Bức tranh kinh doanh ngành điện năm 2023

Quý 4, tình hình kinh doanh của nhóm ngành điện phân hóa ở cả thủy điện lẫn nhiệt điện. Tuy vậy, khi xét lũy kế cả năm, bức tranh trở nên đồng đều hơn, chỉ là màu sắc không mấy tươi sáng.

Trong số 61 doanh nghiệp ngành điện công bố BCTC quý 4/2023, theo thống kê từ VietstockFinance, có 24 doanh nghiệp báo lãi tăng (1 chuyển lỗ thành lãi), 25 công ty giảm lãi, và 2 doanh nghiệp thua lỗ. Nhưng xét lũy kế cả năm, hầu hết các doanh nghiệp trong ngành đều ghi nhận lãi giảm mạnh so với năm trước.

Nhiệt điện: Lao dốc

Kết quả quý 4 của các doanh nghiệp nhiệt điện

Trong quý 4, kết quả của nhóm nhiệt điện nhìn chung là đi xuống, dù vẫn có sự phân hóa tương đối mạnh khi có doanh nghiệp báo lãi tăng bằng lần. Nhiệt điện Quảng Ninh (QTP) là cái tên tăng lãi mạnh nhất trong nhóm này với khoản lợi nhuận ròng 211 tỷ đồng (gấp hơn 8 lần cùng kỳ), nhờ vào sản lượng điện thương phẩm trong kỳ tăng mạnh.

Chung cảnh tích cực là Nhiệt điện Bà Rịa (BTP) khi lãi ròng 18 tỷ đồng trong quý 4 (cùng kỳ lỗ 11 tỷ đồng), bất chấp việc doanh thu giảm tới 60% do nhu cầu huy động giảm sâu so với cùng kỳ.

Thực tế, BTP cũng lỗ gộp tới gần 2.2 tỷ đồng (cùng kỳ chỉ lỗ hơn 33 triệu đồng). Tuy vậy, khoản cổ tức được chia (hơn 28 tỷ đồng) cùng việc giảm được lỗ chênh lệch tỷ giá đã giúp Doanh nghiệp có lời trong quý 4/2023.

Các doanh nghiệp còn lại trong nhóm tỏ ra kém tích cực hơn. Nhiệt điện Phả Lại (PPC) báo lãi giảm 22%, còn 150 tỷ đồng, chủ yếu do ghi nhận trích trước chi phí sửa chữa lớn (SCL) tăng 174 tỷ đồng và chi phí khác bằng tiền tăng 134 tỷ đồng. Ngoài ra, chi phí lương cũng tăng cao do quỹ lương được HĐQT phê duyệt cao hơn kế hoạch.

EVNGenco3 (PGV) còn rơi sâu hơn, giảm đến 87% lợi nhuận so với cùng kỳ, đạt 82 tỷ đồng. Doanh nghiệp cho biết, nguyên nhân do nguồn nhiệt điện trong kỳ được huy động thấp nhằm ưu tiên cho nguồn điện tái tạo và bổ sung điện gió từ các dự án chuyển tiếp. Ngoài ra, sản lượng điện hợp đồng (Qc) tháng 12/2023 của Nhà máy nhiệt điện Phú Mỹ và Vĩnh Tân 2 điều chỉnh giảm mạnh so với kế hoạch. Điều này dẫn đến sản lượng điện bán ra trong quý 4 xuống sâu so với cùng kỳ (giảm 1.12 tỷ kWh).

Nhiệt điện Ninh Bình (NBP) và Nhiệt điện Hải Phòng (HND) thua lỗ. Thậm chí, HND còn lỗ “đậm” tới 115 tỷ đồng (cùng kỳ lỗ 8 tỷ đồng). Nguyên nhân chủ yếu gây thua lỗ nằm ở giá vốn tăng và công trình sửa chữa lớn (SCL) tổ máy số 1 hoàn thành nghiệm thu, đưa vào sử dụng trong tháng 12/2023 nên phải ghi nhận chi phí hoàn thành vào quý 4/2023.

Kết quả kém thuận lợi quý 4 cũng khiến bức tranh lũy kế của nhóm nhiệt điện thêm tối màu. Ngoại trừ BTP nhích nhẹ, các doanh nghiệp khác đều ghi nhận lợi nhuận đi xuống. Lợi nhuận của NBP giảm sâu nhất (65%), còn 9 tỷ đồng. PGV rơi gần 1/2 lợi nhuận, còn hơn 1.3 ngàn tỷ đồng.

Kết quả cả năm 2023 của nhóm nhiệt điện

Thủy điện: Phân hóa mạnh

Trong khi gam màu của nhóm nhiệt điện khá rõ ràng, bức tranh quý 4 của nhóm thủy điện có sự phân hóa. Nhiều cái tên tăng lãi mạnh, nhưng cũng có trường hợp giảm sâu.

Kết quả quý 4/2023 của nhóm thủy điện

Thủy điện Bắc Hà (BHA) là cái tên tăng trưởng mạnh nhất nhóm này, đạt 29 tỷ đồng lãi ròng, gấp gần 8 lần cùng kỳ. Doanh nghiệp hưởng lợi từ việc lưu lượng nước về hồ tăng, qua đó sản lượng điện đi lên và đẩy doanh thu tăng mạnh so với cùng kỳ.

Cũng nhờ lượng nước về hồ thuận lợi, Thủy điện Miền Nam (SHP) tăng hơn 90% lợi nhuận quý 4, đạt 80 tỷ đồng. Thủy điện Sông Vàng (SVH), Thủy điện Đa Nhim (DNH) cũng tương tự, lần lượt tăng 86% và 15% lợi nhuận ròng so với cùng kỳ.

Tuy vậy, không phải doanh nghiệp nào cũng có thuận lợi về thủy văn. Việc lượng nước sụt giảm khiến Thủy điện Xuân Minh (XMP) đánh rơi tới 89% lợi nhuận quý 4, chỉ còn khoảng 3.7 tỷ đồng. Tương tự, Thủy điện Thác Bà (TBC) báo lãi giảm 64%, còn khoảng 27 tỷ đồng. Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH) cũng đi lùi 40%, còn 230 tỷ đồng lãi ròng quý 4. Thủy điện Thác Mơ (TMP) giảm 35%, còn 92 tỷ đồng.

Với REE (CTCP Cơ Điện Lạnh), việc các đơn vị thành viên (VHS, TBC, TMP…) lao dốc cũng góp phần kéo lợi nhuận Doanh nghiệp đi xuống. REE kết thúc quý 4 với lãi ròng chỉ 504 tỷ đồng, thấp hơn cùng kỳ 30%.

Không giống sự phân hóa trong quý 4, bức tranh kinh doanh cả năm của nhóm thủy điện phủ đều màu ảm đạm. Toàn bộ các doanh nghiệp trong nhóm đều có lợi nhuận giảm. Mức giảm mạnh nhất là XMP, cả năm chỉ đạt 5 tỷ đồng lợi nhuận, đi lùi 76%. Những cái tên đáng chú ý khác là TBC giảm 61%, HNA (Thủy điện Hủa Na) giảm 59%, hay VSH cũng giảm 21%.

Kết quả cả năm 2023 của nhóm thủy điện

Điện tái tạo: Phục hồi?

Bức tranh quý 4 của nhóm điện tái tạo cũng phân hóa. Một số cái tên khởi sắc, số khác lại giảm đáng kể.

GEG (Điện Gia Lai) có quý 4 tươi sáng hơn so với bức tranh ảm đạm năm qua khi lãi ròng 51 tỷ đồng, gấp 2.7 lần cùng kỳ. Việc nhà máy Điện gió Tân Phú Đông 1 đi vào hoạt động góp phần giúp doanh thu của GEG tăng cao. Tuy nhiên, nguyên nhân kéo lợi nhuận chủ yếu là nhờ doanh thu tài chính tăng mạnh với 63 tỷ đồng, gấp 2.6 lần cùng kỳ, do khoản thu từ việc sang nhượng cổ phần.

2 doanh nghiệp nhóm tư vấn xây dựng điện là TV3 và TV4 cũng báo lợi nhuận tăng trưởng, lần lượt đạt 28 tỷ đồng và 15 tỷ đồng lợi nhuận ròng trong quý 4, tương ứng tăng 89% và 47% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, những cái tên còn lại vẫn đang trải qua thời kỳ ảm đạm. Tập đoàn Hà Đô (HDG) báo lãi tăng 16%, đạt 289 tỷ đồng, nhưng mảng năng lượng - thứ chiếm phần lớn doanh thu của Doanh nghiệp - lại đi xuống. Trong quý 4, lãi gộp mảng này đạt 486 tỷ đồng, thấp hơn cùng kỳ 8%.

TV2 và TV1 thậm chí giảm sâu, lần lượt 62% và 82%, tương ứng lãi ròng đạt 13 và 21 tỷ đồng.

Xét lũy kế cả năm, đa phần nhóm này đều giảm lãi, ngoại trừ TV2 đi ngang. Nhiều nhất là GEG, đánh rơi hơn 1/2 lợi nhuận so với năm trước, chỉ đạt hơn 137 tỷ đồng.

Kỳ vọng 2024: Nhiệt điện tích cực, thủy điện khó đầu năm

MBS dự báo, năm 2024, sản lượng thủy điện và điện khí sẽ phục hồi 8% và 11% so với nền thấp cùng kỳ. Sản lượng điện năng lượng tái tạo (NLTT) sẽ tăng nhẹ 6%, hỗ trợ bởi công suất bổ sung từ nguồn dự án chuyển tiếp, trong khi sản lượng điện than sẽ tiếp tục tăng trưởng 9% do nhu cầu cao tại miền Bắc.

MBS cho rằng, hoạt động xây lắp các dự án truyền tải là cần thiết, trong bối cảnh hệ thống điện chưa đáp ứng được tỷ trọng công suất cao NLTT cùng với nhu cầu cấp bách tăng cường cung ứng điện cho miền Bắc. Trong khi đó, xây dựng các nguồn điện sẽ là điểm tựa cho tăng trưởng kinh tế, đặc biệt với kế hoạch Chính phủ tập trung phát triển NLTT để tiến tới Net Zero từ 2050.

Đối với thủy điện, Viện Nghiên cứu Quốc tế về Khí hậu (IRI) dự kiến pha El Nino sẽ đạt đỉnh trong tháng 12/2023 và tháng 1/2024, sau đó tiếp tục duy trì đến ít nhất quý 2/2024, kéo theo thời tiết cực đoan, nắng nóng và các đợt khô hạn. Trong bối cảnh này, dự báo sản lượng thủy điện tiếp tục duy trì ở mức thấp, tạo dư địa huy động cho các nguồn điện khác. Tuy nhiên, sự cải thiện được kỳ vọng trong nửa cuối năm 2024, khi pha thời tiết chuyển sang trung tính, hỗ trợ sản lượng thủy điện phục hồi 8% từ mức nền thấp 2023.

Với việc pha El Nino kéo dài tới quý 2, triển vọng huy động sản lượng tích cực với nhóm điện than, tăng 9% so với cùng kỳ, đặc biệt tại miền Bắc trong 6 tháng đầu năm. Nhóm điện khí cũng được dự báo triển vọng tích cực, nhưng có rủi ro thiếu hụt khí trong giai đoạn cao điểm, ảnh hưởng đến hiệu quả huy động và giá khí neo cao làm giảm khả năng cạnh tranh điện khí trong giai đoạn thừa cung.