Những điều cần biết về mô hình 'vai-đầu-vai'

Khái niệm

Mô hình Vai - Đầu - Vai là một mô hình 3 đỉnh, trong đó đỉnh giữa phải cao hơn các đỉnh khác. Đây là một trong những mô hình mô tả sự biến động về giá, giúp nhà đầu tư dự đoán được đảo chiều xu hướng xuất hiện tương lai.

Hình 1.1: mô hình Vai - Đầu - Vai xuất hiện ở cổ phiếu HPG

Cách nhận diện mô hình Vai - Đầu - Vai

Trước hết xác định hai vai nằm dưới đầu, và tại đó mức giá tại đỉnh đầu phải cao hơn rõ rệt so với hai vai. Bên cạnh đó, 2 vai nên nằm ở gần cùng một vùng giá. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cũng tồn tại các biến thể khi một trong hai bên vai bị lệch.

Hình 1.2: Mô hình Vai - Đầu - Vai với hai bên vai bị lệch ở cổ phiếu SSI

(cùng với đường viền cổ Neckline)

Xét về khoảng cách thì hai vai nên có cùng khoảng cách tới đầu. Và quá trình hình thành các vai và đỉnh đầu, khối lượng giao dịch thường có xu hướng tăng dần trong 5 ngày (2 ngày trước khi đạt đến đỉnh và 2 ngày sau đó).

Ngoài các yếu tố trên, nhà đầu tư phải xác định được đường viền cổ (Neckline). Đây là yếu tố quan trọng trong mô hình, đóng vai trò mức hỗ trợ khi dự đoán mô hình Vai - Đầu - Vai. Theo quy ước đường viền cổ được xác định bằng cách kẻ cắt qua các đáy hai bên vai trong mô hình thể hiện mức hỗ trợ. Mô hình Vai Đầu Vai được xác nhận chỉ khi đường giá phá vỡ đường neckline sau Vai bên phải.

Ý nghĩa của mô hình Vai - Đầu - Vai

Mô hình vai đầu vai được ứng dụng nhiều trong giao dịch chứng khoán. Mặc dù rất hiếm xảy ra mô hình vai đầu vai hoàn hảo, nhưng nhà đầu tư vẫn có thể dựa vào để phân tích dự đoán thị trường. Ý nghĩa của mô hình vai đầu vai được thể hiện như sau:

Giúp nhà đầu tư dự đoán trước biến động giá từ tăng sang giảm và ngược lại. Tùy vào mô hình thuận hay ngược mà nhà đầu tư có thể đánh giá biến động giá tiếp theo để có chiến lược mua vào, bán ra phù hợp nhất.

Giúp nhà đầu tư xác định được mục tiêu giá, khoảng cắt lỗ phù hợp để tối ưu lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

Biến thể của mô hình Vai - Đầu - Vai

Trên thị trường giao dịch, ngoài mô hình Vai - Đầu - Vai thuận (ở các hình 1.1 và 1.2) còn có biến thể khác được biết đến là Vai - Đầu - Vai đảo (ở hình 1.3)

Hình 1.3 Mô hình Vai - Đầu - Vai đảo ở chỉ số VN-Index

Vai - Đầu - Vai đảo có đồ thị biến động giá ngược lại so với mô hình thuận, tạo thành các thung lũng. Mô hình vai đầu vai ngược sẽ bắt đầu bằng sự giảm giá, tạo đáy là vai, sau đó sẽ quay đầu trở lại tạo đỉnh. Ngay sau khi tạo đỉnh lần 1, giá sẽ tiếp tục giảm mạnh, xuống đáy thấp hơn so với vai gọi là đầu. Giá quay đầu tăng trở lại tạo đỉnh lần 2 ngang bằng hoặc hơn so với đỉnh đầu tiên. Tiếp tục, giá sẽ giảm mạnh tạo đáy là vai thứ 2 và tiếp tục tăng trở lại phá vỡ đường viền cổ. Mô hình vai đầu vai nghịch đảo cho thấy xu hướng giảm giá của chứng khoán đã bị đảo ngược

Cách giao dịch chứng khoán với mô hình Vai - Đầu - Vai

Đối với mô hình Vai - Đầu - Vai thuận

Khi áp dụng mô hình này, việc cần xác nhận là các tín hiệu đặt lệnh bán cổ phiếu (stop loss).

Thực hiện lệnh bán khi đường giá phá vỡ đường neckline.

Thực hiện lệnh bán khi đường giá xuống dưới đường neckline và đi lên test lại đường neckline.

Đối với mô hình Vai - Đầu - Vai đảo

Vì vậy, khi áp dụng mô hình này, nhà đầu tư sẽ tìm điểm đặt lệnh mua vào cổ phiếu.

Thực hiện lệnh mua khi đường giá phá vỡ đường neckline.

Thực hiện lệnh mua khi đường lên trên đường neckline và đi xuống test lại đường neckline.

Nhà đầu tư có thể đặt lệnh chốt lời (take profit) với mục tiêu được xác định từ điểm đặt lệnh mua với mức giá bán tạo ra khoảng cách xấp xỉ với khoảng cách giá từ đường neckline so với đáy phần Đầu trong mô hình.