Vì sao các thương vụ thoái vốn Nhà nước luôn chậm?

Các tập đoàn, tổng công ty mới thực hiện thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp với giá trị là 466 tỷ đồng, thu về hơn 2.289 tỉ đồng sau 9 tháng năm 2022.

Tại cuộc họp báo chiều 29/9, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, trong 9 tháng qua, các đơn vị tiếp tục triển khai cổ phần hóa theo kế hoạch đã được phê duyệt.

Theo đó, Bộ đã ghi nhận bổ sung doanh nghiệp cổ phần hóa là Công ty TNHH MTV Phà An Giang (đã chính thức chuyển thành công ty cổ phần năm 2021) thuộc danh mục cổ phần hóa giai đoạn 2017-2020. Tổng giá trị doanh nghiệp là 309 tỷ đồng, trong đó giá trị thực tế phần vốn Nhà nước là 278 tỷ đồng.

Về thoái vốn, trong tháng 9/2022 đã ghi nhận các Tập đoàn, Tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước thoái vốn tại doanh nghiệp với giá trị 48,3 tỷ đồng thu về 109,1 tỷ đồng và có 1 đơn vị thoái vốn không thành công. Lũy kế 9 tháng năm 2022, ghi nhận các Tập đoàn, Tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước thoái vốn tại doanh nghiệp với giá trị là 466 tỷ đồng, thu về 2.289,5 tỷ đồng.

Một đơn vị thoái vốn không thành công là Công ty TNHH MTV NXB Giáo dục Việt Nam. Cụ thể, đơn vị này đã thoái vốn không thành công tại Công ty Cổ phần Sách & TBTH Ninh Thuận và Công ty Cổ phần Sách - TBTH Điện Biên.

Ngoài ra, còn Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam thoái vốn tại Công ty Cổ phần Bưu điện với giá trị 182 tỷ đồng, thu về 1.409 tỷ đồng. Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam thoái vốn tại Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Mai với giá trị là 72 tỷ đồng, thu về 83 tỷ đồng.

Tổng Công ty Viễn thông MobiFone thoái vốn tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Đông Nam Á (SeABank) với giá trị là 60 triệu đồng, thu về 350 triệu đồng.

Bộ Tài chính đánh giá, tiến độ triển khai cổ phần hóa, thoái vốn trong 9 tháng qua còn chậm do doanh nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn có quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng, đa ngành, đa lĩnh vực.

Nhiều tài sản chuyên ngành, khó xác định giá trị nên việc xử lý tài chính tài sản, nợ, xác định giá trị doanh nghiệp, giá trị phần vốn nhà nước và chuẩn bị hồ sơ, phương án cần nhiều thời gian. Một số doanh nghiệp còn tồn tại nhiều vấn đề phải xử lý về tài chính. Một số đơn vị vi phạm quy định về quản lý vốn, tài sản đang thực hiện thanh tra, kiểm tra, điều tra.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa là các đơn vị cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích, hoạt động gắn liền với các hoạt động của địa phương, đóng góp vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện các chiến lược, mục tiêu về an sinh xã hội của địa phương nhưng có doanh thu và lợi nhuận thấp, không thu hút nhà đầu tư.

Nguyên nhân khách quan được Bộ Tài chính đưa ra là do việc triển khai cổ phần hóa, thoái vốn phụ thuộc vào tình hình thị trường, lựa chọn thời điểm bán cổ phần hợp lý để đem lại hiệu quả, đảm bảo tính khả thi.

Trong khi đó, những tháng đầu năm vẫn phải chịu tác động của dịch Covid-19, xung đột chính trị - quân sự trên thế giới tác động đến tình hình thị trường tài chính, chứng khoán, ảnh hưởng đến công tác xác định giá trị doanh nghiệp.

Bộ Tài chính cũng chỉ ra một số nguyên nhân chủ quan như nhận thức và tổ chức thực hiện của một số cơ quan đại diện chủ sở hữu và người đứng đầu doanh nghiệp còn chưa cao, việc rà soát, lập kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp giai đoạn 2021-2025 chưa được các cơ quan, đơn vị quan tâm đúng mức.

Bên cạnh đó, còn là vì c​ông tác chuẩn bị cổ phần hóa, thoái vốn chưa tốt. Nhiều doanh nghiệp chưa hoàn thiện đầy đủ thủ tục pháp lý sắp xếp lại, xử lý các cơ sở nhà, đất theo pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công trước khi cổ phần hóa, thoái vốn; còn nhiều vướng mắc, tồn tại về tài chính chưa được xử lý dứt điểm.

Cuối cùng là bởi việc phối hợp giữa các cơ quan đại diện chủ sở hữu với các Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố, Bộ, ngành liên quan trong xử lý vướng mắc phê duyệt phương án sử dụng đất; xử lý tồn tại tài chính còn chưa tốt, kéo dài.