Trung Quốc sắp sáp nhập hàng trăm ngân hàng nông thôn

Trung Quốc đang tổ chức đợt sáp nhập ngân hàng quy mô lớn nhất trong lịch sử, trong đó sẽ sáp nhập hàng trăm ngân hàng nông thôn thành các ông lớn ngân hàng khu vực. Động thái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng tài chính ngày càng lớn ở nền kinh tế số hai thế giới.

Hiện các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đang muốn giải quyết rủi ro trong lĩnh vực ngân hàng trị giá 6.7 ngàn tỷ USD và xem đây là một trong những ưu tiên hàng đầu trong năm 2024. Điều đó có nghĩa là một làn sóng sáp nhập hợp nhất sắp diễn ra trên toàn quốc.

Ngành ngân hàng Trung Quốc đã gặp quá nhiều rắc rối trong vài năm qua, từ cuộc khủng hoảng bất động sản cho tới sự mong manh của nền kinh tế nói chung. Khoảng 2,100 ngân hàng trong hệ thống hợp tác xã nông thôn chứng kiến tỷ lệ nợ xấu tăng lên 3.48% vào cuối năm 2022, cao gấp đôi so với mức của cả ngành.

“Đây là nơi rủi ro tập trung lớn nhất trong nhóm các định chế tài chính quy mô nhỏ, vì vậy Trung Quốc muốn thực hiện cải tổ nhanh hơn”, Liu Xiaochun, Phó Giám đốc tại Viện Tài chính Thượng Hải, chia sẻ. “Và giải pháp then chốt để giải quyết rủi ro là sáp nhập và tái tổ chức”.

Rủi ro về mặt chính trị cũng rất cao. Trước đó, hàng trăm người dân Trung Quốc biểu tình ở tỉnh Hà Nam trong năm 2022, sau vụ lừa đảo hàng tỷ USD ở một vài ngân hàng địa phương. Sau sự vụ này, người dân đã đổ xô đến đòi lại tiền tiết kiệm ở các ngân hàng.

Jason Bedford cho biết các hợp tác xã nông thôn “có lẽ là khu vực kém minh bạch nhất trong hệ thống ngân hàng”. Ông cho biết Trung Quốc đã xử lý được khoản nợ xấu tương đương khoảng 13% GDP trong đợt thanh lọc hệ thống ngân hàng trong năm 2016 và 2022.

Sau chiến dịch kiểm soát rủi ro kéo dài nhiều năm qua, Trung Quốc đã giảm số lượng ngân hàng rủi ro cao xuống còn 337 ngân hàng vào tháng 6/2023. Khoảng 96% trong số này là các ngân hàng thương mại nhỏ ở vùng nông thôn và các hợp tác xã tín dụng, cũng như ngân hàng làng và quận, theo Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC).

Các hợp tác xã tín dụng ra đời từ thập niên 50, nhưng sau đó phần lớn đã được chuyển đổi thành các ngân hàng thương mại nông thôn.

Các tổ chức này đóng vai trò then chốt trong hoạt động cho vay ở các khu vực kém phát triển. Tuy vậy, nhiều tổ chức dạng này gặp khó khăn vì lợi nhuận thấp, nợ xấu cao và quản lý lỏng lẻo.

Một vấn đề đã kéo dài nhiều năm qua ở các hợp tác xã tín dụng là thiếu giám sát và cũng không có cách quản trị hợp lý. Trong báo cáo ổn định tài chính năm 2023, PBoC cho biết một số hợp tác xã nông thôn đã vận hành như “máy rút tiền” cho các cổ đông lớn. Một số còn đi chệch khỏi vai trò phục vụ khu vực nông thôn khi cấp khoản vay lớn cho những khu vực khác để theo đuổi tăng trưởng.

Làn sóng sáp nhập các hợp tác xã tín dụng gần nhất diễn ra trong năm 2022, trong đó các cơ quan quản lý Trung Quốc kêu gọi chuyển đổi 25 hợp tác xã cấp tỉnh được thành lập vào đầu những năm 2000 thành các công ty tài chính hiện đại để giảm thiểu rủi ro.

Kể từ thời điểm đó, Chính phủ Trung Quốc đã cho phép 7 tỉnh hợp nhất 500 ngân hàng nhỏ bằng cách sáp nhập hoặc thay đổi cấu trúc sở hữu.