23/02/2024 Cập nhật ĐHCĐ 2024

Luận Cổ Nhơn, đàm chứng khoán

Đầu xuân Giáp Thìn 2024, tôi được một người đồng nghiệp giới thiệu trò chơi dân gian ở quê anh - Cổ Nhơn.

Cổ Nhơn là gì? Cổ Nhơn có một phần tương tự như thú chơi thả thơ của các bậc tao nhân mặc khách xưa, luận từ câu thơ để tìm ra con vật mà người ra đề muốn nói. Cổ Nhơn được xem là món ăn tinh thần của người dân huyện Hoài Nhơn, Bình Định, là linh hồn và bản sắc riêng của ngày tết nơi đây.

Trò chơi bắt đầu khi Hội phát hành câu đố (thường gọi là câu thai). Thông thường, mỗi câu thai gồm 4 câu thơ theo thể lục bát, song thất lục bát hoặc thất ngôn tứ tuyệt. Nội dung phản ánh trong câu thai thường rất rộng nên người soạn câu thai phải thông sử sách, giỏi chữ nghĩa và am hiểu phong tục tập quán ở địa phương. Người chơi cũng phải giỏi suy luận, nhạy bén để bàn thai.

36 con trong bảng Cổ Nhơn được chia thành 9 nhóm: Tứ trạng nguyên: cá trắng, ốc, ngỗng, công; Ngũ hổ tướng: trùn, cọp, heo, thỏ, trâu; Thất sinh lý: rồng bay, chó, ngựa, voi, mèo, chuột, ong; Nhị đạo sĩ: hạc, kỳ lân; Tứ mỹ nữ: bướm, hòn đá, én, chim cu; Tứ hảo mạng: khỉ, ếch, quạ, rồng nằm; Tứ hòa thượng: rùa, gà, lươn, cá đỏ; Ngũ khất thực: tôm, rắn, nhện, nai, dê; Nhất ni cô: con yêu.

Trò chơi này có một ban tổ chức, gọi là Hội xổ Cổ Nhơn. Hội này chịu trách nhiệm ra đề, thu tiền (tịch) và sẽ chung tiền cho những người giải đáp chính xác. Người chơi Cổ Nhơn muốn mua bao nhiêu con, bao nhiêu tiền cũng được. Mua 1, nếu trúng, sẽ nhận được gấp 25 - 30 lần, tùy theo mỗi địa phương.

Tịch của trò chơi này gồm có 36 con vật, đồ vật, dùng để ghi số tiền mà người chơi mua.

Sự thú vị của Cổ Nhơn là sự biến hóa trong cách giải câu thai. Đáp án đưa ra trong sự bất ngờ của người chơi, nhưng cũng có sự liên quan tới câu đố được đưa ra. Cổ Nhơn không chỉ đơn giản là đề tài kiểm tra tư duy, kiến thức. Sự biến hóa trong cách giải khiến Cổ Nhơn là cuộc đấu trí để người chơi đoán được đề bài sẽ được giải theo hướng nào.

Có một sự thật thú vị: tương quan giữa chơi Cổ Nhơn và đầu tư chứng khoán. Việc luận giải câu thai cũng tương tự như phân tích cơ bản, phân tích tiềm năng, định giá của một doanh nghiệp để ra quyết định đầu tư. Còn trường phái thống kê các đáp án hay cách giải câu thai tương tự như phân tích kỹ thuật. Phân tích dựa vào mẫu hình có sẵn, dựa vào dữ liệu lịch sử để dự đoán diễn biến sẽ diễn ra sắp tới. Nếu như phân tích kỹ thuật phân tích tương quan giữa bên mua và bên bán thì người luận Cổ Nhơn phân tích vào các kết quả luận giải, quy luật ra đề để có cơ sở đoán được đáp án từng câu thai.

Là một người đầu tư chứng khoán, tôi liền vỡ ra không ít bài học từ Cổ Nhơn. Phương pháp chơi Cổ Nhơn gợi mở nhiều điều về chiến lược đầu tư chứng khoán.

Không quá tin vào dữ liệu quá khứ

Người chơi Cổ Nhơn dễ có xu hướng chọn đáp án dựa theo các kết quả xổ trước đó hoặc theo một mô-típ luận giải từng được dùng nhiều lần. Tuy nhiên, sự biến hóa trong cách giải câu thai khiến dữ kiện quá khứ trở nên không thật sự đáng tin cậy.

Còn với đầu tư chứng khoán, khi những lập luận đầu tư được dựa trên những phân tích từ số liệu đầy đủ và chính xác, nhà đầu tư hoàn toàn có thể giải thích được nguyên nhân của hiện tượng, từ đó lên phương án phù hợp cho những hành động tiếp theo.

Tuy nhiên, cùng một dải dữ liệu, 2 người hoàn toàn có thể đưa ra 2 góc nhìn trái ngược, lý do bởi độ rộng kiến thức và kinh nghiệm của 2 người khác nhau. Cũng giống cùng 1 câu thai có thể đưa ra rất nhiều câu giải và đáp án nào cũng đều hợp lý.

Thêm nữa, dữ liệu quá khứ không phải lúc nào cũng lặp lại. Những chỉ số tăng trưởng trong quá khứ rất quan trọng, nhưng sẽ chỉ có ích nếu những chỉ số này góp phần vào sự phát triển tiếp theo của doanh nghiệp trong tương lai. Tiềm năng phát triển trong tương lai mới là yếu tố quyết định giá cổ phiếu sẽ tăng hay giảm.

Thay đổi chiến lược đầu tư linh hoạt

Một người chơi Cổ Nhơn có thể liên tục thắng bằng cách chọn hàng loạt những con chưa được xổ - một cách lựa chọn thông minh để tăng tỷ lệ thắng, tất nhiên sẽ làm phần thưởng nhỏ lại. Nhưng khi Hội xổ bắt đầu xổ lại các kết quả đã từng được xổ, chiến lược trên sẽ hoàn toàn thất bại. Nếu không nhanh nhạy thay đổi chiến lược, người chơi sẽ không thể giành được phần thắng.

Tương tự cú ngã sấp của thị trường chứng khoán năm 2022, khi Fed bắt đầu tăng lãi suất, môi trường đầu tư bắt đầu thay đổi. Nhà đầu tư không thể kỳ vọng đánh là thắng như giai đoạn trước đó nữa. Những chứng sĩ kịp thời chuyển từ tấn công sang phòng thủ sẽ thoát được cơn giông tố.

Không bỏ trứng vào một giỏ

Phân bổ danh mục để cân bằng rủi ro là một trong những nguyên tắc cơ bản của đầu tư. Với Cổ Nhơn, người chơi có thể mua nhiều con một lúc. Điều này sẽ giúp tăng xác suất thắng. Nếu phân vân giữa nhiều đáp án, người chơi có thể đặt một lúc nhiều cửa. Tất nhiên, phần thưởng sẽ giảm xuống, nhưng tỷ lệ thắng sẽ cao hơn.

Điều này giống với đầu tư chứng khoán, khi đa dạng hóa danh mục đầu tư, bạn đang cân bằng lại rủi ro trong các khoản đầu tư của mình. Khi một lĩnh vực đầu tư bị ảnh hưởng bởi yếu tố nào đó, các lĩnh vực khác vẫn có thể giúp bù đắp cho những mất mát. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro tổng thể trong danh mục đầu tư của bạn và cũng tăng cường khả năng sinh lợi trong thời gian dài. Đa dạng hóa danh mục đầu tư cũng cho phép bạn tận dụng các cơ hội đầu tư khác nhau và tăng cơ hội có lợi nhuận. Nếu bạn chỉ đầu tư vào 1 loại tài sản duy nhất, bạn có thể bỏ lỡ các cơ hội đầu tư khác có lợi nhuận cao hơn.

Tuy nhiên, đa dạng hóa danh mục không phải là phép thần. Một số yếu tố vẫn có thể ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường hoặc các loại tài sản khác nhau trong danh mục đầu tư của bạn. Tương tự như bạn chọn nhiều cửa Cổ Nhơn nhưng không chọn được đáp án đúng.

Phân tích tốt, khả năng thắng sẽ cao hơn

Phân tích đóng vai trò rất quan trọng. Người chơi Cổ Nhơn có nền tảng kiến thức rộng, hiểu được quy luật đưa câu đố thì sẽ thu hẹp được phạm vi đáp án, giúp tăng xác suất lựa chọn.

Ngược lại, nếu chọn bừa mà không quan tâm tới câu thai, tỷ lệ trúng sẽ không cao. Còn trong trường hợp người chơi am tường và giải đúng câu thai, người chơi sẽ nhận được khoản thưởng lớn.

Tương tự với chứng khoán, nếu nắm chắc các phương pháp phân tích, nhà đầu tư có thể tìm được các cổ phiếu tiềm năng với khả năng tăng giá nổi trội. Trong dài hạn, những khoản lợi nhuận bằng lần không hề là bất khả thi.

Đầu tư không phải là cờ bạc

Giới chứng khoán vẫn quen thuộc với câu châm ngôn “Đánh bạc mà có kiến thức sẽ là đầu tư, đầu tư mà không có kiến thức sẽ là đánh bạc”. Kiến thức là điều cực kỳ quan trọng trong bất kỳ công việc nào. Với một thị trường đầy phức tạp như chứng khoán, việc cần có một nền tảng kiến thức vững chãi lại càng quan trọng.

Để việc đầu tư chứng khoán không phải là hành động cờ bạc, hãy chuẩn bị cho bản thân nền tảng kiến thức cũng như một tâm lý vững chắc, một cái đầu lạnh trước khi bước vào thị trường.

Tham gia Cổ Nhơn với tâm lý giải trí, thử thách tư duy mới đúng với tinh thần trò chơi dân gian. Còn nếu tham gia sát phạt, may rủi thì đó chỉ là trò cờ bạc không hơn.

Tương tự, đầu tư chứng khoán đúng phương pháp, đặt kỳ vọng hợp lý và kỷ luật thì mới đem lại hiệu quả. Còn nếu chỉ chăm chăm vào 3 chữ cái với mong muốn nhân đôi, nhân ba trong thời gian ngắn thì đó cũng chỉ là trò cờ bạc may rủi.

Năm tới, nếu bạn tìm một món vui xuân ngày tết, hãy thử Cổ Nhơn để rút ra bài học đầu tư cho riêng mình.