm bất động sản tiếp tục phát hành với khối lượng thấp hơn rất nhiều so với quý I.

Theo ông Nguyễn Hoàng Dương, thời gian qua, mặc dù khung khổ pháp lý đã được ban hành đầy đủ, nhưng việc thực thi pháp luật chưa nghiêm, đã dẫn đến các vụ việc vi phạm bị xử lý. Qua công tác quản lý, giám sát, Bộ Tài chính đánh giá thị trường còn các rủi ro gắn với từng chủ thể tham gia trên thị trường.

Trong đó, có một số DN đẩy mức lãi suất phát hành trái phiếu lên cao để huy động vốn dù tình hình tài chính còn yếu. Nhiều nhà đầu tư cá nhân cố tình vi phạm để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp để mua TPDN riêng lẻ hoặc góp vốn thông qua hình thức hợp đồng hợp tác đầu tư với nhà đầu tư trái phiếu chuyên nghiệp theo pháp luật dân sự...

Đặc biệt, rủi ro lớn nhất trên thị trường hiện nay là rủi ro từ các nhà đầu tư cá nhân thiếu khả năng phân tích, đánh giá rủi ro của trái phiếu, nhưng vẫn tham gia mua TPDN. Trên các mạng xã hội, hội nhóm gần đây đã xuất hiện hiện tượng môi giới của một số DN, tổ chức tài chính mời chào người dân mua TPDN như một hình thức gửi tiết kiệm với chào mời hỗ trợ lách luật để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp với mức phí 2-3 triệu đồng. Bên cạnh đó, cùng với việc lãi suất có xu hướng tăng cao, việc huy động của DN trở nên khó khăn hơn, các DN bắt đầu có hiện tượng nâng lãi suất TPDN để huy động vốn, đặc biệt là các DN bất động sản, xây dựng.

Những rủi ro từ các hành vi gian lận trong thời gian qua đặt ra yêu cầu cần phải rà soát, sửa đổi pháp lý theo hướng chặt chẽ, tăng cường cơ chế quản lý để phù hợp với thực tiễn, khắc phục, loại bỏ những rủi ro mới phát sinh...

Chính phủ đang xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP về phát hành TPDN nhằm nâng cao chất lượng trái phiếu phát hành, hướng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp vào các sản phẩm trái phiếu có chất lượng cao hơn, thiết lập cơ sở triển khai thị trường giao dịch tập trung tại Sở Giao dịch chứng khoán để tăng tính minh bạch trên thị trường thứ cấp. Đồng thời, nâng cao điều kiện đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ và bổ sung quy định về quyền, trách nhiệm của các tổ chức có chức năng giám sát trên thị trường.