Mọi hình thức kinh doanh sàn giao dịch Forex là vi phạm pháp luật

Hiện nay, Việt Nam chưa công nhận bất kỳ đồng tiền mã hoá và tiền điện tử nào. Với sự gia tăng của các mô hình huy động vốn qua sàn như trên, vẫn có nhiều người dân sập bẫy. Vì vậy, người dân cần phải cảnh giác khi tham gia vào các sàn giao dịch trên.

Mánh khoé tinh vi đánh vào tâm lý khách hàng

Theo lãnh đạo Phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, tại Việt Nam hiện nay có một số sàn kinh doanh ngoại hối của nước ngoài hoạt động như: Exness, Icmarkets… Đây là các doanh nghiệp được thành lập và cấp phép kinh doanh hoạt động ngoại hối tại nước ngoài.

Với mục tiêu mở rộng thị trường, các sàn này tuyển mộ, thu hút một số cá nhân người Việt Nam để làm môi giới viên (Introducing Broker, IB) nhằm quảng bá dịch vụ và làm dòng tiền. Các môi giới viên có trách nhiệm hướng dẫn khách hàng mở tài khoản tại sàn, hướng dẫn kiến thức cơ bản về kinh doanh forex, hướng dẫn, hỗ trợ nạp, rút tiền… Các cá nhân môi giới có thể hoạt động độc lập hoặc xây dựng công ty bình phong cho hoạt động kinh doanh Forex. Thứ hai là các cá nhân người Việt Nam tổ chức thành lập sàn Forex. Cụ thể, một số đối tượng thành lập công ty tại Việt Nam (hoạt động theo Luật doanh nghiệp…) để phục vụ làm bình phong cho hoạt động kinh doanh sàn Forex. Các đối tượng tuyển mộ môi giới, thuê địa điểm hoạt động, quảng bá là sàn giao dịch ngoại hối quốc tế, đã được cấp phép, nhưng trên thực tế là hoạt động vi phạm pháp luật.

Bên cạnh sàn Forex, các đối tượng tổ chức hoạt động kinh doanh quyền chọn nhị phân (Binary Option, BO). Mô hình hoạt động của quyền chọn nhị phân là khách hàng lựa chọn lệnh mua (bán) một cặp tỷ giá ngoại tệ (tiền ảo, tiền mã hóa), sau một khoảng thời gian xác định, nếu tỷ giá tăng (giảm) thì khách hàng sẽ thắng và ngược lại sẽ mất hết số tiền cược. Mô hình này hoạt động tương tự như hình thức đánh bạc, cá độ trực tuyến.

Ngoài ra, một số sàn Forex, BO cung cấp dịch vụ ủy thác đầu tư, với lãi suất dao động khoảng 1%/ngày, tương đương khoảng 30%/tháng, cao hơn rất nhiều so với lãi suất tiền gửi tại ngân hàng. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là chiêu trò thu hút khách hàng thiếu hiểu biết nhằm chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam chưa cho phép mở sàn giao dịch ngoại hối. Để thu hút người chơi, các đối tượng môi giới quảng cáo rằng sàn Forex có nguồn gốc từ nước ngoài, được cơ quản quản lý tiền tệ quốc tế cấp phép, độ uy tín cao, đã hoạt động nhiều năm; có hệ thống máy chủ quốc tế, có các hệ thống hỗ trợ khách hàng tham gia giao dịch nhanh chóng, chính xác, lãi suất cao, có thể lên tới 1%/ngày trên tổng số tiền đầu tư. Đồng thời, huy động các tài khoản ảo trong nhóm liên tục đăng hình ảnh thắng lớn, rút tiền thành công để tạo lòng tin cho khách hàng.

Trên thực tiễn, các công ty mô hình phát triển mạng lưới người tham gia theo hình kim tự tháp, bất cứ ai cũng có thể mua cổ phần để trở thành nhà đầu tư, kể cả trẻ em. Khi tham gia vào hệ thống nhà đầu tư, họ được cấp một tài khoản để đăng nhập website, sau đó chuyển tiền vào hệ thống thông qua phương thức thanh toán qua thẻ Visa/ Mastercard hoặc tiền đầu tư. Nhà đầu tư được hưởng cổ tức hằng tháng theo số lượng cổ phần sở hữu, ngoài ra được hưởng hoa hồng khi giới thiệu người đầu tư mới tham gia vào hệ thống. Tuỳ thuộc vào cấp bậc nhà đầu tư đạt được để nhận mức hoa hồng khi giới thiệu người tham cấp dưới; cấp bậc càng cao thì tỷ lệ hoa hồng khi được giới thiệu càng lớn… Cũng vì thế, các đối tượng môi giới tích cực chào mời, lôi kéo, thu hút người chơi qua điện thoại (telesale); quảng cáo trên mạng xã hội Facebook... Sau khi khách hàng cắn câu, các đối tượng dụ dỗ người chơi vào các nhóm kín trên Zalo, Telegram.

Thường ban đầu, các đối tượng để khách hàng thắng với số tiền nhỏ. Một số doanh nghiệp còn tổ chức hội thảo, tổ chức sự kiện mời những người có địa vị xã hội đến dạ, vinh danh những người thành công nhờ tham gia… Ngoài ra, các sàn Forex được các đối tượng tạo lập, thiết kế với tính năng can thiệp vào tài khoản của khách hàng: như kéo giãn khoảng cách mua, bán; tạo độ trễ khi đặt lệnh hoặc đóng lệnh, chỉnh sửa trực tiếp lệnh... nhằm gây thua lỗ cho khách hàng. Một số sàn cam kết với khách hàng bảo hiểm số tiền đầu tư. Đây là thủ đoạn thường thấy ở các sản quyền chọn nhị phân (BO).

Để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động chiếm đoạt tài sản, các đối tượng thường tạo ra đồng tiền trung gian của sàn. Người chơi nạp tiền thật và sẽ được quy đổi thành tiền ảo trên website. Đặc biệt trong hình thức ủy thác Forex, nhiều trường hợp các đối tượng chỉnh sửa hệ thống để tiền lãi được cộng đều mỗi ngày. Tuy nhiên, khách hàng không thể rút hoặc khi rút sẽ bị báo lỗi hệ thống.

Các doanh nghiệp Forex thường lôi kéo người tham gia bằng hình thức trả trưởng, hoa hồng cho môi giới, có dấu hiệu của phương thức kinh doanh đa cấp, đặc biệt là đối với hình thức kinh doanh theo BO hoặc ủy thác đầu tư. Một số đối tượng thuê dịch vụ máy chủ ẩn danh ở nước ngoài, hướng dẫn các môi giới sử dụng dịch vụ nhắn tin OTT có độ bảo mật cao, hạn chế tiếp xúc trực tiếp hoặc qua các phương tiện liên lạc truyền thống để xóa dấu vết khi cần thiết. Các đối tượng triệt để lợi dụng tài khoản không chính chủ, sim không chính chủ để thực hiện hành vi "rửa tiền" nhằm che giấu sự điều tra của cơ quan chức năng.

Cuối tháng 6/2021, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã phối hợp với Công an thành phố Hải Phòng triệt phá sàn giao dịch Hitoption hoạt động theo mô hình quyền chọn nhị phân. Các đối tượng đã dựng lên Công ty TNHH MTV Ant Group để làm bình phong cho hoạt động của sàn Hitoption.net; đồng thời thực hiện việc quảng bá là chi nhánh Công ty TNHH Hit Holding trụ sở tại Anh để thu hút khách hàng. Qua thống kê đã có hơn 100.000 tài khoản được mở trên hệ thống của Hitoption, với số tiền lên tới gần 7.500 tỷ đồng.

Tháng 5/2022, sàn XTG_WORLD.COM bị lực lượng Công an triệt phá. Các đối tượng tư vấn cam kết bảo toàn vốn đầu tư cho khách hàng, cam kết lợi nhuận được hưởng và sử dụng giao diện tiếng Anh để giả sàn quốc tế. Để thuận lợi cho hoạt động chiếm đoạt tài sản, các đối tượng tạo ra đồng tiền trung gian XTG để làm công cụ lôi kéo, thu hút người tham gia. Cũng trong thời gian này, sàn Vista bị Công an tỉnh Hải Dương triệt phá. Sàn Vista hoạt động theo mô hình quyền chọn nhị phân, đặt lệnh mua bán tiền ảo, tiền mã hóa, nếu đúng thì tài sản sẽ gấp đôi, gấp ba, nếu sai sẽ mất tiền đặt. Ngoài ra, sàn cũng xây dựng theo mô hình kim tự tháp, chỉ trả hoa hồng cho người giới thiệu. Các thủ đoạn phạm tội của các đối tượng trong ổ nhóm đã cho thấy phương thức hoạt động tinh vi, khiến người chơi sập bẫy.

Theo tài liệu điều tra, khoảng tháng 4/2020, sàn quyền chọn nhị phân (BO) Wefinex.net được thành lập. Đến khoảng tháng 4/2021, sàn Wefinex chia ra thành các sàn khác nhau, trong đó có sàn Deniex.net. Khoảng tháng 7/2021 thì sàn Deniex đổi tên thành Vista và sử dụng cho đến nay, có địa chỉ truy cập là vista.trade, sau này có thêm địa chỉ: vista1.trade và vista2.trade… Máy chủ chứa dữ liệu của các trang web này đều đăng ký địa chỉ ở Mỹ, hiện tại chưa xác định được người quản lý, lập ra các trang web trên.

Để đăng ký tài khoản, người chơi sử dụng thiết bị điện tử (máy tính, điện thoại thông minh…) có kết nối internet truy cập vào trang web vista2.trade; sử dụng email để đăng ký tài khoản, khi đăng ký thì có thể sử dụng mã giới thiệu để làm cấp dưới của người đó, nếu không điền mã giới thiệu thì vẫn đăng ký được tài khoản… Người chơi sẽ có 30 giây để lựa chọn mua hoặc bán (tức là chọn tăng hoặc giảm) kèm theo số điểm cược. Sau 30 giây để chọn thì 30 giây tiếp theo sẽ đợi kết quả của sàn, nếu chọn đúng sẽ thắng được thêm 95% số điểm đã cược, nếu thua thì mất số điểm đã cược. Sàn Vista thu 5% phí giao dịch nếu người chơi thắng.

Ngoài cách tự nhập lệnh để giao dịch thì còn có thể sử dụng BOT là phần mềm tự động giao dịch để chơi. Phần mềm này sẽ thay người chơi giao dịch đến khi tài khoản của người chơi hết điểm hoặc đạt được số lãi nhất định do cài đặt. Hoặc người chơi có thể lựa chọn chơi theo "chuyên gia" bằng phần mềm BOT này, sau khi cài đặt thì tài khoản của người chơi tự giao dịch theo các lệnh của "chuyên gia" đã chọn. Người chơi có thể nâng cấp lên tài khoản VIP bằng cách nạp 100 USDT mua quyền thành viên VIP (hay còn gọi là tài khoản đại lý). Tài khoản VIP sẽ được hưởng 1% tổng số tiền giao dịch của tài khoản cấp một (F1), số tiền hoa hồng được hưởng ở các cấp dưới tiếp theo sẽ chia đôi ở mỗi cấp cho đến cấp 7 là cấp cuối cùng.

Để hưởng được tiền hoa hồng của 7 cấp thì tổng khối lượng giao dịch của cấp 1 trong 1 tuần (trước 7 giờ sáng Chủ Nhật) phải từ 64.000 USDT trở lên; của 6 cấp thì tổng khối lượng giao dịch phải từ 32.000 USDT trở lên; của 5 cấp thì tổng khối lượng giao dịch phải từ 16.000 USDT trở lên; của 4 cấp thì tổng khối lượng giao dịch phải từ 8.000 USDT trở lên; của 3 cấp thì tổng khối lượng giao dịch phải từ 4.000 USDT trở lên; của 2 cấp thì tổng khối lượng giao dịch phải từ 2.000 USDT trở lên.

Ngoài ra, người tham gia phát triển hệ thống có thể được cấp tài khoản "marketing", nạp điểm ảo từ hệ thống vào "tài khoản thực" (các điểm ảo này không rút nạp được ra ngoài tài khoản) để đặt cược với mục đích nếu thắng thì chụp ảnh đưa lên các trang mạng xã hội để quảng bá, làm hình ảnh lôi kéo người chơi.

Nguyễn Tuấn Anh (SN 1990, HKTT: 1A P13 Nguyễn An Ninh, phường Tương Mai, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội (tên Facebook là "Ricky Châu") là người hiểu biết về công nghệ thông tin. Thông qua mạng xã hội, Nguyễn Tuấn Anh khai quen người tên Lê Ngọc Tuấn (không rõ địa chỉ cụ thể); khoảng tháng 4/2021, Nguyễn Tuấn Anh lập tài khoản trên sàn Vista, sau đó Lê Ngọc Tuấn bàn bạc với Nguyễn Tuấn Anh về việc Nguyễn Tuấn Anh nhận làm hệ thống cấp dưới của Lê Ngọc Tuấn để tổ chức đánh bạc và đánh bạc dựa trên trang "vista2.trade" trên mạng Internet.

Lê Ngọc Tuấn nói cho Tuấn Anh biết về cách thức hoạt động, chia tiền hoa hồng, hướng dẫn cách lôi kéo người chơi, quảng cáo bản thân, phát triển hệ thống sàn Vista để hưởng lợi nhuận. Tuấn Anh không lập văn phòng mà hoạt động tại nhà và lưu động thông qua điện thoại di động, máy tính.

Quá trình duy trì hoạt động hệ thống của mình, Nguyễn Tuấn Anh đã lập 2 tài khoản, sử dụng để đặt cược trên trang web vista2.trade với mục đích đặt cược "cân lệnh", làm tăng khối lượng giao dịch của tài khoản cấp 1 để tài khoản "rickyn_guyen1" được hưởng lợi nhuận hoa hồng cả 7 cấp dưới. Số tiền Tuấn Anh thắng cược 95% là 121.830,394 USDT (tính 1 USDT là 23.000 đồng thì số tiền là 2.802.099.062 đồng).

Để mở rộng hệ thống, lôi kéo được người chơi, khoảng tháng 4/2021, Nguyễn Tuấn Anh gặp và thoả thuận với Nguyễn Quang Huy (SN 1998, HKTT: căn 2940 CT12C phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội) về việc Huy làm cấp dưới trong hệ thống sàn Vista để cùng tổ chức đánh bạc, thu lợi nhuận. Để phát triển hệ thống, Nguyễn Tuấn Anh hướng dẫn Huy tìm người tham gia làm hệ thống sàn Vista, tạo lập nhóm để hoạt động, mua xe sang để quảng cáo hình ảnh bản thân, tạo lập các nhóm Zalo, Facebook…để hướng dẫn cho các cấp dưới cách lôi kéo người chơi, càng nhiều người chơi thì Nguyễn Tuấn Anh và Huy càng được nhiều tiền hoa hồng…

Sau khi lập tài khoản, Huy sử dụng căn hộ LK 01-03 Green Pearl, Vĩnh Tuy, Hai Bà Trưng, Hà Nội làm văn phòng hoạt động. Với phương thức trên, Huy được hưởng lợi tiền hoa hồng là 358.720,38 USDT (tính 1 USDT là 23.000 đồng thì số tiền là 8.250.568.740 đồng), tiền thắng cược 95% là 60.800 USDT (tính 1 USDT là 23.000 đồng thì số tiền là 1.398.400.000 đồng). Từ tháng 4/2021, sau khi được Nguyễn Tuấn Anh hướng dẫn tham gia sàn Vista, Huy đã cấu kết cùng Nguyễn Trung Đức (SN 1991, HKTT: tổ 7, phường Thạch Bàn, quận Long Biên, TP Hà Nội) thành lập nhóm TOP GROUP. Sau đó, Đức giúp Huy thuê nhà ở phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội làm địa điểm làm việc của nhóm. Đức đã đăng các bài lên Facebook để quảng bá về cuộc sống giàu có, sang chảnh của bản thân để lôi kéo nhiều người tham gia hệ thống sàn Vista; trợ giúp Huy hướng dẫn, giảng dạy qua phần mềm trực tuyến Zoom cho những người mới tham gia cách thức lôi kéo, dụ dỗ nhiều người chơi để hưởng tiền hoa hồng. Ngoài ra Đức còn giúp Huy bán USDT được hưởng lợi từ sàn Vista ra tiền VND rồi gửi cho Huy qua tài khoản ngân hàng.

Từ ngày 25/11/2021 đến ngày 06/4/2022, Đức đã bán USDT cho Huy 35 lần bằng cách gửi USDT vào tài khoản Binance của Đức, sau đó bán cho những người có nhu cầu mua (Đức không biết là ai, ở đâu), thu về số tiền là 8.839.833.995 đồng Cùng với đó, lợi nhuận càng cao khi khách hàng càng mời được nhiều người tham gia. Hình thức kinh doanh của sản FVP tương tự phương thức kinh doanh đa cấp. Khi không thu hút được khách hàng mới thì hệ thống không đủ tiền để chi trả cho khách hàng cũ, dẫn tới tạm dừng giao dịch, việc nạp, rút tiền, xóa bỏ dữ liệu, chiếm đoạt tài sản.

Vào tháng 8/2022, sàn Forex FVP Trade hoạt động theo mô hình ủy thác đầu tư tiền ảo đã bị lực lượng Công an triệt phá. Các đối tượng tiến hành mời chào khách hàng mở tài khoản, nộp tiền rồi ủy quyền cho các chuyên gia của sàn đầu tư. Khách hàng được hưởng lợi nhuận từ 6-10%/tháng, thậm chí có thể lên tới 14%/tháng; lợi nhuận càng cao khi khách hàng càng mời được nhiều người tham gia. Hình thức kinh doanh của sản FVP tương tự phương thức kinh doanh đa cấp. Khi không thu hút được khách hàng mới thi hệ thống không đủ tiền để chi trả cho khách hàng cũ, dẫn tới tạm dừng giao dịch, việc nạp, rút tiền, xóa bỏ dữ liệu, chiếm đoạt tài sản.

Cảnh báo

Theo lãnh đạo Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao thì căn cứ vào Điều 7 của Luật doanh nghiệp số 59/2020/QH14 ngày 17/6/2022 của Quốc hội quy định: Doanh nghiệp có quyền tự do kinh doanh ngành, nghề mà luật không cấm; lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn; tự chủ kinh doanh và lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh; chủ động lựa chọn ngành, nghề địa bàn… Như vậy, có nghĩa là các doanh nghiệp nước ngoài có quyền đăng ký hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam cũng quy định một số loại hình kinh doanh nước ngoài có quyền đăng ký hoạt động kinh doanh và được cấp phép. Về hành lang pháp lý, hoạt động kinh doanh ngoại hối nói chung là hoạt động vi phạm pháp luật…

Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cơ quan quản lý chưa cấp phép cho sàn Forex nào nên các hoạt động giao dịch ngoại hối có thể coi là không đúng quy định của pháp luật. Theo Bộ Công Thương, mô hình kinh doanh sàn Forex có dấu hiệu kinh doanh đa cấp trái phép tại Việt Nam. Do đó, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao khuyến cáo người dân không nên tham gia đầu tư thông qua các hình thức sàn giao dịch, đầu tư tài chính, tiền ảo, tài sản ảo.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẳng định chưa cấp phép cho bất cứ tổ chức, cá nhân nào kinh doanh hình thức sàn giao dịch ngoại hối, do đó mọi hình thức kinh doanh sàn giao dịch Forex là vi phạm pháp luật. Người tham gia chơi Forex được xem là tiếp tay cho hoạt động phi pháp. Vì vậy, khuyến cáo người dân không nên tham gia các hoạt động này.