MỚI

Trợ lý đầu tư M.AI

#Chứng khoán

24HMONEY đã kiểm duyệt

Ngành gạo: Khi nào thoát khỏi "vòng luẩn quẩn" khó khăn?

Mặc dù là trụ cột kinh tế và chiến lược an ninh lương thực, ngành gạo Việt Nam lại mang một nghịch lý trớ trêu trên sàn chứng khoán: Lợi nhuận quá mỏng khiến dòng tiền lớn thờ ơ. Triển vọng sắp tới càng u ám: Các thách thức ngắn hạn đang đổ dồn, dự báo kéo cổ phiếu ngành gạo vào giai đoạn 'ảm đạm' khó thoát khỏi.

Ngành lúa gạo Việt Nam đã bước qua nửa đầu năm 2025 với bức tranh kinh doanh ảm đạm và sự phân hóa lợi nhuận đầy khắc nghiệt. Dù sản lượng xuất khẩu duy trì, cú lao dốc của giá bán không được bù đắp, đẩy nhiều doanh nghiệp vào cảnh thua lỗ hoặc chỉ còn biên lãi mỏng đến báo động.

Sang tới quý III, toàn ngành vẫn chưa ghi nhận sự khởi sắc, đồng thời đối mặt với những thách thức ngắn hạn từ thị trường quốc tế, đòi hỏi nhà đầu tư phải có sự sàng lọc cực kỳ kỹ lưỡng khi đặt niềm tin vào nhóm cổ phiếu "vắng bóng nhà đầu tư" này.

Phân hóa lợi nhuận: Nửa sáng, nửa tối

Theo số liệu, giá gạo xuất khẩu bình quân 7 tháng đầu năm chỉ đạt $514/tấn, giảm sâu 18,4% so với cùng kỳ. Hệ quả là tổng doanh thu quý II/2025 của 9 doanh nghiệp niêm yết đã giảm 20%, chỉ còn gần 12.100 tỷ đồng.

Sự phân hóa lợi nhuận diễn ra mạnh mẽ:

Nhóm báo động: Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (TAR) và Công ty Lương thực TP.HCM (FCS) lần lượt ghi nhận quý thua lỗ thứ 4 và thứ 5 liên tiếp. Doanh thu sụt giảm không đủ bù đắp chi phí cố định. FCS hiện đối mặt với tình trạng thiếu vốn lưu động và lỗ lũy kế gấp gần 4 lần vốn chủ sở hữu.

Nhóm "mất tín nhiệm": Angimex (AGM) đã âm vốn chủ sở hữu hơn 300 tỷ đồng (cuối quý I) và Tập đoàn Lộc Trời (LTG) liên tục trì hoãn công bố báo cáo tài chính từ quý IV/2024. LTG đang vướng mắc lớn khi kiểm toán chưa thể phát hành báo cáo do ngân hàng chưa đồng thuận tái cấu trúc nợ, dẫn đến nghi ngại về "khả năng hoạt động liên tục" của công ty.

Nhóm trụ vững: Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (NSC) tiếp tục là đầu tàu với 60 tỷ đồng lợi nhuận ròng, tăng 11%, chiếm 66% tổng lãi toàn ngành. Đặc biệt, Tổng Công ty Lương thực Miền Nam (VSF) báo lãi tăng đột biến 700% (gần 8 tỷ đồng), chủ yếu nhờ kiểm soát giá vốn giúp cải thiện biên lợi nhuận gộp. TCO Holdings (TCO) cũng báo lãi ròng tăng 150% nhờ khả năng kiểm soát chi phí hiệu quả sau khi chuyển hướng sang chế biến gạo.

Nhìn chung, kết quả quý II là một cuộc sàng lọc khắc nghiệt, nơi chỉ những doanh nghiệp có quản trị minh bạch và nền tảng vững chắc mới duy trì được lợi nhuận.

Làn sóng tạm ngừng nhập khẩu: Thách thức hay cơ hội?

Trong ngắn hạn, triển vọng cổ phiếu ngành gạo được nhận định càng ảm đạm khi toàn ngành đối mặt với quyết định tạm ngừng nhập khẩu gạo từ Philippines và Indonesia từ đầu tháng 9. Philippines chiếm tới 42,4% thị trường xuất khẩu gạo Việt Nam, do đó, động thái này đặt ra thách thức lớn.

Tuy nhiên, giới chuyên gia và lãnh đạo doanh nghiệp nhìn nhận đây cũng là thời điểm thanh lọc thị trường. Những biến động này buộc doanh nghiệp phải đa dạng hóa thị trường. Châu Phi (Ghana và Bờ Biển Ngà) đang mở ra dư địa xuất khẩu lớn, cùng với sự tăng trưởng mạnh mẽ trở lại của thị trường Trung Quốc (tăng 141,3% về lượng).

Trước tình hình này, Chính phủ đã có động thái quyết liệt. Thủ tướng đã ký Công điện số 160 yêu cầu tăng cường giải pháp thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và ổn định thị trường. Bộ Tài chính cũng triển khai chương trình thu mua 280.000 tấn lúa gạo dự trữ quốc gia để hỗ trợ giá trong nước.

Các doanh nghiệp lớn như Vinafood 1 đã chủ động thu mua tạm trữ, trong khi Vinafood 2 cùng một số doanh nghiệp khác chuyển hướng xuất khẩu sang châu Phi để giải quyết đầu ra.

Về lâu dài, xuất khẩu gạo Việt Nam vẫn có dư địa tăng trưởng, nhưng đòi hỏi chiến lược linh hoạt và chú trọng giá trị bền vững thay vì chạy theo sản lượng. Đây là thời điểm để nhà đầu tư có cái nhìn tổng quát và tập trung vào các doanh nghiệp có khả năng thích nghi, quản trị minh bạch, tạo nền tảng tăng trưởng trung và dài hạn.