Tại sao chỉ số giá tiêu dùng Việt Nam thấp trong khi giá cả nhiều mặt hàng tăng mạnh

Đại diện Tổng cục Thống kê cho biết chỉ số CPI phản ánh sát diễn biến giá tiêu dùng trên thị trường, đảm bảo tính so sánh về số liệu.

Tại họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm vừa diễn ra, một trong những nội dung được quan tâm nhiều nhất đó là sự băn khoăn về con số lạm phát mà Tổng cục Thống kê đưa ra, nhất là trong bối cảnh giá cả nhiều mặt hàng được điều chỉnh tăng mạnh và lạm phát nhiều nước trên thế giới như Mỹ, EU cao kỷ lục.

Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá, cho biết phương pháp tính chỉ số CPI được áp dụng từ năm 1995, theo đúng hướng dẫn của tổ chức quốc tế và phương pháp này cũng được hầu hết quốc gia trên thế giới ứng dụng. Thêm nữa, chỉ số CPI phản ánh sát diễn biến giá tiêu dùng trên thị trường, đảm bảo tính so sánh về số liệu.

Hàng tháng, 63 địa phương thu thập giá các mặt hàng và gửi về Tổng cục Thống kê. Bên cạnh đó, Tổng cục Thống kê còn triển khai thêm 40.000 điểm điều tra giá thuộc các lĩnh vực kinh tế, bằng thiết bị điện tử, nhằm rút ngắn thời gian sản xuất số liệu, bắt kịp xu hướng phát triển của thế giới.

"Vì vậy, số liệu thống kê CPI hoàn toàn đảm bảo tính khách quan, độc lập", bà Oanh nhấn mạnh và cho rằng CPI 6 tháng đầu năm tăng 2,44% so với cùng kỳ năm trước là thành công trong việc kiểm soát lạm phát của Việt Nam trong bối cảnh thế giới đang chịu áp lực lạm phát. Tháng 5 vừa qua, lạm phát của Mỹ tăng 8,6%, cao nhất kể từ năm 1981 đến nay; lạm phát EU tăng 8,1%, gấp 4 lần mục tiêu đề ra là 2%...

Tại châu Á, bình quân 5 tháng đầu năm nay, lạm phát của Thái Lan tăng 5,2%, Hàn Quốc tăng 4,3%, Indonesia tăng 2,8%, Malaysia tăng 2,4%, Nhật Bản và Trung Quốc cùng tăng 1,5%.

Chia sẻ thêm về nội dung này, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, khẳng định phương pháp tính giá CPI của Việt Nam theo đúng chuẩn quốc tế. Hàng năm chuyên gia của Tổ chức Tiền tệ Quốc tế (IMF) đều rà soát phương pháp tính, rổ hàng hàng hóa, dịch vụ để tính chỉ số giá tiêu dùng của Việt Nam... từ đó, IMF sử dụng số liệu này trong các báo cáo của họ.

"Chúng tôi khẳng định cách tính chỉ số CPI của Việt Nam theo đúng thông lệ quốc tế, với hơn 750 danh mục mặt hàng đại diện và hơn 4.000 điểm lấy giá ở các tỉnh, thành phố trên toàn quốc", bà Hương nói.

Về băn khoăn tại sao Việt Nam có mức tăng CPI thấp hơn Mỹ, EU, bà Hương lý giải Mỹ và EU có chỉ số CPI cao vì trong rổ hàng hóa, dich vụ của họ xăng dầu chiếm khoảng 8-10%, do người dân tiêu thụ rất nhiều xăng dầu (ngoài việc sử dụng để phục vụ hoạt động đi lại, vận chuyển, còn sử dụng xăng dầu để sưởi...). Trong khi đó, ở Việt Nam, con số này là 3,56%.

Cùng với đó, chỉ số CPI thế giới tăng cao do nhiều nước phụ thuộc vào việc nhập khẩu lương thực với giá cả tăng cao, còn Việt Nam chủ động được việc sản xuất lương thực, nên chỉ số CPI của Việt Nam thấp hơn nhiều nước trên thế giới.

Chỉ số giá tiêu dùng tháng 6 theo Tổng cục Thống kê ước tăng 0,69% so với tháng trước và tăng 3,18% so với tháng 12/2021 và tăng 3,37% so với cùng kỳ năm trước.

Giá xăng dầu trong nước liên tục tăng cao theo giá nhiên liệu thế giới, giá hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thiết yếu tăng theo giá nguyên liệu đầu vào và chi phí vận chuyển tăng là những nguyên nhân chủ yếu làm CPI tháng 6 tăng.

Cũng theo Tổng cục Thống kê, CPI bình quân quý II ước tăng 2,96% so với quý II/2021 và CPI 6 tháng đầu năm ước tăng 2,44% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng cục Thống kê chỉ ra rằng giá xăng dầu trong nước và giá gas lần lượt tăng gần 52% và 26%, là những nguyên nhân chính đóng góp vào mức tăng chung của CPI nửa đầu năm. Tiếp đến là giá dịch vụ ăn uống ngoài gia đình (do dịch Covid-19 đã được kiểm soát, nhu cầu ăn ngoài nhà tăng tăng) và giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở (do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên liệu đầu vào).

Trong khi đó, giá một số nhóm hàng hoá, dịch vụ giúp kiềm chế tốc độ tăng của CPI 6 tháng đầu năm là các mặt hàng thực phẩm (giảm 0,4%); dịch vụ giáo dục (giảm 3,56%) và bưu chính viễn thông (giảm 0,55%).