Kinh tế Trung Quốc lung lay vì cú sốc từ giá dầu và dịch bệnh

Trung Quốc đang đối mặt với cú sốc kép vì giá dầu tăng mạnh và dịch Covid-19 tái bùng phát. Điều này khiến nhiều chuyên gia kinh tế nghi ngờ về khả năng nước này đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đầy tham vọng trong năm nay.

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế tại Goldman Sachs Group, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm nay chỉ đạt 4.5%, thấp hơn 1 điểm phần trăm so với mức dự báo được công bố hồi tuần trước. Họ cho rằng Bắc Kinh cần đẩy mạnh chính sách nới lỏng để khống chế đà trượt giảm tăng trưởng kinh tế sâu hơn. Chỉ ước tính riêng việc giá dầu tăng mạnh, mức tăng trưởng GDP của Trung Quốc có thể bị giảm đi 0.5 điểm phần trăm.

Việc giá dầu, khí đốt và nhiều hàng hóa khác tăng đột ngột sẽ tiếp tục đẩy lạm phát giá sản xuất lên cao thêm nữa, gây áp lực lớn cho các nhà sản xuất vì lợi nhuận thu hẹp và kinh phí đầu tư sụt giảm. Quan trọng hơn hết, số ca nhiễm Covid-19 đang tăng mạnh và chạm mức cao nhất trong 2 năm đang tiếp tục ảnh hưởng đến tiêu dùng tại nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

Theo dữ liệu chính thức được công bố trong ngày 08/03, Chỉ số giá sản xuất tháng (PPI) 2/2022 tăng 8.8% so với cùng kỳ năm ngoái. Mức tăng trưởng này phản ánh rằng những áp lực chi phí tại các cơ sở sản xuất thậm chí đã gia tăng ngay trước thời điểm giá dầu thô tăng gần đây. Trung Quốc hy vọng việc nước này tiếp tục mua năng lượng của Nga và mức CPI còn thấp sẽ giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp tránh được tác động do căng thẳng địa chính trị.

“Vì dữ liệu tháng 2/2022 không bao gồm giá năng lượng và hàng hóa tăng gần đây, chúng tôi nhận thấy áp lực tăng lên đối với lạm phát PPI trong những tháng tới”, bà Liu Peiqia, Chuyên gia kinh tế trưởng tại NatWest Group cho biết. Bà nói thêm, chi tiêu tiêu dùng yếu do dịch Covid-19 bùng phát và việc thực hiện các biện pháp hạn chế để phòng chống dịch đã khiến lạm phát tiêu dùng ở mức thấp và con số mới nhất cho thấy “đà phục hồi nhu cầu trong nước vẫn còn yếu và không ổn định”.

Trên thị trường chứng khoán, chỉ số CSI 300 giảm 4.6% trong phiên giao dịch chiều ngày 09/03, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 7/2020.

Hôm 08/03, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh những rủi ro đối với nền kinh tế toàn cầu do căng thẳng địa chính trị gây ra theo sau chiến sự Nga – Ukraine.

Trong cuộc điện đàm với lãnh đạo Pháp và Đức gần đây, nhà lãnh đạo Trung Quốc cho rằng: “Các biện pháp trừng phạt sẽ ảnh hưởng đến tài chính, năng lượng và vận tải toàn cầu và cả sự bình ổn của chuỗi cung ứng, làm suy yếu nền kinh tế toàn cầu vốn đã bị tàn phá bởi đại dịch".

Theo ước tính của Barclays, cú sốc năng lượng toàn cầu có thể khiến tăng trưởng GDP của Trung Quốc giảm từ 0.3 - 0.5 điểm phần trăm.

Covid-19 tái bùng phát

Tính đến ngày 09/03, Trung Quốc ghi nhận số ca nhiễm Covid-19 trong ngày là 500 ca vào ngày thứ 3 liên tiếp, chủ yếu ở các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải và các trung tâm sản xuất tại tỉnh Quảng Đông, miền nam nước này.

Thực hiện theo chính sách “triệt tiêu Covid", việc các tỉnh thành khác ghi nhận số ca nhiễm tương tự đã buộc hàng loạt doanh nghiệp phải đóng cửa trong nhiều tuần. Dù đa số các thành phố tại Trung Quốc đều tránh được việc áp lệnh phong tỏa nhưng các biện pháp kiểm soát có thể sẽ khiến người dân hạn chế chi tiêu vào du lịch và ăn uống, làm giảm nhu cầu trong nước.

Trong khi Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm nay ở mức thấp nhất trong 3 thập kỷ, các chuyên gia kinh tế lại coi đó là mục tiêu đầy tham vọng trong bối cảnh thị trường nhà ở tiếp tục sụt giảm, tiêu dùng phục hồi chậm chạp do dịch Covid-19 bùng phát. Bắc Kinh còn tuyên bố sẽ giữ ổn định tổng mức nợ của nền kinh tế trong năm nay, điều này làm hạn chế nguồn vốn cho các dự án đầu tư của Chính phủ.

Tình trạng siết chặt tài chính đối với các công ty bất động sản tiếp tục diễn ra trong năm nay. Một trong những kênh tài trợ còn lại cho những công ty bất động sản là các chứng khoán được hậu thuẫn tài sản và kênh này đang dần cạn kiệt. Điều đó cho thấy rằng các nhà cho vay và nhà đầu tư đang đẩy các công ty bất động sản ngày càng xa các kênh huy động vốn chính như các khoản vay ngân hàng và trái phiếu, qua đó càng thắt chặt dòng vốn để họ đầu tư vào xây dựng.

Doanh số bán nhà trong 2 tháng đầu năm nay cũng sụt giảm. Điều này đồng nghĩa với việc các chủ đầu tư nhận được ít tiền đặt cọc mua nhà hơn từ người mua, khiến bảng cân đối kế toán của họ càng bị ảnh hưởng thêm.

Lạm phát tiêu dùng thấp là một tin vui cho các nhà hoạch định chính sách vì họ có nhiều cơ hội hơn để thực hiện chính sách kích cầu. Giá thịt lợn tiếp tục giảm đang giúp giữ giá tiêu dùng ở mức thấp. Lạm phát lõi, không bao gồm giá năng lượng và thực phẩm, đã giảm còn 1.1% sau 3 tháng liên tiếp giữ nguyên ở mức 1.2%. Trung Quốc đang đặt mục tiêu giữ mức lạm phát cả năm khoảng 3%.

Trong một dấu hiệu cho thấy các nhà hoạch định chính sách thận trọng trong việc thúc đẩy chi tiêu tài khóa để đạt được mục tiêu tăng trưởng mà không làm tăng mức nợ, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cho biết họ sẽ chuyển cho Chính phủ khoảng 1,000 tỷ Nhân dân tệ lợi nhuận (tương đương 158 tỷ USD). Theo tính toán của Bloomberg dựa trên ngân sách chính thức, số tiền đó có thể sẽ đủ để cung cấp ít nhất 3.7% tổng chi tiêu của Chính phủ nước này trong năm nay.