Doanh nghiệp Trung Quốc phải giảm giá để tồn tại

Khi Trung Quốc bỏ chính sách Zero Covid, Nie Xingquan kỳ vọng doanh số bán giày bùng nổ, nhưng giờ anh lại phải hạ giá 3% để đẩy hàng tồn.

Công ty của Nie - Italy Elsina Group – chủ yếu phục vụ khách hàng và các hãng bán lẻ trong nước. Việc kinh doanh bắt đầu ế ẩm từ tháng 2. Nhiều khách hàng của Nie vẫn ám ảnh về những thiệt hại mà Covid-19 gây ra với dòng tiền và lợi nhuận của họ. Thay vì đặt đơn hàng mới, một số hãng bán lẻ lại đang cố bán hết số hàng họ nhập về vì từng kỳ vọng doanh số tăng vọt.

"Tất cả đều đang giảm lợi nhuận hết sức có thể để tồn tại", Nie cho biết.

Đây là dấu hiệu rõ rệt cho thấy sức ép giảm phát tại Trung Quốc đang ngày một lớn, đe dọa các doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế yếu đi. Nó cũng kìm hãm chính sách kích thích của Bắc Kinh, khi người dùng hoãn chi tiêu.

Thay vì chứng kiến giá cả tăng tốc như các nhà kinh tế học dự báo hồi đầu năm, Trung Quốc lại đang trải qua giai đoạn giá giảm hiếm hoi. Tình hình này trái ngược với Mỹ và nhiều nền kinh tế lớn khác sau khi mở cửa trở lại.

Bên trong nhà máy của hãng sản xuất vải Jiayao Textile (Chiết Giang, Trung Quốc). Ảnh: Jiayao Textile

Chỉ số giá sản xuất tại Trung Quốc đã giảm liên tục kể từ tháng 10/2022, chủ yếu do giá hàng hóa như than đá và dầu thô đi xuống. Ngày 9/8, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7 cũng sẽ được công bố. Các nhà kinh tế học dự báo đây sẽ là lần đầu tiên kể từ cuối năm 2020, giá tiêu dùng và sản xuất tại Trung Quốc cùng giảm.

Không như cuối năm 2020 và đầu 2021, việc giá tiêu dùng giảm lần này có nhiều lý do để lo ngại hơn. Cách đây 3 năm, nguyên nhân là giá thịt lợn đi xuống. Hiện tại, xuất khẩu của Trung Quốc lao dốc khi người tiêu dùng tại các thị trường lớn nhất của nước này – như Mỹ hay châu Âu – giảm chi tiêu. Ngành bất động sản Trung Quốc trì trệ cũng khiến giá thuê nhà, đồ nội thất và gia dụng giảm theo. Bên cạnh đó, cuộc chiến giá xe điện do Tesla khởi xướng từ đầu năm cũng khiến nhiều thương hiệu lớn phải hạ giá.

Giảm phát được định nghĩa là mức giảm bền vững và trên quy mô lớn với giá hàng hóa, dịch vụ trong một khoảng thời gian nhất định. Đây không phải là điều tích cực với nền kinh tế. Vì khi người tiêu dùng và doanh nghiệp trì hoãn chi tiêu để kỳ vọng giá giảm thêm, các vấn đề kinh tế sẽ càng trầm trọng.

Hoạt động kinh tế sẽ bị kìm hãm. Doanh nghiệp phải giảm giá sản phẩm. Việc này sẽ ăn mòn doanh thu và lợi nhuận, buộc các công ty hạn chế đầu tư và tuyển dụng. Đây chính là tình trạng Nhật Bản đã phải trải qua suốt nhiều thập kỷ.

Tuy nhiên, tình hình tại Trung Quốc không hoàn toàn giống Nhật Bản. Không phải giá sản phẩm nào cũng đang đi xuống. Chi tiêu cho dịch vụ vẫn rất mạnh. Giá du lịch tăng 7,1% trong nửa năm đầu, khi các khách sạn đều kín chỗ. Chi phí với các dịch vụ như giải trí, giáo dục, y tế cũng đang tăng.

Vấn đề giá giảm chỉ cấp bách trong ngành hàng tiêu dùng. "Có vẻ mọi người không còn chi nhiều cho quần áo như trước đây nữa. Cạnh tranh ngày càng gay gắt. Các nhà máy đang giảm giá để bán được hàng, tạo ra vòng xoáy nguy hiểm", Chen Yubing – Giám đốc Jiayao Textile cho biết. Nhà máy của Chen đã phải giảm giá 5% năm nay, dù chi phí tăng tương đương.

Chính phủ Trung Quốc thì vẫn đang nỗ lực xoa dịu lo ngại về giảm phát. Quan chức Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) và Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc thường xuyên khẳng định không có căn cứ nào cho việc giá giảm trong dài hạn.

Giới phân tích cho rằng lý do chính khiến giá cả năm nay ở mức thấp là tồn kho từ trong đại dịch và quý I. Khi đó, các doanh nghiệp còn lạc quan sau khi giới chức gỡ chính sách Zero Covid. Nhưng giờ, họ đang phải hạ giá để đẩy hàng tồn.

Vivian Feng (Thượng Hải) chuyên mua hàng giảm giá, từ nông sản đến áo phông của Nike, sau đó bán chúng cho người dân xung quanh nhà. Cô cho biết gần đây, các nhà cung cấp hạ giá mạnh tay do tồn kho cao và nhu cầu yếu.

"Năm 2021, một số thương hiệu thời trang lâu năm từng bán cho các kênh mua buôn với giá 40% giá niêm yết. Nhưng giờ họ chỉ bán bằng 10% hoặc thậm chí thấp hơn", Feng nói.

Một số nhà kinh tế học dự báo lạm phát của Trung Quốc sẽ còn xuống thấp nữa trong vài tháng tới, rồi mới bật lên cuối năm nay. Khảo sát của Bloomberg cho thấy lạm phát nước này vào khoảng 0,8% năm nay – thấp nhất kể từ năm 2009.

Lạm phát thấp còn kéo lãi suất thực lên cao, gây thêm sức ép với doanh nghiệp đang đi vay, làm ảnh hưởng đến nỗ lực thúc cho vay của ngân hàng trung ương.

Dù chịu áp lực kích thích kinh tế, PBOC không thể nới lỏng mạnh tay. Đồng nhân dân tệ gần đây yếu đi, trong khi khối nợ của nền kinh tế vẫn ở mức cao.

Quan chức PBOC đã ra tín hiệu sẽ nới lỏng, như giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho các ngân hàng. Các nhà kinh tế học dự báo PBOC sẽ hạ lãi suất tham chiếu thêm 10 điểm cơ bản (0,1%) trong quý III.

"Việc kinh tế Trung Quốc liên tục yếu đi sẽ tiếp tục kìm hãm tiêu dùng. Các hộ gia đình ngần ngại mua sản phẩm giá trị lớn khi họ vẫn còn lo mất việc hay giảm lương. PBOC có thể phải nới lỏng tiền tệ nhiều hơn nữa", Ken Cheung – chiến lược gia ngoại hối tại Mizuho Bank cho biết.