Khốn khổ vì vay tiền online từ app

Theo các chuyên gia, tình trạng dụ dỗ người vay tiền online quá dễ sẽ khó tránh lãi suất cao và đòi nợ gắt gao, cần sớm có khung pháp lý rõ ràng.

Sau khi phản ánh tình trạng "Lại sập bẫy app cho vay online", Báo Người Lao Động tiếp tục nhận thông tin thêm nhiều nạn nhân bị lừa khi vay tiền qua ứng dụng (app) trực tuyến và bị "khủng bố" đòi nợ.

Nhiều khách hàng kêu cứu

Trong đơn kêu cứu, anh N.C.H (ngụ tỉnh Đắk Lắk) cho biết đang là nạn nhân của các app cho vay online. Vì dịch bệnh, gia đình khó khăn nên anh H. đã tìm hiểu thông tin trên mạng rồi được giới thiệu các app cho vay online với lãi suất, phí dịch vụ cao chót vót như: cho vay 2,2 triệu đồng trong 7 ngày nhưng phí dịch vụ tới 1,8 triệu đồng; cho vay 5 triệu đồng, lãi chỉ 30.000 đồng nhưng phí dịch vụ hết 2 triệu đồng trong vòng 6 ngày…

Theo lời kể của anh H., họ đưa ra nhiều app cho vay của một công ty tên Nhiệm Tin (đăng ký trụ sở tại TP HCM) như herovay, ngayvnsa, goldpocket… Do thời gian vay quá ngắn với mức lãi suất, phí cao gần gấp đôi số tiền vay khiến anh gặp khó khăn trong việc trả nợ. Thậm chí, một số khoản vay anh H. đã thanh toán nhưng trên hệ thống các app vẫn báo còn nợ hoặc tự động giải ngân thêm để tính lãi suất cao và tiếp tục đòi nợ.

"Các app liên tục cho người điện thoại chửi bới, hăm dọa rồi đăng hình ảnh của tôi và gia đình lên mạng xã hội để đòi nợ. Mỗi ngày, tôi nhận được vài chục cuộc gọi đòi nợ, gồm cả hệ thống gọi tự động. Người nhà tôi liên tục bị quấy rầy khiến ba mẹ tôi bị sốc và đổ bệnh" - anh H. trình bày. Đến ngày 2-1-2022, vì quá sợ hãi, gia đình anh H. đã xoay xở trả hết nợ cho các app nhưng họ vẫn tiếp tục gọi điện thoại giới thiệu dịch vụ, mời vay tiếp, thậm chí là tự động giải ngân tiền vay vào tài khoản ngân hàng của anh. "Tôi đành phải xóa sạch tài khoản Zalo, Facebook, khóa luôn tài khoản ngân hàng vì quá sợ hãi" - anh H. bức xúc.

Theo tìm hiểu, các app cho vay online như anh H. phản ánh rất nhiều, thường chỉ yêu cầu khách hàng đăng nhập số điện thoại và sẽ có người liên hệ lại để làm hồ sơ vay. Giao diện của các app này không có bất cứ thông tin nào về doanh nghiệp, trụ sở, ngành nghề kinh doanh… Từ phản ánh của anh H., Báo Người Lao Động liên hệ Công ty Nhiệm Tin, chủ thuê bao tên là T. (cũng là đại diện pháp luật của công ty này) cho biết bên anh chỉ là làm dịch vụ đăng ký hồ sơ, thủ tục đăng ký kinh doanh cho khách hàng - các đối tượng đứng phía vay của app cho vay.

"Tôi cũng nhận được nhiều cuộc điện thoại từ người vay tiền qua app xác minh nhưng tôi chỉ làm dịch vụ, không liên quan các app cho vay tiền đó. Các đối tượng cho vay lấy số điện thoại của khách hàng rồi tự liên hệ" - anh T. giải thích.

Trước đó, Báo Người Lao Động cũng phản ánh trường hợp chị H.X (ngụ quận 12, TP HCM) bị lừa mất tiền qua các app cho vay online. Do có nhu cầu vay tiền để trang trải cuộc sống trong giai đoạn dịch Covid-19 nên chị H.X tìm tới các app cho vay, cuối cùng không vay được tiền mà còn bị lừa tiền phí giải ngân, phí ứng trước và mất tiền trong thẻ ATM khi chứng minh khả năng trả nợ cho kẻ gian. Đáng nói, một tuần sau khi kêu cứu, đến thời điểm hiện tại, chị H.X tiếp tục bị tổng cộng 5 app lừa!

Không chỉ người vay qua app khốn khổ mà cả người thân của họ cũng bị vạ lây. Chị C.T (ngụ TP Dĩ An, tỉnh Bình Dương) kể cả nhà chị vừa bị các đối tượng cho vay qua app đưa hình lên mạng xã hội để đòi nợ do anh của chị vay tiền từ những đối tượng này.

Cần công khai danh sách app cho vay online

Thời gian qua, tình trạng ứng dụng cho vay trực tuyến mập mờ, mạo danh công ty tài chính, ngân hàng thương mại giới thiệu cho vay nhưng thực chất là lừa đảo vẫn phổ biến. Các app cho vay online cũng "mọc như nấm", khách hàng không thể phân biệt đâu là app cho vay của các công ty tài chính được Ngân hàng Nhà nước cấp phép, đâu là app cho vay online do tín dụng "đen" núp bóng để lừa đảo.

Chỉ cần gõ từ khóa "vay tiền online" trong 0,52 giây sẽ có tới 39,7 triệu kết quả; hay "app cho vay tiền" chỉ trong 0,63 giây với 70,8 triệu kết quả. Các app này quảng cáo chỉ cần 2 phút là người vay có tiền ngay, lãi suất thấp, không cần thế chấp, vay cực dễ…

Đại diện Công ty Tài chính SHB Finance cho rằng tín dụng "đen" núp bóng cho vay qua app với thủ tục dễ dàng và lãi suất cao gấp nhiều lần so với công ty tài chính, hướng dẫn khách hàng vay nhiều app để đảo nợ… Cho vay lãi suất cao và đòi nợ bất chính là điểm then chốt trong mô hình kinh doanh này.

"Các tổ chức này không thuộc hệ thống tài chính ngân hàng nên chưa có quy định, chế tài trong việc áp dụng khung lãi suất hay quản lý nợ xấu và trích lập dự phòng. Cơ quan quản lý cần sớm ban hành quy định về quản lý vốn, dự phòng rủi ro, cập nhật thông tin tín dụng khách hàng trong hoạt động cho vay với tổ chức cầm đồ, app cho vay online, cho vay ngang hàng…" - đại diện SHB Finance kiến nghị.

Thực tế, công nghệ phát triển cũng giúp các đối tượng lập app cho vay online dễ dàng để tiếp tục lừa đảo. Chuyên gia tài chính - TS Huỳnh Trung Minh phân tích nhiều app cho vay online yêu cầu điều kiện giải ngân là người vay phải đồng ý cho họ truy cập toàn bộ danh bạ, thông tin của người thân; nếu không tỉnh táo, người vay sẽ rơi vào thế yếu và chấp nhận trả lãi quá cao so với số tiền vay.

"Để hạn chế tình trạng này, ngoài việc người vay cần tìm hiểu kỹ, cơ quan quản lý có thể công bố danh sách app thuộc những công ty được cấp phép cho vay qua app hợp pháp. Đây là giải pháp tạm thời, trong lúc chờ khuôn khổ pháp lý cụ thể đối với các app cho vay online" - TS Huỳnh Trung Minh đề xuất.

Phát triển mạnh kênh bơm vốn chính thức

Theo luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, để hạn chế tín dụng "đen", cần mở rộng hoạt động cho vay chính thức như khuyến khích các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng khác cho vay đáp ứng các nhu cầu tài chính cá nhân nói chung và nhu cầu tiêu dùng nói riêng. Cho phép thành lập thêm nhiều công ty tài chính và nới lỏng điều kiện hoạt động và cho vay của các công ty này.

Đặc biệt, cần sửa đổi điều 268 về lãi suất, Bộ Luật Dân sự năm 2015 về giới hạn lãi suất cho vay theo hướng: Áp dụng giới hạn lãi suất theo lãi suất thị trường để tránh tình trạng phần lớn giao dịch cho vay lâu nay rơi vào lãi suất bất hợp pháp, dẫn đến khó phân biệt và khó xử lý tín dụng "đen".