Thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ chậm lại trong ngắn hạn

Các chuyên gia đánh giá, trước mặt thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ có phần chậm lại để điều chỉnh cho phù hợp với nghị định số 65 về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ tại thị trường trong nước và thị trường quốc tế nhưng về lâu dài sẽ phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn.

Kể từ tháng 10/2021 đến nay, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã phối hợp với các đơn vị như HNX hay cơ quan chức năng triển khai 30 đoàn thanh tra kiểm tra hoạt động phát hành và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp. Qua kiểm tra 21 CTCK cung cấp những dịch vụ tư vấn phát hành trái phiếu có 6 trường hợp vi phạm. Bên cạnh đó, qua kiểm tra 9 tổ chức phát hành cũng có 8 đơn vị vi phạm. Ngoài ra, UBCK cũng xử phạt một tổ chức phát hành về vi phạm công bố thông tin (CBTT).

Việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp là để tạo thêm kênh huy độngh vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp, từng bước giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, thời gian qua vẫn cho thấy những tồn tại như có nhiều doanh nghiệp kinh doanh yếu kém nhưng vẫn phát hành trái phiếu với lãi suất cao, gây rủi ro cho nhà đầu tư. Hoặc có hiện tượng lách luật để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Theo các thành viên trên thị trường, Nghị định 65 sẽ giúp bảo vệ cho nhà đầu tư nhỏ lẻ tốt hơn. Trước mắt, thị trường TPDN riêng lẻ sẽ có phần chậm lại nhưng về lâu dài, sau khi các đơn vị phát hành, các tổ chức cung cấp dịch vụ tuân thủ quy định mới sẽ giúp thị trường sôi động trở lại và phát triển bền vững hơn.

Tại chương trình Phố Tài Chính, bà Dương Kim Anh, Đồng Giám đốc Đầu tư, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF) đánh giá thay đổi bổ sung của Nghị định 65 là căn bản nhất và lớn nhất. Nghị định hướng dẫn rõ hàng hơn về việc xác định nhà đầu tư chứng khoán cá nhân chuyên nghiệp. Thứ hai là đưa ra quy định chặt chẽ hơn về hồ sơ phát hành cũng như điều kiện phát hành của các doanh nghiệp. Nhóm thứ ba là yêu cầu các trái phiếu phát hành riêng lẻ sẽ được lưu ký tập trung trên VSD và có lộ trình cụ thể trong việc giao dịch trên thị trường thứ cấp. Cuối cùng là quy định rõ ràng hơn về trách nhiệm của tất cả đối tượng tham gia thị trường.

Chương trình Phố Tài Chính ngày 26/9.

Ông Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên cao cấp, Đại học Bristol (Anh), bổ sung thêm hai điểm là doanh nghiệp đã có thể phát hành thêm trái phiếu mới sau khoảng thời gian chờ đợi trước đó. Bên cạnh đó, nhà đầu tư sẽ được bảo vệ tốt hơn từ khâu xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, quy định CBTT mới và lưu ký được đánh giá quan trọng.

Bà Kim Anh cho rằng Nghị định đã đưa ra những tiêu chí chặt chẽ hơn nhưng khó xác định thực sự bảo vệ nhà đầu tư một cách triệt để hay không. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ là người mua chủ yếu trong khi lượng trái phiếu phát hành ra công chúng là khá nhỏ. Thời gian tới, kênh phát hành trái phiếu được kỳ vọng sẽ khai thông.

Theo quan điểm cua ông Tuấn, nếu nhìn vào thị trường của Anh, phần lớn nhà đầu tư trái phiếu sẽ được mua trái phiếu phát hành ra đại chúng. Ở nước ngoài, phần lớn nhà đầu tư tham gia thông qua các quỹ đầu tư trái phiếu. Việt Nam được cho là cần phát triển kênh về quỹ đầu tư trái phiếu cho nhà đầu tư nhỏ lẻ và được quản lý bởi nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Chuyên gia đến từ VCBF cho biết sẽ có một bộ phận doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc phát hành và phân phối trái phiếu. Những doanh nghiệp có thể đáp ứng đủ điều kiện trong Nghị định 65 nhưng sẽ phải chậm lại để xem xét các điều kiện mới. Sau một thời gian điều chỉnh các quy định nội bộ thì các doanh nghiệp có thể quay trở lại phát hành trái phiếu như trước đây.

Ông Tuấn chia ra làm hai nhóm, thứ nhất là nhóm có tình hình tài chính tốt sẽ vẫn phát hành được trái phiếu mới. Trong khi đó, các doanh nghiệp ở nhóm yếu hơn chắc chắn sẽ gặp khó khăn hơn và phải tìm ra kênh vốn khác để tiếp cận với thị trường.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng đây là một điều chỉnh cần thiết và cần xác định kệnh bán trái phiếu vừa tạo doanh thu cho các tổ chức trung gian, đồng thời các tổ chức này cần có trách nhiệm bảo vệ nhà đầu tư. Quy định mới cũng giúp cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đi gần với chuẩn quốc tế hơn.

Về hướng phát triển, bà Kim Anh cho biết các công ty đã bắt đầu lên kế hoạch để điều chỉnh lại hoạt động liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp. Trong vài tháng tới, thị trường không được kỳ vọng sôi động ngay nhưng kỳ vọng sau một vài tháng sẽ có những trái phiếu chất lượng và minh bạch nhất được đưa ra thị trường.