Chuyên gia nói về giá dầu, phân bón và thức ăn chăn nuôi nửa cuối năm

Tiến sĩ Bùi Duy Tùng, Giảng viên Kinh tế Đại học RMIT, cho rằng giá dầu trên thị trường thế giới nửa cuối năm 2022 còn phụ thuộc vào rất nhiều biến số.

Nhiều yếu tố sẽ ảnh hưởng đến giá dầu từ nay đến cuối năm

Giá dầu Brent ngày 14/7 là 100 USD/thùng. Dù giảm 30% so với đỉnh đầu tháng 3 sau khi cuộc chiến tại Ukraine nổ ra, giá hiện tại vẫn cao hơn đầu năm khoảng 27%.

Tiến sĩ Bùi Duy Tùng, Giảng viên Kinh tế Đại học RMIT, chuyên về mảng năng lượng chia sẻ với Người Đồng Hành rằng giá xăng dầu thế giới đã có những phiên giảm sâu do lo sợ của thị trường về một cuộc suy thoái kinh tế trong tương lai. Tuy nhiên, diễn biến của giá dầu trên thị trường thế giới nửa cuối năm 2022 còn phụ thuộc vào nhiều biến số khác như sự thiếu hụt nguồn cung, cuộc chiến giữa Nga và Ukraine và sự phục hồi của Trung Quốc.

Kết quả của chiến dịch đặc biệt của Nga tại Ukraine rất khó dự báo khi giao tranh vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt và kết thúc, ít nhất là trong tương lai gần. Hơn nữa, những biện pháp trừng phạt từ các nước phương Tây cũng làm giảm nguồn cung khí đốt đến các nước châu Âu, vị tiến sĩ đề cập.

Theo JP Morgan, Nga là nhà cung cấp khí tự nhiên lớn thứ hai trên thế giới, cung ứng khoảng 45% nhu cầu nhập khẩu khí tự nhiên của châu Âu. Nếu Châu Âu thiếu khí đốt trong mùa đông sắp tới, họ sẽ phải sử dụng nhiều dầu hơn và tạo áp lực làm tăng giá xăng dầu. Bên cạnh đó, Nga cũng là một nhà sản xuất các sản phẩm dầu mỏ lớn trên toàn cầu với 12% thị phần. Gần 50% sản phẩm từ dầu mỏ của Nga được xuất sang châu Âu và 1/3 lượng dầu thô xuất khẩu được đưa tới Trung Quốc.

Diễn biến giá dầu Brent. Nguồn: Trading Economics

Theo tiến sĩ Bùi Duy Tùng, các biện pháp tẩy chay sản phẩm dầu từ Nga sẽ làm tăng thâm hụt nguồn cung dầu và tác động lên sự tăng giá của xăng dầu. Một số phân tích kinh tế cho thấy việc Nga cắt giảm sản lượng dầu sẽ không ảnh hưởng quá lớn đến tăng trưởng kinh tế của quốc gia này. Nếu sản lượng dầu của Nga giảm 3 triệu thùng/ngày, giá dầu có thể đẩy lên 190 USD/thùng. JP Morgan còn dự báo rằng với khả năng tài khóa hiện tại, Nga có thể cắt sản lượng 5 triệu thùng/ngày và có thể làm giá dầu tăng đến 380 USD/thùng nếu tình huống này xảy ra.

Ông Tùng cũng nhận định sự thiếu hụt nguồn cung các sản phẩm dầu mỏ cũng làm cho thị trường dao động, lo sợ về việc các quốc gia OPEC có thể không thể tăng sản lượng đủ như cam kết. Một số quốc gia ở nhóm này đang phải đối mặt với việc cơ sở hạ tầng sản xuất xuống cấp, thiếu hụt đầu tư hay bất ổn chính trị. Theo số liệu từ các quốc gia này, sản lượng sản xuất ở tháng 5 bị hụt khoảng 2,7 triệu thùng/ngày so với cam kết. Tuy nhiên, OPEC vẫn giữ quan điểm cho rằng nhu cầu về dầu thô vào cuối năm 2022 sẽ vượt qua nhu cầu trước đại dịch. Các chuyên gia từ Goldman Sachs cũng chia sẻ quan điểm này. Do đó, áp lực tăng giá dầu vẫn còn rất lớn khi nhu cầu đi lên trong khi năng lực sản xuất không đáp ứng kịp.

Ngoài ra, việc thực thi chính sách “Zero Covid” của Trung Quốc cũng đang là một ẩn số. Trong tháng 7, Thượng Hải lại tiếp tục ghi nhận số ca nhiễm Covid-19 tăng nhiều nhất kể từ thời điểm tháng 5 làm dấy lên nỗi lo ngại về việc áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội tại quốc gia này. Nếu các biện pháp dãn cách được Trung Quốc gỡ bỏ dần sẽ làm tăng nhu cầu về các sản phẩm xăng dầu và đây sẽ là yếu tố hỗ trợ giá dầu.

Các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới cũng đang tăng thực hiện các biện pháp tăng lãi suất nhằm kiểm soát tình hình lạm phát làm dấy lên lo ngại về một cuộc suy thoái trong thời gian tới khi lãi suất cho vay tăng quá cao. Nhu cầu về các sản phẩm xăng dầu sẽ giảm nếu nỗi sợ về cuộc suy thoái này trở thành sự thật.

Giảng viên RMIT nhận định do giá dầu trong thời gian tiếp theo chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau nên giá dầu sẽ biến động lớn trong nửa cuối năm 2022. Giá dầu tăng hay giảm sẽ phụ thuộc lớn vào độ lớn của cuộc khủng hoảng trong tương lai, tình hình địa chính trị và sức mạnh của nền kinh tế Trung Quốc khi quốc gia này phục hồi từ đại dịch Coivd-19. Chính vì lẽ đó mà hai tổ chức tài chính lớn trên thế giới là JP Morgan và Citi đã đưa ra những dự báo khác nhau về giá dầu. JP Morgan dự báo giá dầu sẽ tăng lên đến 190 – 380 USD/thùng nếu Nga quyết định cắt sản lượng và làm trầm trọng tình trạng thiếu hụt xăng dầu hiện tại. Còn Citi thì cho rằng giá dầu sẽ giảm xuống còn khoảng 65USD/thùng nếu suy thoái kinh tế xảy ra.

Giá DAP sẽ duy trì ở mức cao, ure được nhận định trái chiều

Theo CTCP Phân bón Bình Điền, DAP Đình Vũ xanh 61% ngày 14/7 ở mức 2,16 triệu đồng/100 kg, tăng 15% so với đầu năm. Kali Belarus bột hồng/đỏ ở mức 1,8 triệu đồng/100 kg, so với 1,3 triệu đồng hồi đầu năm. Giá ure ở mức 1,5 triệu đồng/100 kg, giảm 14,2% so với đầu năm.

Diễn biến giá các loại ure. Nguồn: Binhdien.com

2Nông nhận định giá phân bón trên thị trường quốc tế đang hạ nhiệt thời gian qua, nhất là đối với mặt hàng ure. Nguyên nhân được cho là nhu cầu phân bón hiện ở mức thấp do các vùng trồng nông sản vừa đến vụ thu hoạch. Ngoài ra, tình hình giá thế giới giảm khiến giá ure trong nước cũng đi xuống. Tuy nhiên, theo dự báo của các chuyên gia trong ngành, khả năng sẽ có các đợt tăng giá tiếp theo nhất là giai đoạn các nước bước vào mùa cao điểm sản xuất nông nghiệp.

Bà Nguyễn Trần Phương Nga, chuyên gia phân tích từ SSI Research, cho rằng giá ure giảm từ đỉnh tháng 3 và có khả năng tiếp tục giảm trong 2-3 tháng tới vì đang vào mùa thấp điểm. Đến tầm quý IV, có khả năng giá ure tăng trở lại.

Tiến sĩ Majo George, Giảng viên Đại học RMIT, cho rằng giá phân bón tăng chủ yếu do tác động của giá thế giới, nguyên liệu sản xuất, cước vận chuyển tăng. Do chi phí vận chuyển cao nên giá nhiều loại phân bón có khả năng tăng và vẫn ở mức cao trong một thời gian nữa. Tiến sĩ Majo dẫn nguồn từ SSI cho biết ngay cả khi cuộc khủng hoảng giữa Nga và Ukraine lắng xuống, việc khởi động lại thương mại giữa Nga và các quốc gia châu Âu sẽ còn mất nhiều thời gian.

Theo vị tiến sĩ, giá tăng là điều khó tránh khỏi nếu tình hình xung đột tiếp diễn. Điều quan trọng là Việt Nam cần phổ biến cho nông dân cách bón phân và sử dụng phân bón hiệu quả, tận dụng nguồn phân hữu cơ hiện có.

Còn theo báo cáo của VCBS, hiện nay giá bán các loại phân bón tại thị trường Việt Nam có mối liên hệ khá mật thiết với thế giới do Việt Nam vẫn phải nhập khẩu lượng lớn phân bón. Thời gian vừa qua, thị trường ghi nhận 2 đợt tăng giá vào tháng 8/2021 khi Trung Quốc ban hành lệnh ngưng xuất khẩu phân bón và tháng 2 chiến sự Nga - Ukraine nổ ra. Điều này gây ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung khi Nga và Trung Quốc là hai nước chiếm phần lớn sản lượng sản xuất và xuất khẩu phân bón. Bên cạnh đó, giá nguyên liệu đầu vào sản xuất như khí, than, lưu huỳnh cũng tăng đẩy giá thành sản xuất. Vì những lý do đó, giá ure từ đầu năm 2021 đến nay đã nhân đôi, giá DAP tăng gần 2 lần và giá NPK tăng khoảng 30%.

VCBS kỳ vọng giai đoạn nửa cuối 2022 giá ure sẽ hạ nhiệt khi nguồn cung dần được phục hồi đến từ lệnh cấm xuất khẩu ure của Trung Quốc được dỡ bỏ giúp gia tăng nguồn cung và chi phí đầu vào sản xuất ure là than và khí giảm góp phần hạ giá thành sản xuất. Trong khi đó, VBSC kỳ vọng giá bán của sản phẩm phân DAP duy trì ở mức cao do chi phí đầu vào sản xuất phân DAP là quặng apatit và lưu huỳnh, trong đó quặng apatit sẽ có xu hướng neo giá cao, còn lưu huỳnh tăng giá mạnh do thiếu hụt nguồn cung từ Nga sẽ khó có thể khôi phục sớm.

Tiến sĩ RMIT: Nhiều khả năng thức ăn chăn nuôi còn tăng đến cuối năm

Tiến sĩ Majo George, Giảng viên Đại học RMIT, dẫn thông tin từ Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến rằng giá chăn nuôi tăng 25–30% gần đây phần lớn là do giá nguyên liệu như ngô, cám gạo, bột cá ... tăng cao. Chi phí thức ăn chiếm từ 65 đến 70% chi phí chăn nuôi. Do đó, nông dân là người chịu thiệt hại và việc tiếp cận ngân hàng của nông dân vẫn còn khó khăn.

Tiến sĩ Majo cũng dẫn lời ông Phạm Đức Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam rằng thị trường thức ăn chăn nuôi bị ảnh hưởng lớn bởi các doanh nghiệp nhập khẩu, công ty nước ngoài. Trong chuỗi đầu vào của thức ăn chăn nuôi, Việt Nam trồng được ngô, cám gạo và sắn và chưa hoàn thiện được đầu vào của thức ăn chăn nuôi.

Do đó, trong thời gian qua, giá thức ăn chăn nuôi tăng do phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. Giá nguyên liệu trên thế giới cao do mất mùa và xung đột tại Nga - Ukraine và sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng.

Theo ông Majo, Việt Nam cần thúc đẩy sản xuất nguyên liệu trong nước làm thức ăn chăn nuôi. Nhiều mặt hàng thức ăn chăn nuôi liên tục tăng giá trong những tháng đầu năm, trong đó dầu đậu nành tăng 22%, đậu tương tăng 21%, khô đậu tương tăng 16% và ngô tăng 9%. Điều này chủ yếu là do thời tiết không thuận lợi ở các quốc gia Nam Mỹ. Cuộc khủng hoảng giữa Nga và Ukraine cũng ảnh hưởng đến giá ngô và lúa mì.

Do giá nguyên liệu đầu vào tăng, nhiều doanh nghiệp tăng giá bán thức ăn chăn nuôi từ đầu tháng 7 thêm 300-400 đồng/kg như Công ty TNHH Emivest Feedmill, Công ty GreenFeed, Công ty TNHH thức ăn chăn nuôi Kyodo Sojitz.

Ông Majo cho rằng với tình hình chiến sự tại Ukraine và khả năng Nga cắt giảm sản xuất dầu, nhiều khả năng giá thức ăn chăn nuôi còn tăng cho đến cuối năm. Do đó, việc tăng nguồn nguyên liệu trong nước là rất cần thiết.