Tỷ giá nóng – thanh khoản khát: bức tranh rõ nhất quý 4/2025 qua 3 biểu đồ

1. USD tự do tăng mạnh – ngân hàng đứng yên, GAP mở rộng kỷ lục

Nhìn biểu đồ tỷ giá 1 năm qua, đường đỏ (USD tự do) bật lên từng nấc rõ rệt. Từ vùng 26.5 đầu năm → lên tận gần 28.000 VND/USD vào tháng 11/2025.

Trong khi đó:

- Tỷ giá ngân hàng (đường xanh) gần như đi ngang quanh 26.300–26.400

- Khoảng chênh lệch (GAP) có lúc 1.500–1.600 VND, tương đương 5–6%

==> Đây là tín hiệu không thể xem nhẹ: kênh chính thức đang không đáp ứng đủ nhu cầu USD, buộc thị trường phải “tràn” sang chợ đen. Khi nhu cầu dồn về một phía, USD tự do tăng là điều tất yếu.

2. OMO phình to hơn 300.000 tỷ – nhưng lãi suất liên ngân hàng vẫn cao

Biểu đồ đầu tiên là “tấm phim X-quang” của thanh khoản hệ thống:

- Đường xanh đậm – Tổng OMO lưu hành – đã vượt 300.000 tỷ, mức cao nhất 3 năm

- Đường cam – lãi suất O/N – vẫn ở vùng 6%/năm dù NHNN bơm liên tục

==> NHNN bơm mạnh để cứu thanh khoản, nhưng hệ thống vẫn khát VND

Vì sao bơm nhiều mà vẫn khát?

Vì mỗi lần NHNN bán USD hỗ trợ ngân hàng, lượng VND tương ứng sẽ bị hút ngược ra ngoài. Kênh ngoại hối hút tiền → kênh OMO phải bơm lại. Hai lực kéo ngược nhau tạo ra nghịch lý: bơm nhiều – vẫn thiếu.

3. USD tự do dẫn sóng – ngân hàng chỉ “đi theo”

Biểu đồ cho thấy rất rõ

- Đường đỏ (USD tự do) nhảy bậc, phản ánh cung – cầu thật

- Đường xanh (USD ngân hàng) gần như “giữ mặt bằng”

- Đường xanh lá (tỷ giá trần) gần như đi ngang

==> Khoảng cách giữa 3 đường càng mở rộng thì thị trường càng dễ nhận ra vấn đề tỷ giá chính thức đang giữ nhịp, còn tỷ giá tự do thể hiện đúng sức nóng của nhu cầu USD.

4. Tỷ giá mua vào: xu hướng 1 năm nói lên tất cả

- USD tự do mua vào (xanh đậm): từ 25.000 → 27.800 VND

- Ngân hàng mua vào (đỏ): từ 23.800 → khoảng 26.000 VND

Khoảng cách mỗi lúc một lớn chứng minh:

- Ai cần USD thật thì tìm đến thị trường tự do

- Ai mua trên ngân hàng phải thuộc nhóm “ưu tiên” hoặc nhu cầu đặc thù

==> Đây là lý do USD tự do tăng nhanh hơn mọi loại tỷ giá khác.

Túm gọn:

1) USD tăng vì thị trường thật sự thiếu USD. Nhu cầu nhập khẩu, trả nợ ngoại tệ, FII rút vốn, arbitrage vàng… đều đang “đòi” USD cùng lúc.

2) Tỷ giá ngân hàng không tăng tương ứng vì NHNN đang giữ nhịp. Nếu để chạy theo thị trường ==> rủi ro kích hoạt tâm lý hoảng loạn.

3) OMO phình to kỷ lục vì NHNN phải bơm VND sau khi bán USD. Bán USD = hút VND ra --> hệ thống thiếu tiền --> phải bơm ngược bằng OMO.

4) Lãi suất liên ngân hàng 6% là dấu hiệu hệ thống khô thanh khoản thật – không phải “sự cố kỹ thuật”.