Những điểm nhấn trong phiên tòa xét xử vụ Tân Hoàng Minh

Sau bốn ngày TAND TP Hà Nội mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét Chủ tịch, Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng và con ruột là bị cáo Đỗ Hoàng Việt (Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh) cùng 13 đồng phạm khác, chiều muộn 22/3, Hội đồng xét xử (HĐXX) thông báo nghị án kéo dài. Thời gian tuyên án vào 15h ngày 27/3. Theo dõi bốn ngày xét xử vụ án này, chúng tôi thấy những điểm đáng chú ý.

Thứ nhất, đây là vụ án về xâm phạm quyền sở hữu có số tiền khắc phục lớn nhất từ trước tới nay:

Vụ án khởi nguồn từ những khó khăn tài chính của Tập đoàn Tân Hoàng Minh từ đầu năm 2022, khi nợ ngân hàng lên tới 20.000 tỷ đồng, gấp đôi vốn điều lệ. Từ đây, bị cáo Đỗ Anh Dũng chỉ đạo Đỗ Hoàng Việt huy động vốn bằng cách phát hành trái phiếu thông qua các công ty thuộc “hệ sinh thái” Tập đoàn Tân Hoàng Minh.

Các báo cáo tài chính được chỉnh sửa để các công ty đủ điều kiện phát hành, sau đó ký các hợp đồng thực hiện dự án hợp tác không có thật để lấy lòng tin của nhà đầu tư. Hơn 90 triệu trái phiếu trị giá hơn 10.000 tỷ đồng sau đó được bán lại cho Tập đoàn Tân Hoàng Minh bằng cách “chạy dòng tiền khống” để Tập đoàn này chia nhỏ kỳ hạn, bán lại cho người dân, thu về 14.000 tỷ đồng. Số tiền được sử dụng sai mục đích hơn 8.600 tỷ đồng được tính là thiệt hại vụ án, đã được Tập đoàn Tân Hoàng Minh nộp lại toàn bộ để khắc phục hậu quả vụ án.

Tại phiên tòa, bị cáo Đỗ Anh Dũng khai, Tập đoàn Tân Hoàng Minh đã nộp thừa 1 tỷ đồng so với số tiền được xác định là thiệt hại trong vụ án. Ngoài ra, trong quá trình xét xử, Công ty Ngôi Sao Việt (một trong ba công ty phát hành trái phiếu, thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh) cũng nộp thêm 2 tỷ đồng để khắc phục hậu quả vụ án.

Thứ hai, số lượng bị hại rất lớn:

Vụ án có hơn 6.630 nhà đầu tư trái phiếu, là những bị hại trong vụ án này. Và đây là con số rất lớn trong một vụ án kinh tế. Quá trình xét xử vụ án này, TAND TP Hà Nội đã phải dựng rạp ngoài trời có sức chứa hàng nghìn người, để các bị hại được tham dự và theo dõi hoạt động xét xử qua màn hình trực tuyến. Trong những ngày diễn ra phiên tòa, theo báo cáo của Thư ký phiên tòa, có hơn một nghìn bị hại làm thủ tục tham dự phiên tòa.

Tuy số lượng bị hại nhiều vậy, nhưng quá trình xét xử lại diễn ra rất nhanh khi các bị hại đều đề nghị HĐXX giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Đỗ Anh Dũng và bị cáo thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Ngoài đề nghị giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo, các bị hại cũng đề nghị HĐXX sớm giải quyết cho họ nhận lại số tiền đã mua trái phiếu của Tập đoàn Tân Hoàng Minh.

Thứ ba, Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh nhận mọi trách nhiệm về mình:

Trong suốt quá trình điều tra và xét xử, bị cáo Đỗ Anh Dũng đều nhận về mình trách nhiệm chính khi xảy ra vụ án. Bị cáo Dũng không đổ trách nhiệm cho người cấp dưới, cũng không buộc cấp dưới phải nộp tiền khắc phục hậu quả vụ án. “Là người đứng đầu Tập đoàn Tân Hoàng Minh nên mọi quyết định của tôi thì cấp dưới đều phải thực hiện. Tôi xin chịu trách nhiệm chính, trách nhiệm cao nhất trong vụ án này”, bị cáo Đỗ Anh Dũng nhiều lần trình bày trước HĐXX.

Thứ tư, đại diện Viện kiểm sát đề nghị lại mức án theo hướng giảm nhẹ hình phạt cho tất cả 15 bị cáo trong vụ án:

Quá trình tranh luận, đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố tại phiên tòa đã đề nghị lại mức án đối với các bị cáo. Theo đó, bị cáo Đỗ Anh Dũng và 14 bị cáo đồng phạm đều được đề nghị lại mức án thấp hơn so với mức án Viện kiểm sát đã đề nghị khi luận tội.

Theo đại diện Viện kiểm sát, trên cơ sở ý kiến tranh luận của các bị cáo, luật sư bào chữa cho các bị cáo, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án, đại diện Viện kiểm sát nhận thấy, đây là vụ án đầu tiên xử lý về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến việc phát hành trái phiếu riêng lẻ.

Trong đó, bị cáo Đỗ Anh Dũng và Đỗ Hoàng Việt đã tích cực phối hợp khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án ngay từ quá trình điều tra. Điều này đã giảm bớt gánh nặng xã hội, giảm bớt tính nguy hiểm của vụ án.

Ngoài ra, tại phiên tòa, nhiều bị hại đã xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Đỗ Anh Dũng, Đỗ Hoàng Việt và các bị cáo khác. Công ty Ngôi Sao Việt (một trong ba công ty phát hành trái phiếu, thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh) cũng nộp thêm 2 tỷ đồng để khắc phục hậu quả vụ án.

“Đại diện Viện kiểm sát nhận thấy, đây là tình tiết mới của vụ án nên cần thiết phải xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo. Điều này là phù hợp quy định của pháp luật”, đại diện Viện kiểm sát nhấn mạnh.

Từ những lập luận trên, đại diện Viện kiểm sát đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Đỗ Anh Dũng từ 8 - 9 năm tù (mức án đề nghị ban đầu từ 9 -10 năm tù) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Bị cáo Đỗ Hoàng Việt từ 4 - 5 năm tù (mức án đề nghị ban đầu từ 5 - 6 năm tù). 13 bị cáo còn lại tùy theo mức độ phạm tội mà đại diện Viện kiểm sát đề nghị giảm từ 18 tháng tù cho hưởng án treo đến 4 năm tù (mức án đề nghị ban đầu từ 2 năm đến 5 năm tù) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Thứ năm, hàng nghìn bị hại đều đề nghị giảm án cho Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh:

Trước và trong thời điểm mở phiên tòa, hàng nghìn bị hại đã đề nghị HĐXX giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo. Trong đó, bị cáo Đỗ Anh Dũng và bị cáo Đỗ Hoàng Việt được đề nghị xem xét, áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt, vì trong thời gian ngắn, cha con bị cáo đã nỗ lực khắc phục hoàn toàn 100% số tiền của người mua trái phiếu (hơn 8.600 tỷ đồng) vào Kho bạc Nhà nước.